Pieter Kool

Saluut!!!

Drie bultrugge in Canada,

die swomme in de zee.

Zai droege hullie leven lang,

'n reidsel met d'r mee.

In de Golf van Sint Lawrence,

'n stoumskip torpedeerd.

Ien man liet 't leven los,

dat was toch heêls verkeerd.

Drie bultrugge in Canada,

die hielde trouw de wacht,

want wat voor manje was dut toch,

'n vraag voor dag en nacht.

Pas tachtig jare laterder,

kwam antwoord op die vraag.

Z'n moidje brocht an hum 'n groet,

dat dee ze al te graag.

Die man dat had heur vader weest,

al was hum nag niks zoid,

want bai 't ofskoid was zoin vrouw

ien maand net over toid.

De oorlog kwam d'r tussen en,

hai mocht gien meer nei huis.

'n Zeeman was ie, noest en stoer,

z'n vrouw droeg mans heur kruis.

Ze weunde in Westfriesland nou,

Den Helder was te link.

In Hoorn werd 't moidje groôt,

ze hield d'r oigen flink.

Dat moidje, van nou tachtig jaar,

wat het ze 'n vader mist.

Die oorlog speult maar deur d'r houfd,

hoe nôdig was die twist.

Drie bultrugge in Canada,

ze ware denk onthikt.

Ze brochte 'n saluut as dank,

't moidje het wat snikt.

Naar aanleiding van een krantenbericht in het Noord Hollands Dagblad schreef een nicht dit bijzondere gedicht. Dank je wel Marloes!

Op 26 september 1940 wordt Willy Kool geboren. Haar broer Henk is dan 16 jaar. Hun vader is er niet. Hij vaart, als de oorlog uitbreekt, op de Stuyvesant. Een passagierschip, dat een lijndienst onderhoud met Suriname en Curacao. Omdat de vaarplichtwet er is kan hij niet naar huis komen maar hij weet dat zij er is, middels een brief van het Rode Kruis. Dat hebben we gehoord.

Het schip, de Stuyvesant van de KNSM, wordt gevorderd door de Nederlandse Marine die in Holyhead, bij Liverpool de basis heeft. Pieter Kool verblijft daar ook.

In september 1941 gaat hij in opleiding voor gunner en daarna stapt hij aan boord van de ss Saturnus. Ook van de KNSM. Als pantryman en gunner. Ze helpen de Engelsen met het vervoer van goederen van Canada naar Engeland. Omdat dat gevaarlijke tochten zijn in oorlogstijd wordt er in konvooi gevaren. Het is een spannende tijd. De onderzeeërs van de Duitsers liggen op de loer.

Op 13 september 1942 vertrekt er vanuit Sidney, Canada, het konvooi SQ36, met 21 koopvaardijschepen, op weg naar Quebec. Op 15 september 1942 gebeurt het. Een Duitse onderzeeër, de U517, is op oorlogspad in de wateren van de Saint Lawrence River en heeft het konvooi in de gaten. Bij Cap des Rosiers varen ze vlak langs de kust. Hij vuurt 4 torpedo's af op het konvooi. Het eerste schip dat geraakt wordt is de Noorse ss Inger Elisabeth. Het breekt doormidden en zinkt snel. Het tweede schip dat wordt geraakt is de ss Saturnus. Pieter Kool heeft dienst als gunner, staat op het dek en heeft geen schijn van kans als de torpedo het schip raakt... Hij komt om als enigst bemanninglid. Hij is die dag precies 44 jaar. De andere torpedo's raken de kliffen bij Cap Bon Ami.

In Nederland wordt Pieter Kool erg gemist. Wil haar vriendinnen hebben een vader en zij niet. Zij heeft alleen een foto...Haar moeder neemt haar 1 keer mee naar het KNSM monument.

Als we in Nederland vieren dat we 50 jaar geleden bevrijd zijn van de Duitse onderdrukkers, ontdekt zij het monument opnieuw en krijgt Pieter Kool ineens veel meer betekenis voor haar. Ze gaat op zoek naar alles wat ze kan vinden over Pieter Kool en de ss Saturnus. Doordat er internet is komen we erachter dat Sidney in Canada wordt bedoeld en niet Sidney Australië. Ze spreekt met zeelui, bezoekt musea en archieven en heeft contact met een overlevende die zo geëmotioneerd is dat hij geen woord kan uitbrengen...

Sindsdien is zij op 4 mei altijd aanwezig bij de herdenking bij het KNSM monument.

In 2018 krijgen we een grote schok. Op You Tube zien we dat het wrak van de Saturnus is gelokaliseerd door een zeearcheoloog. We kunnen de sonarbeelden zien. Gruwelijk en tegelijk geweldig! We kijken naar het graf maar ook kunnen we er nu heen!

Met enige vertraging (Covid) zijn we op 21 september 2021 in Gaspé in Canada.

We varen met een Zodiac naar de plek waar de Saturnus ligt. Hij ligt 100 meter onder de zeespiegel. Met Wil en haar man (81 en 83 jaar), twee van haar kinderen en een schoonzoon. Oliepakken en zwemvesten aan. Het is bijzonder. We houden een herdenking voor onze vader en opa. Wil spreekt mooie woorden tegen haar vader. Ze laat bloemen in het water glijden...ze drijven langzaam van ons weg...we zijn stil...als kleindochter vertel ik opa van ons bestaan en hoe het Gre en Henk is vergaan...

Dan gebeurt er iets ongelofelijks. Plotseling zijn er 3 walvissen vlakbij de boot! Het is alsof Pieter hier is of dat hij de walvissen heeft uitgenodigd! Wat mooi is dit!! Ze blijven nog geruime tijd bij de boot zwemmen en spelen, spuiten. Prachtig!

De rest van onze dagen daar leren we dat de oorlog ook in Canada kwam. Dat de naam van de Saturnus daar geschiedenis is. We spreken met ooggetuigen en horen van ooggetuigen die er niet meer zijn. We vinden herkenning en erkenning. En het is goed zo. 79 jaar later.