Huissen, monument aan de Tempelierstraat

Geschiedenis

Het monument aan de Tempelierenstraat herinnert de inwoners van Huissen (gemeente Lingewaard) aan de wederopbouwperiode die volgde op de schade die de oorlog in Huissen had veroorzaakt.

Ook Huissen ontkwam niet ongehavend uit de Tweede Wereldoorlog. Na de bevrijding werden plannen gemaakt voor de wederopbouw. Eén van de ingediende en goedgekeurde vergunningen was voor 'Herbouw door oorlogsgeweld vernielde winkelhuis van mej. A.S. Elissen Markt Huissen'. Het was een vergunning voor een sigarenwinkel. Op de bouwtekening stond ook al de plaats van een gevensteen aan de Tempelierenstraat aangegeven. De eerste steen van de herbouw is op 5 mei 1948 door Aleide Sophia Elisen gelegd. 

De datum op de gevelsteen luidt juli 1948. Deze maand in dat jaar heeft een bijzondere betekenis, aangezien Huissen in juli 1348 stadsrechten kreeg. In de bijbehorende feestmaand was er ook een tentoonstelling over Oud- en Nieuw Huissen, waarin ook optimistisch vooruit gekeken werd. De gemeente liet bijvoorbeeld voor het eerste de plannen voor de wederopbouw zien tijdens een tentoonstelling. Vandaar dat wordt vermoed dat de gevelsteen ter eren van de wederopbouw is gemaakt. De echte feestelijkheden begonnen in de tweede week van juli. De precieze datum van de onthulling van de gevelsteen is niet bekend, maar zeer waarschijnlijk is dat in de feestweek gebeurd.  
Een andere link met de wederopbouwperiode is de maker van de steen, Piet Kurstjens. Hij kwam in 1947 als instructeur bij het pas opgerichte Ambacht Haalderen. Dit was een scholingsproject voor jongeren van 15 tot 20 jaar die als gevolg van de Tweede Wereldoorlog geen beroepsopleiding hadden kunnen volgen. Het Ambacht maakte vooral gebruiksartikelen, maar werkte ook op bestelling. De gevelsteen was één van de eerste opdrachten. 

In eerste instantie was onduidelijk wie of wat op de gevelsteen stond afgebeeld. In 2010 wist Piet Kurstjens te vermelden dat het geen vluchtelingen waren, maar dat op de gevensteen Diogenes met de lamp stond afgebeeld.  

Info

Vorm en materiaal
Het monument aan de Tempelierenstraat in Huissen (gemeente Lingewaard) is een gevelsteen met in reliëf een afbeelding van Diogenes met de lamp en een tekst. Op de achtergrond is de Gelderse gevel van het pand Langestraat 17 zichtbaar. Rechtsboven vliegt de adelaar met een gebroken hakenkruis in de klauwen.

Tekst
De tekst op de gevelsteen luidt:

'JULI 1948'. 

Symboliek
Diogenes was een Griekse filosoof die op een dag met een lamp in een stad op zoek was naar oprechte mensen. De reden dat Diogenes op deze gevelsteen is afgebeeld is onduidelijk, maar het kan betrekking hebben op de periode van wederopbouw. De adelaar met gebroken hakenkruis verwijst naar de ondergang van de bezetter en van de bevrijding. 

Overige info

Bronnen

• Gemeente Lingewaard;
• Tempelierenstraat 1: het monument van Huissens Wederopbouw door Derk Jan Prins in Mededelingen Historische Kring Huissen, jaargang 35, 2010, nummer 3;
• Nogmaals Tempelierenstraat 1 Of: 'Diogenes met de lamp' door Derk Jan Prins in Mededelingen Historische Kring Huissen, jaargang 35, 2010, nummer 4.