Balk, 'Etty Hillesum'

Geschiedenis

Het monument 'Etty Hillesum' in Balk (gemeente De Fryske Marren) herinnert aan hen die tijdens de Tweede Wereldoorlog joodse medeburgers hebben geholpen te ontkomen aan de terreur van de bezetter.

Etty Hillesum werd geboren op 15 januari 1914 in Middelburg. In 1932 ging ze rechten en Slavische talen studeren in Amsterdam. In die jaren begon ze met het bijhouden van een dagboek en was ze actief in de linkse en anti-fascistische beweging. In 1942 ging Etty bij de afdeling culturele zaken van de Joodse Raad werken. Ze hield het twee weken vol, een tijd die ze in haar dagboek omschreef als 'de hel'. In augustus 1942 werd Etty gedeporteerd naar Kamp Westerbork. Door haar lidmaatschap van de Joodse Raad was ze in het bezit van een speciaal reisvisum waarmee ze vele malen naar Amsterdam reisde, waar ze haar sociale activiteiten voortzette. Op 7 september 1943 werd Etty Hillesum, samen met haar familie, op transport gesteld naar Auschwitz. Op 30 november van dat jaar is Etty daar om het leven gebracht. Haar dagboek is, conform Etty's wens, in 1981 uitgegeven onder de titel Het verstoorde leven: dagboek van Etty Hillesum, 1941-1943. Het dagboek geeft een indrukwekkende kijk op het leven tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1986 verscheen een uitgave van het volledige nagelaten werk van Etty Hillesum, onder de titel Etty: de nagelaten geschriften van Etty Hillesum 1941-1943. De originele dagboekcahiers en brieven zijn precies vijftig jaar na Etty's dood door de Etty Hillesum Stichting aan het Joods Historisch Museum in Amsterdam geschonken.

Onthulling
Het monument is onthuld op 26 september 1991.

Info

Vorm en materiaal
Het monument in Balk (gemeente De Fryske Marren) is een bronzen borstbeeld van Etty Hillesum, geplaatst op een marmeren voetstuk met opschrift.

Tekst
De tekst op het voetstuk luidt:

'IEDER DIE ÉÉN REDT, REDT EEN HELE WERELD.

TER HERINNERING AAN ALLEN DIE IN DE JAREN
1940-1945 JOODSE MENSEN HEBBEN GEHOLPEN
TE OVERLEVEN'.

Overige info

Locatie
Het monument bevindt zich in de hal van het gemeentehuis aan de Dubbelstraat in Balk (gemeente De Fryske Marren).

Bronnen

• Joods Historisch Museum;
• Joodse Oorlogsmonumenten in de provincie Friesland van H. Hamburger en J.C. Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 2001). ISBN 90 5294 222 6, zie aanvulling op www.joodseerfeniswinsum.nl.