Nes, 'Wellington-monument'
Geschiedenis
Het 'Wellington-monument' in Akkrum (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan de zes bemanningsleden van een bommenwerper die omkwamen toen hun toestel in de nacht van 7 op 8 november 1941 boven het buurtschap Soarremoarre werd neergeschoten.
De namen van de omgekomen bemanningsleden luiden: C.T. Black; J.W. Black; T.H. Gray; L.C. Green; E. Lloyd; J.D. Thompson.
De Wellington X9976 was op de terugreis van Duitsland naar Engeland na een bombardement op Berlijn op 7 november 1941. Boven het Friese Aldeboarn lukte het de Duitse jachtvlieger Helmut Lent om de tweemotorige Wellington in zijn vizier te krijgen. Na een kort salvo dook de machine brandend naar beneden om uiteindelijk omstreeks 01.20 uur in een weiland bij Soarremoarre neer te storten.
De Wellington-bommenwerper behoorde tot het 75e Squadron van de Royal Air Force (New Zealand). Nog tijdens de bezetting werd het veldgraf van de bemanning gemarkeerd met een houten kruis en een naambord. Hun stoffelijke overschotten werden in 1952 geborgen en overgebracht naar het Brits ereveld in Bergen op Zoom. Drie jonge mannen uit Nieuw Zeeland, twee uit Engeland en één uit Ierland.
Oprichting
Al in 2006 werd de basis voor de oprichting gelegd met de herdenking van de crash door basisschoolleerlingen uit Akkrum en Aldeboarn. Op de plek van de crash wel een tijdelijke monument geplaatst en bloemen gelegd. CBS 'De Finne' nam het initiatief tot het oprichten van de 'Commissie Monument Soarremoarre'. De commissie bestond uit de directies van basisscholen 'De Finne' en 'De Boarne', ouders, leden van het 4 mei comité Utingeradiel, een ooggetuige en als adviseur leden van de SMAMF.
Onthulling
Het monument is onthuld op 8 november 2010 door mevrouw Lorraine Gray (dochter van de omgekomen co-piloot Trevor Hedley Gray), samen met kinderen van basisscholen 'De Finne' en 'De Boarne'. Daarnaast waren familieleden van alle zes omgekomen bemanningsleden en de ambassadeurs uit Nieuw Zeeland en Engeland aanwezig.
Info
Vorm en materiaal
Het 'Wellington-monument' in Akkrum (gemeente Súdwest-Fryslân) is een leistenen gedenksteen, waarop een metalen plaquette is aangebracht. De gedenksteen staat op een voetstuk, waarop een tweede metalen plaquette is aangebracht. Op het hek achter het monument is een zwarte gedenkplaat bevestigd. Recht van de gedenksteen staat een bank.
Teksten
De tekst op de eerste plaquette luidt:
'FALTEN YN'E STRIID FOAR FREDE EN FRIJHEID
SOARREMOARRE
8 NOVEMBER 1941
SGT C.T. BLACK RAF 30 JIER
FLT SGT J.W. BLACK RNZAF 27 JIER
SGT T.H. GRAY RNZAF 27 JIER
FLT SGT L.C. GREEN RAF 21 JIER
PLT OFF E. LLOYD RNZAF 28 JIER
SGT J.D. THOMPSON RAF 21 JIER.'
De tekst op de tweede plaquette luidt:
'OP 8 NOV. 1941 WERD TIJDENS EEN LUCHTGEVECHT DE VICKERS WELLINGTON X9976
VAN DE ROYAL AIR FORCE NEERGEHAALD DOOR OBLT. HELMUT LENT DIE
OPEREERDE VANAF DE FLIEGERHORST LEEUWARDEN.
OM 01.21 UUR STORTTE DEZE BOMMENWERPER NEER OP CIRCA 800 M. TEN N.O. VAN DEZE PLAATS.
ALLE BEMANNINGSLEDEN KWAMEN DAARBIJ OM.
[afbeelding van een vliegtuig]
HET TOESTEL, INGEDEELD BIJ HET 75 (NEW ZEALAND) SQUADRON BOMBER COMMAND VAN DE
ROYAL AIR FORCE, HAD DEELGENOMEN AAN EEN NACHTAANVAL OP DE STAD BERLIJN
EN WAS OP DE RETOURVLUCHT NAAR ZIJN THUISBASIS FELTWELL IN ENGELAND.
DE NIEW-ZEELANDSE OORPSRONG ZIEN WE TERUG IN HET MOTTO VAN DIT SQUADRON:
AKE AKE KIA KAHA (MAORI)
FOR EVER AND EVER BE STRONG
WEES VOOR EEUWIG EN ALTIJD STERK
WÊS FOAR IWICH EN ALTYD STERK.'
De tekst op de zwarte gedenkplaat luidt:
'THEY CAME FROM NEW ZEALAND
AND THE U.K.
THEY GAVE THEIR LIFE FOR
OUR FREEDOM
WE WILL NEVER FORGET THEM.'
Overige info
Locatie
Het monument staat te midden van de weilanden bij het buurtschap Soarremoarre, tussen Akkrum en Aldeboarn (gemeente Súdwest-Fryslân). De lokatie is gelegen aan de fietsknooppunten route tussen de nummers 44 (aan de oostkant van het dorp NES/AKKRUM) en 48 (ligt aan de PEANSTERDYK). De precieze locatie is de plek waar de naam van de weg van af Nes overgaat van Sodumerdyk in Soarremoarrede.
Bronnen
- CBS de Finne, Aldeboarn;
- Krantenartikel Leeuwarder Courant van 23 juni 2010;
- De Mid Frieslander;
- De heer Ben Krimp.