Hoorn, monument bij de Grote Kerk

Geschiedenis

Het monument bij de Grote Kerk te Hoorn is opgericht ter nagedachtenis aan de vijf gijzelaars die hier op 4 januari 1945 door de bezetter werden gefusilleerd. Dit naar aanleiding van de liquidatie door het verzet van George Herlee.

De namen van de vijf slachtoffers luiden:

Jacob Willem Jansen, geboren 15-12-1910 te Amsterdam, Johan Theodoor Joseph Janssen, geboren 21-3-1921 te Bandoeng, Gerardus Cornelis Jonker, geboren 16-10-1903 te Amsterdam, Hendrikus Marinus Immig geboren 19-7-1917 te Amsterdam en Johan Versfelt, geboren 29-05-1886 te Den Haag.

De Nederlandse SS Rottenführer George Herlee werd al geruime tijd gezocht door het regionale verzet in Hoorn. Herlee was één van de beruchtste jagers op onderduikers en illegalen in de Kop van Noord Holland. Vele slachtoffers had hij al opgespoord. De meeste hiervan kwamen terecht in gevangenissen als het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam. Hier aangekomen werd je gefolterd en vernederd om maar een bekentenis los te krijgen. Overleefde iemand deze martelpraktijken dan werd men daarna veelal geëxecuteerd in de duinen bij Bloemendaal aan Zee of op de Waalsdorpervlakte.Op 30 december 1944 ontving de Hoornse Knokploeg bericht dat Herlee in de stad was gesignaleerd. Hij werd opgepakt door de KP en is in de toenmalige kapperszaak aan de Nieuwstraat in Hoorn doodgeschoten.

Als vergelding op deze verzetsactie liet de bezetter op 4 januari 1945 vijf gevangenen uit het Huis van Bewaring aan de Weteringschans in Amsterdam overbrengen naar Hoorn. De vijf medeburgers kwamen met de vrachtauto via de Westerdijk, het Achterom, de Geldersesteeg, het Grote Noord en de Rode Steen Hoorn binnen en werden vervolgens op het Kerkplein, staande tegen de muur van de Grote Kerk, geëxecuteerd.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1947 door de echtgenote en dochter van een van de slachtoffers.

Info

Vorm en materiaal
Het monument bij de Grote Kerk te Hoorn is een wit natuurstenen reliëf van een staande, naakte mannenfiguur die zijn hoofd naar beneden heeft gericht. Het reliëf is geplaatst in een nis. Onder het reliëf bevindt zich een ingemetselde gedenksteen.

Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:

'HIER VIELEN OP 4 JANUARI 1945 ALS SLACHTOFFER VAN DE ONMENSCHELIJKE
WREEDHEID DER DUITSCHE ONDERDRUKKERS
[namen van de vijf slachtoffers]
HULDE EN DANK VOOR HET OFFER VAN HUN LEVEN DAT ZIJ BRACHTEN
VOOR HET VADERLAND.'

Compliment voor een oorlogsmonument
Dit monument was genomineerd voor het Compliment voor een oorlogsmonument 2017. Deze aanmoedigingsprijs is georganiseerd in aanloop naar de nationale viering van de bevrijding op 5 mei in Noord-Holland en is een initiatief van de Provincie Noord-Holland, het Nationaal Comité 4 en 5 mei en Oneindig Noord-Holland. Op de website Oneindig Noord-Holland is meer informatie te vinden over de provincie tijdens de oorlogsjaren. Ook zijn over alle genomineerde monumenten videoreportages gemaakt. De reportage over dit monument vind je hier.

Overige info

Locatie
Het reliëf is aangebracht in een nis in de buitenmuur van de Grote Kerk te Hoorn.

Bronnen

• Sta een ogenblik stil... Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
• Comite 40-45.

Meer informatie
De app 'Oorlog in Hoorn' is een speurtocht door het Hoorn van toen en is bestemd voor kinderen van 10 t/m 12 jaar. De app gratis te downloaden in de appstore (Apple) en de playstore (Android).