Molkwerum, ‘Nationaal Monument Missing Airmen'
Geschiedenis
Het ‘Nationaal Monument Missing Airmen' in Molkwerum (gemeente Súdwest-Fryslân) is opgericht ter nagedachtenis aan de ongeveer 220 tijdens de Tweede Wereldoorlog in het IJsselmeer vermist geraakte bemanningsleden van geallieerde vliegtuigen.Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn boven het IJsselmeer meer dan honderd geallieerde vliegtuigen, de meeste bommenwerpers, door de bezetter neergeschoten. Een belangrijke route voor geallieerde bommenwerpers ging over het IJsselmeer. De Duitsers hadden daarom de vliegbasis bij Leeuwarden ingenomen en uitgebreid. Ze stationeerden daar onder meer jachtvliegtuigen die geallieerde bommenwerpers moesten neerschieten. Dit gebeurde aanvankelijk eerst in de nacht, maar later in de oorlog ook overdag.Bijna bij alle vliegtuigcrashes in het IJsselmeer vielen dodelijke slachtoffers. Tijdens de oorlog spoelden rondom het IJsselmeer stoffelijke overschotten aan. Aan de hand van onder andere kleding, persoonlijk eigendommen en identificatie-papieren was het mogelijk om honderden slachtoffers te identificeren en een passende begrafenis te geven. Honderden graven rondom het meer herinneren aan deze soldaten.Ongeveer 220 bemanningsleden van geallieerde vliegtuigen die boven het IJsselmeer zijn neergeschoten zijn vermist en nooit geïdentificeerd. In totaal zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog ruim 3200 geallieerde vliegeniers boven Nederland vermist geraakt.Oprichting De oprichting van het monument was een initiatief van Stichting Molkwar 2000. Bij de realisatie van het monument hebben zij samengewerkt met Stichting Missing Airmen Memorial Foundation (S.M.A.M.F.). Aanleiding voor het oprichten van het monument was de viering van 75 jaar vrijheid in 2020. Als onderdeel van de viering wilde de Stichting Molkwar 2000 ook stilstaan bij Flight Lieutenant Thomas McCrorie. Zijn lichaam spoelde op 5 juli 1943 bij Molkwerum aan en ligt begraven op het kerkhof van Molkwerum.Het vliegtuig van McCrorie, Short Stirling Mk.III - EH889 - AA-Z van het 75 (NZ) Squadron Royal Air Force, werd op 23 juni 1943 boven de kop van Noord-Holland neergeschoten. Alle zeven bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. De Stichting Molkwar 2000 ging op zoek naar meer informatie over de bemanningsleden.De namen van de vliegeniers luiden:Thomas Fraser McCrorie (piloot), Eric Grainger (Boordwerktuigkundige), Raymond Anthony Kennedy (Boordschutter), James Leonard Richards (Bommenrichter), William Stuckey (Navigator), Richard Douglas Tod (Radiotelegrafist), en Robert Ernest Tod (Boordschutter).Van vijf bemanningsleden is het lichaam aangespoeld aan de kust van het IJsselmeer en begraven in Nederland. Eric Grainger en James Leonard Richards zijn vermist. Zij worden herinnert op het Runnymede Air Force Memorial in Engeland.Tijdens het onderzoek naar de crash van dit vliegtuig door de Stichting Molkwar 2000 bleek dat er meer vermiste vliegeniers zijn en dat er in Nederland geen herdenkingsplaats voor deze slachtoffers was. De stichting besloot daarom om een nationaal monument voor alle in het IJsselmeer vermist geraakte vliegeniers op te richten.Onthulling Het monument is op 26 juni 2022 in het bijzijn van nabestanden van de slachtoffers, de ambassadeur van Canada Lisa Helfand, locoburgemeester van de gemeente Súdwest-Fryslân Bauke Dam en een vertegenwoordiger van de Britse Ambassade en de Royal Air Force. De kinderen van Robert McCrorie onthulde het informatiebord bij het monument. Eldred (James) Richards, nabestaande van James Leonard Richards, legde een krans. Hiermee onthulde hij het monument.In dagen voorafgaande de onthulling was een speciaal programma voor onder meer de nabestaanden opgesteld. Op 25 juni werd met een bus de graven van de vliegeniers van de Stirling EH 889 in Medemblik, Middenmeer en Makkum bezocht. Die avond was er een muziekfestival in Molkwerum. In de ochtend van 26 juni was er een herdenkingsdienst voor Thomas Fraser McCrorie en zijn collega's in de Hervormde Kerk van Molkwerum.
Info
Vorm en materiaal Het ‘Nationaal Monument Missing Airmen' in Molkwerum (gemeente Súdwest-Fryslân) is een betonnen replica van een achtervleugel van een Stirling-bommenwerper. Het beton is verstevigd met vlechtwerk van ijzer. De vleugel is 4,30 meter hoog en is geplaatst op een betonnen sokkel van 4 bij 4 meter. De sokkel wordt ondersteund door heipalen en het geheel is geplaatst in het IJsselmeer. Op land is een informatiebord geplaatst waar op achtergrond informatie wordt gegeven.Symboliek Het gedenkteken staat symbool voor de herinnering aan hen die voor altijd verdwenen. Een afgebroken vleugel ligt op een plek waar hij eigenlijk niet hoort; net als de vermiste vliegeniers zijn gebleven op een plek ver weg van hun geliefden, waar zij eigenlijk niet horen.
Overige info
Locatie Het monument staat in het IJsselmeer ter hoogte van een bocht van de Sédyk in Molkwerum (gemeente Súdwest-Fryslân).Bronnen
- Website Nationaal Monument Missing Airmen;
- NOS, 26 juni 2022.