Groningen, verzetsmonument

Geschiedenis

Het verzetsmonument in Groningen is opgericht ter nagedachtenis aan 19 medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de strijd tegen de bezetter zijn omgekomen.

Groningen telde in de loop van de bezetting ongeveer 1.400 illegale werkers. Op Oudejaarsavond 1943 vonden bij wijze van represaille voor verzetsdaden de zgn. 'Silbertannemoorden' plaats. Een zestal bekende Groningers werd in eigen huis neergeschoten. Bij een overval op drukkerij Hoitsema in de Tuinbouwdwarsstraat op 17 mei 1944 maakte het verzet 135.000 bonkaarten buit.

Verzetsman Caspar Naber pleegde zelfmoord door van de zolder van het Scholtenshuis aan de Grote Markt te springen. Hij wilde zo ontkomen aan martelingen door de SS en er zeker van zijn dat hij geen informatie kon doorgeven. In dit gebouw was vanaf september 1944 het hoofdkantoor van de Sicherheitsdienst gevestigd. Verzetsmensen werden hier door de bezetter verhoord en gemarteld. Hierdoor kreeg het pand een zeer slechte reputatie ('voorportaal van de hel'). Bij de bevrijding van de stad is het gebouw afgebrand.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1946.

Info

Vorm en materiaal
Het verzetsmonument in Groningen is een uit rode baksteen opgetrokken gedenkmuur met een ingemetselde plaquette van natuursteen. De boven- en onderkant van het monument bestaat uit licht natuursteen. Aan de onderkant bevinden zicht aan weerszijden twee kleine plaquettes. Het monument is 3,5 meter hoog, 3 meter breed en 75 centimeter dik. Het gedenkteken heeft de vorm van een poort. Op de grond voor het monument is een marmeren plaat geplaatst van ongeveer 3 bij 1 meter.  Op de plaquette zijn in reliëf een twee kruizen en de Nederlandse leeuw aangebracht. De leeuw brult en draagt in zijn opgeheven rechter voorpoot een zwaard. Onder het onderste kruis bevindt zich in relief een anker en een hart. Op het grasveld voor het monument staan tien aan elkaar verbonden grafstenen van verzetsstrijders die op het monument niet worden genoemd.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:

'AAN HEN
DIE HUN LEVENS GAVEN
IN DE VERZETSSTRIJD
1940 - 1945'.

Hieronder zijn de namen van 19 gesneuvelde verzetsmensen aangebracht.

Op de twee andere plaquettes staan namen van twee verzetsleden.

Symboliek
De leeuw symboliseerd het Koninkrijk der Nederlanden. Het kruis, anker en hart verbeelden symboliseren de drie deugden geloof, hoop en liefde.

Overige info

Locatie:
Het monument bevindt zich aan het begin van de R.K. begraafplaats aan de Hereweg, in de buurt van het zwembad 'De Papiermolen' in Groningen.

Bronnen

• Gemeente Groningen;
• www.grunn.nl/historie;
• Stichting 4 Mei Herdenking Groningen;
• Mens & Dier in Steen & Brons door Peter en René van der Krogt;

• Yolanda Veld, De verbeelding van de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, Gedenksculptuur in Groningen. 2015. blz. 44-45.