Gramsbergen, oorlogsmonument
Artiest:W. Wiemers
Geschiedenis
Het oorlogsmonument te Gramsbergen (gemeente Hardenberg) is opgericht ter nagedachtenis aan de oud-burgemeester van Gramsbergen en zeven Gramsbergse oorlogslachtoffers.
De namen van de acht slachtoffers luiden: S.W.A. Baron van Voerst van Lynden, G. Engberts, J.M. Jansen, A. Groenwoud, A.J. Kappert, J. Huler, R. Zweers en D.J. Rundervoort.
Samuel Willem Alexander Baron van Voerst van Lynden, die in de zomer van 1939 was benoemd tot burgemeester van Gramsbergen, kwam tijdens de oorlog waarschijnlijk om het leven nadat hij was opgepakt voor verzetsdaden.
Samen met zijn vrouw jonkvrouwe Johanna de Beaufort bood Van Voerst van Lynden op hun landgoed de Groote Scheere te Holthone onderdak aan vluchtelingen, verzetsstrijders en gevluchte krijgegevangenen van de Duitsers. Van Voerst van Lynden was eveneens districtscommandant van de Ordedienst (later Binnenlandse Strijdkrachten).
In het najaar van 1943 werd hij voor het eerst opgepakt in verband met zijn verzetswerk en werd hij voor zes weken opgesloten in het Oranjehotel te Scheveningen. Op 4 januari 1945 werd hij door Nederlandse SS opgepakt en naar Assen vervoerd. Op 16 maart werd hij van daaruit op transport gesteld naar het concentratiekampNeuengamme. Sommige bronnen melden dat hij op 26 of 27 maart opnieuw op transport werd gesteld naar een onbekende bestemming. Andere bronnen melden dat hij op 9 april naar Bergen-Belsen is vervoerd. Daarna lopen de sporen dood.
Op 7 maart 1950 meldde het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis dat de baron waarschijnlijk tussen 10 april en 31 mei te Bergen-Belsen was omgekomen. In hetzelfde jaar werd hij officieel doodverklaard. Zijn vrouw ging hiertegen in beroep en won het proces. Baron Van Voerst van Lynden is sindsdien officieel 'vermist'.
Albert Jan Kappert (geb. 20-041912, overl. 05-04-1945) en Roelof Zweers (geb. 01-02-1920, overl. 07-05-1945) liggen in een gezamenlijk graf begraven op de Algemene begraafplaats aan De Anerdijk in Gramsbergen.
Onthulling
Het monument werd op 5 mei 1954 onthuld door de weduwe van Van Voerst van Lynden, jonkvrouwe Johanna de Beaufort.
Info
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Gramsbregen (gemeente Hardenberg) is een licht gebogen bakstenen gedenkmuur, waaraan een groene houten bank is bevestigd. Aan de linkerzijde van de gedenkmuur is een wit natuurstenen plaquette bevestigd. Links boven de plaquette is het heraldische wapen van Gramsbergen afgebeeld, rechts een onbekend wapen.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
'TER NAGEDACHTENIS AAN EN TER ERE VAN
DE BURGERS VAN GRAMSBERGEN DIE IN
DE TWEEDE WERELDOORLOG (1940-1945)
VOOR HET VADERLAND ZIJN GEVALLEN
MR. S.W.A. BARON VAN VOERST VAN LYNDEN
BURGERMEESTER VAN GRAMSBERGEN
G. ENGBERTS, J.M. JANSEN,
A. GROENWOUD, A.J. KAPPERT,
J. HULER, D.J. RUNDERVOORT,
R. ZWEERS'.
Overige info
Locatie
Het monument is gelegen in de nabijheid van het oude gemeentehuis van Gramsbergen aan De Esch te Gramsbergen (gemeente Hardenberg).
Bronnen