Meppel, 'Joods monument'

Geschiedenis

Het 'Joods monument' in Meppel is opgericht ter nagedachtenis aan 232 joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gedeporteerd en in concentratiekampen zijn omgebracht.

De namen van de 232 joodse slachtoffers luiden:

F.J.D. Blasbalg, A. Brest, B. Brest-Polak, L. Brest, M. Brest, R. Brest, A. Cohen, A. Cohen, E. Cohen-Levie, K. Cohen-Stern, S. Cohen, A. Content-Levie, J. Cutzien-Kan, A. Drukker-Lek, D. Drukker, E. Drukker-Cohen, M.B. Drukker, M. Drukker, C.M. van Es, C.H. van Es, S. van Es-van de Rhoer, B.H. van Esso, B. van Esso-Kroon, E. van Esso-Cohen, E.H. van Esso, E.E.A. van Esso-Wolff, M. van Esso, M, van Esso, S. Esso-van Kan, S. van Esso, A. Frank, B, Frank, B. Frank, H. Ph. Frank, H. Frank-Seligmann, I. Frank, G. Frank, M. Frank, N.H. Frank, Ph.H. Frank, R. Frank-Frank, S. Frank, S. Pagrach-Frank, S. Frank-Wolf, V. Frank, V. Frank-van der Woude, A.R. van Gelder, A. van Gelder, B. van Gelder, D. van Gelder, E. van Gelder, L. van Gelder, R. van Gelder-van Leer, R. van Gelder, R.E. van Gelder, V.S. van Gelder, L. Glazer, A. Godfried, J. Godfried, J. Godfried, M. Godfried, R. Godfried-Costers, B. Goldsteen, F. Goldsteen, H. Goldsteen, M. Goldsteen, R. Goldsteen-Turksma, S. Goldsteen, S.I. Hellmann, J. de Hond, G. de Horst-Simons, M. de Horst, M. de Horst, S. de Horst, E. Kan, F. Kan-Wolff, N. Keizer, R. Keizer, W. Kel, S. Khan-Ernsthal, D. van Kleef-Frank, J. van Kleef, L. van Kleef, A. Klein, R. Klein-Frankforter, V. Klein-de Vries, B. Kroon, H.S. Kroon, R. Kroon-ter Berg, R. van Leer, C. de Leeuw, M. de Leeuw, S. de Leeuw, V. de Leeuw-van der Rhoer, B. Levie, B. Levie, B.C. Levie, B. Levie-Pam, C.B. Levie, G. Levie, G. Levie, H. Levie,

H. Levie-van Berg, J. Levie, L. Levie, M. Levie-Finsi, M. Levie, M. Levie, M. Levie, N. Levie, R. Levie-Valk, S. Levie, C. Mesritz, H. Mesritz-van der Kaars, H. Mesritz, S. Mesritz, R. Nathans-van der Kaars, I. Pais, M. Pais, H. Polak, L.F. Polak, M. Polak, F. Reinheimer-Grünberg, P. Reinheimer, B. van de Rhoer-van Geens, B. van de Rhoer-Goldsteen, C. van de Rhoer-de Jong, E.S. van de Rhoeer-Bottigheimer, J. van de Rhoer, L. van de Rhoer, M. van de Rhoer, Pn. van de Rhoer, R. van de Rhoer-van Gelder, S. van de Rhoer, S. van de Rhoer, S. van de Rhoer, A. Roos, A.E. Roos, A. Roos-van Leer, A. Roos-van der Sluis, E.S. Roos, H. Roos, H.M. Roos, L. Roos, M. Roos-Blok, M.A. Roos, R. Roos, S. Roos, F.T.S. Rosenberg-Wechsler, I. Rozendal, S. Rozendal-Bos, W. Russ, I. Sanders, S. Sanders-de Groot, H.S. Schaap, J. Schaap-van Zuiden, I. Schaap, M. Schaap, S. van der Sluis, B. Stern, I. Stern, R. Stern-de Leeuw, S. Stern-Polak, A.J. Stibbe,M. Stibbe-Löwenstein, J. Veneman-Rozendal, B. de Vries- Löwenstein, B. de Vries, E. de Vries, H.S. de Vries-Grünberg, L. de Vries, L.H. de Vries, S. de Vries-Cohen, A. Weinberg, I. Wertheimer-Frank, H. Wilda-Stern, L. Wilda, A. Wolf, I. Wolf, H. Wolf-van der Rhoer, A. Wolff, A.V. Wolff-de Heer, B.J. Wolff, D. Wolff, E. Wolff, E.Wolf, H. Wolff, H. Wolff-Cohen, J.M. Wolff, J.G. Wolff, J. Wolff, J. Wolff, J. Wolff-Wolff, L.J. Wolff,

