Liempde, bevrijdingsmonument

Geschiedenis

Het bevrijdingsmonument in Liempde (gemeente Boxtel) is opgericht ter nagedachtenis aan acht medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de strijd tegen de bezetter zijn gesneuveld.

Na een voorspoedige opmars door Noord-Frankrijk en België waren de Amerikanen van de 30ste infanterie 'Old Hickory' erin geslaagd het grootste deel van Zuid-Limburg te bevrijden. Vervolgens wilden de geallieerden op 17 september 1944 met een grootscheeps soffensief (operatie 'Market Garden') vanuit België een bruggenhoofd over de grote rivieren in Nederland vervoren. In een bliksemsnelle aanval moesten bruggen in Noord-Brabant en Gelderland veilig worden gesteld. Grondtroepen zouden dan vanuit België over deze bruggen naar het IJsselmeer trekken.

Er werden drie complete divisies gedropt: de 101ste US Airborne Divisie bij Eindhoven en Veghel, de 82ste US Airborne Divisie bij Grave en de 1ste Britse Airborne Divisie bij Arnhem en Oosterbeek. Bij de Amerikanen verliep alles vrij goed. De bruggen over de Maas en het Maas-Waalkanaal bij Heumen en de meeste bruggen in de omgeving van Eindhoven vielen in hun handen en na harde strijd ook de Waalbrug bij Nijmegen. Maar de Rijnbrug bij Arnhem bleek een brug te ver. De Engelse para's werden verrast door Duitse pantsertroepen en moesten zich onder zware verliezen terugtrekken in de Betuwe. Nadat de Slag om Arnhem werd verloren, is de aanval gestokt.

Wel was dankzij de samenwerking van Amerikaanse en Engelse soldaten een deel van Noord-Brabant en Gelderland in geallieerde handen terechtgekomen. Vanuit deze strook vrij gebied van Eindhoven naar Arnhem ('de Corridor' genaamd) werd in de maanden daarna de rest van Brabant bevrijd.

Liempde
Liempde werd bevrijd op 24 oktober 1944. In de weken ervoor was het regelmatig beschoten vanuit de Corridor. Een deel van de bevolking was geëvacueerd naar Boxtel, Esch en Haaren. Zelfs het klooster, officieel een Rode-Kruispost, werd bij de beschietingen getroffen. 

Oprichting
Het gedenkteken is kort na de bevrijding door oud-militairen opgericht. Maar al snel na de plaatsing van het beeld in het Concordiapark ontstond onenigheid over het initiatief: 'Rijksinstanties voor oorlogsmonumenten hadden voor dit eenvoudige, van christelijke berusting getuigende monument grote waardering, maar konden goedkeuring tot plaatsing ervan niet verlenen, omdat de vormgeving niet strookte met de wettelijk bepaalde richtlijnen.' Op 9 januari 1947 kwam de overheid met een beschikking (No. 26108 I Afd. B.K.), waarin goedkeuring aan het monument werd onthouden. Dit hield in dat het gedenkteken moest worden afgebroken. Desondanks voerde tien jaar lang de jaarlijkse stille tocht op 4 mei naar het afgekeurde monument. Op 1 maart 1956 schreef de burgemeester van Liempde aan de minister van O.K. en W.: 'Na veel overleg en aftasting der mogelijkheden in de onderwerpelijke kwestie, zijn wij erin geslaagd een oplossing te vinden.' Het oude monument werd met goedkeuring van de minister vervangen door een nieuw beeld. De kosten voor dit nieuwe gedenkteken bedroegen hfl. 3.200,-.

Onthulling
Het monument is onthuld op 5 mei 1956.

Info

Vorm en materiaal
Het bevrijdingsmonument in Liempde (gemeente Boxtel) is een wit natuurstenen beeld van een staande mannenfiguur met voor zijn voeten een mensenhoofd. Het beeld is geplaatst op een rond voetstuk.

Tekst
De tekst op het voetstuk is een bijbeltekst (1 Samuël 17-47):

'JAWEH IS HET DIE DE STRIJD BESLIST.'

Tevens zijn op het voetstuk de namen van negen oorlogsslachtoffers uit Liempde aangebracht.

Symboliek
Het beeld stelt de bijbelfiguur David voor, die de reus Goliath heeft verslagen: 'een zinnebeeld van het zwakke, dat in godsvertrouwen het brute overwint'. Hiermee wordt op symbolische wijze de overwinning op de bezetter weergegeven.

Overige info

Locatie
Het monument is geplaatst in het Concordiapark te Liempde (gemeente Boxtel).

Bronnen

• Een monumentaal oorlogsverhaal - De Meierij tussen 1939 en 1945 in ruim 100 gedenktekens van Frans van Gaal, Jacques van Eekelen en Ruud Vermeer ('s-Hertogenbosch, Adr. Heinen Uitgevers, 2003). ISBN 90 7070 6539;
• Sta een ogenblik stil... Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3;
• In het spoor van Market Garden - Monumenten en gedenktekens Noord-Brabant van Jacq van Eekelen e.a. (Den Dungen, Market Garden Comité, 1998).