IJmuiden, 'Monument aan de Haven'
Artiest:Han M. Wezelaar
Geschiedenis
Het 'Monument aan de Haven' herinnert de inwoners van IJmuiden (gemeente Velsen) aan de zeelieden die tijdens de Tweede Wereldoorlog niet van zee terugkeerden.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog wilde de bezetter de zogeheten 'Atlantik Wal' aanleggen, waarbij de gehele westkust van Spanje tot aan de Noordkaap in staat van verdediging moest worden gebracht. Gezien zijn strategische ligging aan zee moest IJmuiden het ook ontgelden. Met een zware industrie als Hoogovens en de directe verbinding met Amsterdam was de havenplaats van groot belang. Om te voorkomen dat IJmuiden in geallieerde handen zou komen en de sluizen zouden worden vernield (wat zijn weerslag zou hebben op het achterland), bouwde de bezetter in de Heerenduinen geschutbunkers. Om dit te kunnen verwezenlijken, moest alle bebouwing tussen de bunkers en de doelen verdwijnen. Op 15 november 1942 werd op last van de bezetter begonnen met de afbraak van een groot aantal huizen. Duizenden gezinnen werden uit hun woningen verdreven. Aan het einde van de oorlog was een groot deel van IJmuiden verwoest. In totaal waren 3.190 woningen, 159 andere gebouwen, 2 kerken en 9 scholen afgebroken. Ongeveer 4.600 woonhuizen, 363 gebouwen en 10 kerken waren beschadigd.
Onthulling
Het monument is onthuld op 7 juli 1955 door Hare Majesteit Koningin Juliana.
Info
Vorm en materiaal
Het 'Monument aan de Haven' in IJmuiden (gemeente Velsen) is een bronzen beeld van een staande mannenfiguur met zijn blik strak naar zee gericht. In zijn rechterhand draagt de man een stormlantaarn. Het beeld is geplaatst op een voetstuk.
Symboliek
Het monument is een krachtig symbool van alle vissers, die op zee zware arbeid moeten verrichten. De mannenfiguur lijkt tegen beter weten in hoop te koesteren op overlevenden.
Tijdens de onthullingsplechtigheid verwoordde burgemeester Kwint de betekenis van het monument als volgt: 'Dit monument werd opgericht om de nagedachtenis van de omgekomen vissers te eren en om een plaats van herdenking te bieden aan hun nabestaanden en aan de gehele burgerij. Van dit voetstuk rijst op een mannenfiguur, gegoten in brons, naar het model van beeldhouwer H.M. Wezelaar. Een doodgewone visserman, breeduit staande in waterlaarzen, zijn oliejas opbollend in de wind die altijd over IJmuiden is. De rechterhand gestrekt en dragende een stormlantaarn, uitziende over de zee en van nu af aan bij dag en nacht, jaar in jaar uit de dodenwacht houdende over die vissers, die eens deze haven uitvoeren, maar daarin nimmer terugkeerden. Moge hun ziel in het eeuwige leven een veilige haven hebben gevonden in het Huis des Vaders, waarvan geschreven staat dat daarin vele woningen zijn'.
Overige info
Locatie
Het monument is geplaatst op de kop van de Haven te IJmuiden.
Bronnen
- Het Geheim van IJmuiden, Ko van Leeuwen (IJmuiden, IJmuider Courant, 2001);
- Sta een ogenblik stil... Monumentenboek 1940/1945, Wim Ramaker, Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.