L. Wolff, M.J. Wolff, M.J Wolff, M. Wolff-Leman, N.E. Wolff-Norden, S. Wolff, S.A. Wolff, R. Wijl, A. Zaligman, B. Zaligman, B. Zaligman-van de Rhoer, E.F. Zaligman-Wilda, H. Zaligman-Wilda, H.H. Zaligman, H.S. Zaligman, H. Zaligman, J. Zaligman, J. Zaligman, J. Zaligman, L.S. Zaligman, M. Zaligman, M. Zaligman, M. Zaligman-Cohen, Ph. Zaligman, S. Zaligman, W.J. Zaligman, E. van Zuiden, S, van Zuiden-Kan, D. Zwarts, Ph. Zwarts, R. Zwarts-van Leer en V. Zwarts.

Op het monument staan de namen van enkele slachtoffers anders vermeld dan in het Digitaal Joods Monument.

Tijdens de bezettingsjaren werden vrijwel alle 250 joodse inwoners van Meppel uit hun huis gehaald en naar het doorgangskamp Westerbork vervoerd. De meesten zijn uiteindelijk in het concentratiekamp Auschwitz vermoord. Slechts achttien van hen keerden terug.

Sinds 20 april 2011 zijn in Meppel in de bestrating voor de laatst bekende adressen van 67 Joden 67 Stolpersteine geplaatst. Op de Stolpersteine staan de naam, geboortedatum en de datum en de plaats waar hij of zij is vermoord.

Oprichting
De oprichting van het oorspronkelijke monument was een initiatief van de heer H. Bakker. Eind jaren negentig ontwikkelde de Stichting Joods Monument Meppel een initiatief om het bestaande gedenkteken uit te breiden.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1970. Het gedenkteken is in 1999 uitgebreid en op 30 september van dat jaar opnieuw onthuld.

Info

Vorm en materiaal
Het 'Joods monument' in Meppel is een natuurstenen gedenksteen met een reliëf. Het reliëf stelt Mozes met de stenen tafelen voor. Op de steen is een tekst aangebracht. Het gedenkteken wordt beschermd door een kapel met bronzen dak. Op de driehoekige voorgevel van het dak is een davidster aangebracht. In de achterwand van de kapel zijn zestien hardstenen platen aangebracht waarop de namen en geboortedata van 232 joodse slachtoffers zijn aangebracht. Het geheel is op een cirkelvormige bestrating geplaatst en wordt ommuurd door twee lage, bakstenen muurtjes.

Teksten
De vertaling van de Hebreeuwse tekst onder het reliëf luidt:

'IK GEEF HUN EEN EEUWIGE NAAM, DIE NIET UITGEROEID ZAL WORDEN.'

Hieronder is een tekst in het Nederlands aangebracht:

'TER NAGEDACHTENIS
AAN ONZE
JOODSE STADSGENOTEN
DIE IN DE
BEZETTINGSJAREN
1940-1945
WEGGEVOERD EN NIMMER
TERUGGEKEERD ZIJN.'

Wijzigingen
De gedenksteen met reliëf is in het Slotplantsoen onthuld in 1970, nabij de voormalige synagoge. In 1999 is besloten tot uitbreiding van het monument. De gedenksteen is geïntegreerd in het grotere gedenkteken, dat naar de overzijde van het Slotplantsoen verplaatst werd.

Digitaal Joods Monument
Het joodse oorlogsslachtoffer dat op dit gedenkteken vermeld staat, is tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze persoon met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.

Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op de persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.

Overige info

Bronnen

• Stichting Joods Monument Meppel;
• Website Joods Monument Meppel, op deze website is eveneens achtergrond informatie over de slachtoffers beschikbaar;
• Inventarisatieproject Sporen van de Tweede Wereldoorlog in Drenthe (uitgevoerd door het Erfgoedhuis van Drenthe in opdracht van de provincie Drenthe);
• Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Drenthe van H. Hamburger en J.C Regtien, met medewerking van Fr. van Echten (Bedum, Uitgeverij Profiel, 1999). ISBN 90 5294 192 0;
• De heer R. Hoving.