Echt, 'Joods monument'
Artiest:J.A. Schreurs en A.J. Göttgens
Geschiedenis
Het 'Joods monument' in Echt (gemeente Echt-Susteren) herinnert aan de joodse inwoners van Echt die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter weggevoerd en omgebracht zijn. Onder hen waren Edith Stein en haar zus Rosa die door de Gestapo op 2 augustus 1942 werden weggevoerd. Op 9 augustus 1942 werden ze vergast in concentratiekamp Auschwitz. In 1938 waren ze naar het Limburgse Echt gevlucht, omdat ze als katholieken van Joodse afkomst in hun geboorteland Duitsland niet meer veilig waren. Het monument is opgericht ter ere van de heiligverklaring van Edith Stein in 1998.
De namen op het monument luiden: Annemarie Goldschmidt; Elfriede Goldschmidt; Edith Stein; Rosa Stein.
Edith Stein was een katholieke jodin en filosofe. Ze was geboren in Breslau in Duitsland en in 1911 viel ze af van haar Joodse geloof. Edith was buitengewoon begaafd en na een opleiding gymnasium studeerde ze geschiedenis, Germaanse letterkunde, psychologie aan de universiteit van Breslau en filosofie in Göttingen. In 1916 promoveerde ze tot doctor in de filosofie. Op 1 januari 1922 liet ze zich dopen in de katholieke kerk van Bergzabern / Palz. Edith werkte als docente en in 1933 mochten Joden geen les meer geven aan scholen, zodat ze haar beroep moest opgeven. Op 31 december 1938 week zij uit naar Nederland, omdat de Jodenvervolging in Duitsland te heftig werd.
Dankzij de hulp van een bevriend arts werd zij over de grens naar het Karmelieten klooster van Echt gebracht. Enige tijd later kwam ook haar zus Rosa naar Echt. Zij was in 1936 ook katholiek geworden. In 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en begon ook in Nederland de Jodenvervolging. Naar aanleiding van het voorlezen van een brief van de Nederlandse bisschoppen tegen de deportatie van Joden, werden Edith Stein en haar zus Rosa in Echt opgehaald door de Gestapo. Op zondag 2 augustus 1942, omstreeks 17.00 uur, werden Edith en haar zus uit het klooster opgehaald en in de Peyerstraat met een overvalwagen afgevoerd. Zij werden eerst naar Westerbork vervoerd en enkele dagen later naar Auschwitz gedeporteerd. Op 9 augustus werden zij vergast in kamp Auschwitz-Birkenau in een verbouwde boerderij, 'Het Witte Huis'.
Paus Johannes Paulus II verklaarde Edith Stein op 1 mei 1987 bij zijn bezoek aan Keulen zalig. Op 11 oktober 1998 werd zij in Rome heilig verklaard.
Oprichting
Het monument is opgericht door Stichting Dr. Edith Stein Echt met steun van de 'Serviceclub Lions Echt'.
Onthulling
Het monument werd op 24 oktober 1998 onthuld.
Info
Vorm en materiaal
Het 'Joods-Monument' in Echt (gemeente Echt-Susteren) bestaat uit een gedenkmuur van baksteen waarop een plaquette is bevestigd. De bakstenen muur met openingen en staat op een bakstenen verhoging waarop ook een plaquette is aangebracht. Op de kopse kant van de bakstenen muur is een monument van hardsteen met daarop een bronzen sculptuur van Edith Stein geplaatst.
Teksten
De tekst onder de sculptuur luidt:
'HEILIGE ZUSTER TERESIA BENEDICTA A CRUCE
EDITH STEIN '
De tekst op de plaquette aan de muur luidt:
'ONZE JOODSE
MEDEBURGERS
UIT ECHT
EDITH STEIN
ROSA STEIN
ANNEMARIE
GOLDSCHMIDT
ELFRIEDE
GOLDSCHMIDT
AUSCHWITZ
BIRKENHAU
AUGUSTUS 1942'
De tekst op de plaquette die is aangebracht op de voet luidt:
'MONUMENT GESCHONKEN
DOOR LIONS CLUB ECHT
24 10 98'
Digitaal Joods Monument
De Joodse oorlogsslachtoffers die op dit gedenkteken vermeld staan, zijn tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze personen met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.
Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op de persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.
Symboliek
De muur is een voorstelling van de Joodse Klaagmuur, met daarop vermeld de namen van de slachtoffers welke met Edith en Rosa Stein door de Gestapo zijn weggevoerd De openingen hierin stellen de onbekende slachtoffer van de Holocaust voor. Edith Stein heeft haar blik op de kerk gericht, wat haar overstap naar de Katholieke kerk symboliseert.
Overige info
Locatie
Het 'Joods monument' staat bij de St. Landricuskerk aan de Plats 15 te Echt (gemeente Echt-Susteren).
Bronnen
- Dr. Edith Stein Echt;
- Mens & Dier in Steen & Brons door Peter en René van der Krogt.