Amsterdam, 'Monument voor Joodse Dove Oorlogslachtoffers'

Geschiedenis

Het 'Monument voor Joodse Dove Oorlogsslachtoffers' in Amsterdam is opgericht ter nagedachtenis aan alle dove Nederlandse Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog door vervolging om het leven zijn gekomen.

Hoeveel dove Joden er toen precies zijn omgekomen is onduidelijk, omdat doofheid niet in het bevolkingsregister werd vermeld. Wel is bekend dat dove Joden vaak meteen door gingen naar de gaskamers.

Initiatief
De oprichting van het monument was een initiatief van de Stichting Doven Shoah. Deze stichting zet zich in om de geschiedenis van dove Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog onder de aandacht brengen.

Onthulling
Het monument is onthuld op 17 oktober 2010 door Anna Vos-van Dam en Hedy d'Ancona. Anna Vos-van Dam is de enige Nederlandse dove overlevende van Auschwitz. Bij de onthulling is een gebed uitgesproken door rabbijn R. Evers van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap.

Info

Vorm en materiaal
Het 'Monument voor Joodse Dove Oorlogsslachtoffers' in Amsterdam is een bronzen sculptuur van mensfiguren in een stoet. De sculptuur is geplaatst op een natuurstenen voetstuk, waarop drie gebarentekeningen zijn aangebracht. Het monument is 93 cm lang, 45 cm breed en 65 cm hoog. Het voetstuk is 90 cm lang, 50 cm breed en 165 cm hoog.

Teksten
De tekst op de voorzijde van het monument luidt:

'DE WERELD BLEEF DOOF'.

Met daaronder drie gebarentekeningen: wereld, doof, blijven.

'TER NAGEDACHTENIS AAN
DE JOODSE DOVE SLACHTOFFERS VAN HET NAZIREGIME

IN MEMORY OF
THE JEWISH DEAF VICTIMS OF THE NAZI REGIME

1940 - 1945'.

De tekst aan de rechterzijde van het monument luidt:

'SCULPTUUR: TRUUS MENGER
ILLUSTRATIE: BART KOOLEN
REALISATIE: STICHTING DOVENSHOAH
ZONDAG 17 OKTOBER 2010'.

Restauratie
Enkele dagen na de onthulling van het monument werd het met zwarte verf beklad. De tekst 'DE WERELD BLEEF DOOF' was met verf besmeurd. De verf werd snel verwijderd en het monument daarmee in ere hersteld.

Overige info

Locatie
Het monument staat in het Hortusplantsoen tegenover de Academie van Beeldende Vorming in Amsterdam. In dit gebouw waren voor de oorlog twee scholen gevestigd: de J.C. Ammanschool voor dove leerlingen van alle religies en de E.J. van Detschool, nijverheidsschool voor meisjes. Twee plaquettes herinneren aan de Joodse bestuursleden, leerkrachten en leerlingen (zowel doof als horend) van de respectievelijke scholen die tijdens de bezettingsjaren zijn omgekomen.

Bronnen

• Stichting Doven Shoah;
• NIK;
• parool.nl;
• AT5.nl;
• Haarlems Dagblad van 19 oktober 2010.

Voor meer informatie

Krantenartikel Reformatorisch Dagblad van 29 oktober 2004.