Amsterdam, monument voor Frederik J.M. Ox en Ferdinand Ploeger
Geschiedenis
Het monument voor Frederik J.M. Ox en Ferdinand Ploeger in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan de twee verzetsmannen die hier op 15 juni 1944 in een vuurgevecht met de Duitsers zijn geraakt.
Fredrik Johannes Marcus (Freek) Ox werd geboren op 3 mei 1920 in Amsterdam. Hij was metaaldraaier (dokwerker) en communist. In de beginjaren van de Tweede Wereldoorlog verspreidde hij illegale pamfletten onder zijn collega's en riep hen in februari 1941 op te staken (de zogeheten Februaristaking). Vanwege zijn activiteiten moest hij onderduiken. Hij was actief als medewerker van het illegale blad De Waarheid en in Amsterdam, Leiden en Almelo was betrokken bij sabotageacties, overvallen en liquidaties van enkele informanten van de Sicherheitspolizei (Sipo).
Ferdinand (Ferry) Ploeger werd geboren op 21 december 1915 in Amsterdam. Hij was tot eind 1941 werkzaam als huisschilder. Na een ziekte gedurende een jaar te hebben 'gerekt', dook hij onder. Kort na de bezetting verspreidde hij voor de illegale Communistische Partij Nederland (CPN), zelfgemaakte pamfletten in de Amsterdamse Kinkerbuurt. Ook plakte hij anti-Duitse manifesten en leuzen op muren. Later verspreidde hij ook De Waarheid. Begin 1941 was hij betrokken bij het organiseren van de Februaristaking. Ook zamelde hij gelden en bonkaarten in ten behoeve van het Solidariteitsfonds, waaruit onderduikers en verwanten van gearresteerden een uitkering kregen.
Voor de Raad van Verzet - een Nederlandse koepel van verzetsorganisaties - waren Ploeger en Ox betrokken bij een aantal liquidaties van Nederlandse Sipo-handlangers. Op 15 juli 1944 wilden ze samen Sipo-medewerker W.C. Mollis liquideren. Beiden werden echter aangehouden, ontwapend en na een ontsnappingspoging zwaargewond opnieuw gearresteerd. Ox overleed nog diezelfde dag. Onduidelijk is of Ploeger de volgende dag in het Huis van Bewaring aan de Weteringschans aan zijn verwondingen bezweek of dat hij werd doodgeschoten in de duinen bij Overveen.
Het stoffelijk overschot van Freek Ox werd op 18 juli 1944 in het Crematorium Westerveld te Driehuis verast en in het register opgenomen onder de op zijn valse persoonsbewijs vermelde naam 'nr 16027, Frederik J. Knol, oud 24 jaar'. De as werd in een algemene nis geplaatst en na de oorlog verstrooid. Ferry Ploeger ligt begraven op de Eerebegraafplaats te Bloemendaal. Beide verzetsmannen staan vermeld in de Erelijst van Gevallenen 1940-1945 die zich in de hal van de Tweede Kamer der Staten-Generaal bevindt.
Info
Vorm en materiaal
Het monument voor Frederik J.M. Ox en Ferdinand Ploeger te Amsterdam is een ingemetselde plaquette van hardsteen.
Tekst
De tekst op de gedenkplaat luidt:
'HIER VIELEN IN DEN STRIJD
VOOR DE BEVRIJDING
NA HELDHAFTIG VERZET
OP 15 JUNI 1944:
FREDERIK J.M. OX
GEB. 3 MEI 1920
FERDINAND PLOEGER
GEB 21 DEC. 1915'.
Overige info
Locatie
Het monument is aangebracht in de gevel van een pand aan de Gerrit van der Veenstraat in Amsterdam.
Bronnen
- Om nooit te vergeten - Amsterdamse monumenten en gedenktekens ter herinnering aan de Tweede Wereldoorlog van Mies Bouhuys en Boris Klatser. (Bussum, Produktie Uitgeverij Thoth, 1995). ISBN 90 6868 124 9;
- Eerebegraafplaats Bloemendaal van Peter H. Heere en Arnold Th. Vernooij (Staatsdrukkerij, 2005);
- Website Eerebegraafplaats Bloemendaal;
- Slachtofferregister van de Nederlandse Oorlogsgravenstichting.