Nieuw-Dordrecht, geallieerd erehof

Geschiedenis

De gedenksteen op de begraafplaats te Nieuw-Dordrecht (gemeente Emmen) is opgericht ter nagedachtenis aan 24 geallieerde militairen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in de gemeente Emmen zijn gesneuveld.

De namen en sterfdata van de 24 gesneuvelde militairen luiden:

Cyril Peter Backlog (23-8-1943), Davil Edward Cake (10-12-1943), Ernest Arthur Davies (23-5-1944), Richard Jock Day (22-3-1944), Leonard Easdon (14-1-1944), Donald Fells (23-8-1943), Michael Lewis Brownlow Frankson (10-12-1943), Stanley John Hall (23-5-1944), John Howell (22-3-1944), Albert William Johnson (22-3-1944), John Anthony Jones (23-5-1944), Thomas Elder Charles McKeith (23-8-1944), George Thomas McLatchie (14-1-1944), Peter Mitchell (14-1-1944), George William Osmer (23-8-1943), Maxwell Chambers Patterson (14-1-1944), William Martin Ewing Reid (23-8-1943), Ivor John Frederick Rich (22-3-1944), Arthur William Louis Schneider (14-1-1944), Joseph Walter Slater (14-1-1944), John Francis Stafford (14-1-1944), John Ward Standish (23-8-1943), John Bernard Underwood (22-3-1944) en Stanley Ernest Watchorn.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland vele geallieerde vliegtuigen door de Duitsers neergeschoten, zo ook in de gemeente Emmen in de provincie Drenthe. Het eerste vliegtuig in deze gemeente stortte op 20 februari 1943 neer in de plaats Nieuw-Dordrecht. Het toenmalige College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Emmen besloot daarop de omgekomen vliegers te begraven op de begraafplaats te Nieuw-Dordrecht. Zeven andere toestellen, vier Engelse en drie Amerikaanse, kwamen in de 15 daarop volgende oorlogsmaanden neer in de gemeente Emmen. Omgekomen bemanningsleden van deze toestellen werden vervolgens ook op deze begraafplaats begraven.

Vanaf 1950 vonden herdenkingen plaats in Nieuw-Dordrecht, maar gedurende de jaren 1960 en1970 was de belangstelling wat weggezakt.

Oprichting
Het RAF monument was een initiatief van Jan Masselink. Hij vormde een commissie bestaande uit: Jan Masselink, voorzitter, Harry van Dijk, secretaris, namens het VLN (Veteranen Legioen Nederland, nu Bond van Wapenbroeders) – afdeling Emmen; Mevrouw Bults, namens de Nederlandse Oorlogsgravenstichting en Jan Brinks, penningmeester. De commissieleden werden bijgestaan door personen als Gerrit Wisman en Frits Strootman.

Onthulling
Op 3 mei 1980 werd het monument onthuld door de Engelse bemanningsleden Ken Lane (vlieger) en Dick Raymond (boordwerktuigkundige) van het toestel ND963 van No.83 Sqn dat op op 22 mei 1944 neerkwam bij Siepelveen. Naast autoriteiten als de Commissaris van de Koningin in de Provincie Drenthe, Mevrouw Schilthuis, Burgemeester Beusekamp van de gemeente Emmen vergezeld van enkele Wethouders en de Militair Attaché van de Engelse Ambassade was een groot aantal Engelse nabestaanden getuige van de onthulling.

Oorlogsgravenstichting
De verspreid in Nederland gelegen Gemenebest oorlogsgraven zijn aangelegd en worden beheerd door de Commonwealth War Graves Commission (CWGC). Met de Oorlogsgravenstichting (OGS) zijn op basis van wederkerigheid onderhoudsafspraken gemaakt. Dit betekent dat de OGS verantwoordelijk is voor het onderhoud van Gemenebest oorlogsgraven in Nederland en de CWGC voor de Nederlandse oorlogsgraven op CWGC-erevelden in het buitenland. De OGS voert de werkzaamheden in nauwe samenwerking met de desbetreffende gemeente uit.

Info

Vorm en materiaal
Het geallieerde erehof in Nieuw-Dordrecht (gemeente Emmen) herbergt het stoffelijk overschot van 24 gesneuvelde militairen. Bij elk graf is een identiek grafteken van witte natuursteen geplaatst, met in reliëf een embleem en een kruis. Daarnaast is er een gedenksteen geplaatst  vervaardigd uit een deel van een zogenaamde zwerfsteen. Een zwerfsteen (ook wel erratisch blok genoemd) is een steen of kei die door het landijs tijdens de voorlaatste ijstijd, het Saalien, is meegevoerd. Ze worden ook wel zwerfkeien of veldkeien genoemd. De steen is ongeveer 1 meter hoog en donker van kleur. Op het front van het monument zijn een in koper uitgevoerde tekst en RAF vliegerswing aangebracht.

Tekst
De tekst op het RAF monument luidt:

'TER NAGEDACHTENIS 
AAN HEN DIE VIELEN
VOOR ONZE VRIJHEID
IN REMEMBRANCE
OF THEM WHO DIED
FOR OUR FREEDOM
3 MEI 1980'.

Symboliek
Het kruis is niet alleen een symbool van het christelijke geloof, maar herinnert tevens aan het offer dat de oorlogsslachtoffers brachten voor een leven in vrijheid.

Overige info

Locatie
Het monument bevindt zich op de begraafplaats aan de Klazienaveensestraat in Nieuw-Dordrecht (gemeente Emmen).  

Bronnen

• Inventarisatieproject Sporen van de Tweede Wereldoorlog in Drenthe (uitgevoerd door het Erfgoedhuis van Drenthe in opdracht van de provincie Drenthe);
• Oorlogsgravenstichting;
• www.rafmonument.nl;
• Commonwealth War Graves Commission;
• Oorlogs Informatie Centrum Drenthe;
• Stichting RAF Monument Nieuw Dordrecht.

Documentaire
Het Oorlogs Informatie Centrum Drenthe heeft een documentaire gemaakt over Piet Pomp. Piet ziet het nog zo gebeuren, de eindeloze luchtgevechten in het zwerk boven Nieuw-Dordrecht. Op leven en dood, want maar al te vaak stortten er vliegtuigen naar beneden. Net als die keer dat zijn huis bijna was afgebrand. U kunt de documentaire hier bekijken.