Ovezande, bevrijdingsplaquette
Geschiedenis
De bevrijdingsplaquette herinnert de inwoners van Ovezande (gemeente Borsele) aan de bevrijding van Ovezande op 29 oktober 1944.
Oprichting
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van het herdenkingscomité Ovezande, bestaande uit: de raadsleden J. Oostdijk, M.J. de Jonge, en J. Goense. (later samen met W. Remijn, die is begenadigd met het verzetsherdenkingskruis), mr. L. Huige, mr. C. Sol, gemeentesecretaris L.N. de Jonge, kapelaan J. Loerakker en de heren C. van Liere, A. van Loenhoud, N. Nagtzaam en C. Priem.
Dit comité stuurde op 1 april 1946 een brief aan de Minister van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen en de Commissie Advies Oorlogs en Vredesgedenktekens te Middelburg met twee tekstvoorstellen voor een gedenkteken te Ovezande:
1. 'Bevrijding 29 october 1944.
De dank der Ovezandenaren.
Toen na een reeks van bange jaren,
des vijands leger vluchtte heen,
wordt u gemeld door dezen steen.'
2. '29 october 1944 Ovezande bevrijd.
Vermetseld in een muur van 1500 stenen,
die wijken voor geen weer, geen wind en geen orkaan,
zal ik, zo God het wil hier door de eeuwen staan
om te betuigen van het trots verzet dergenen.
Die, vijftien honderd, in hun machtig samengaan.
Als muur van moeiten in de Duitsen droom verschenen:
te zamen met de Zeeuwse dorpen om hen henen
een Nederlandsche burcht, die hielp den vijand te verslaan.
Er heerst, al is men arm, weer vrede in den lande:
verdwenen is, wat recht en Christendom vertrad;
Verdwenen is voorgoed de schennis en de schande.
Ik ben 't steen verstijfd verzet van Ovezande,
Ik ben het blij bewijs, dat God u niet vergat.
Toen gij in oorlogsleed en lijden tot hem badt.'
(Zeer waarschijnlijk naar de hand van kapelaan Loerakker)
Op 1 juli 1946 stuurde een verbolgen burgemeester Elkhuizen een brief aan het Herdenkingscomité te Ovezande. Hij deelde mede dat kapelaan Loerakker een brief had ontvangen van de Provinciale Commissie voor Oorlogs- en Vredesgedenktekens te Middelburg. De commissie ging niet akkoord met de eerste tekst. "Ik zag liever niets dan geplaatst dan iets zo onbenulligs", aldus kapelaan Loerakker.
De kapelaan had nog een reservetekst gemaakt, die als volgt luidde:
'10 mei 1940
29 october 1944
Ons land ontwijd
Ons dorp bevrijd
Door durvend dappere helden
Is wat die datums melden.'
Vervolgens vroeg de burgemeester de leden van het comité naar hun mening over de volgende vier regels:
'Ik ben 't in steen verstijfd verzet van Ovezande.
Ik ben het bewijs dat God u niet vergat.
Toen gij in oorlogsleed en lijden tot hem badt.
Verdwenen is voorgoed de schennis en de schande.'
Alle leden gingen akkoord met deze tekst, alleen C.van Liere diende vier nieuwe korte voorbeeldteksten in:
1. '29 october 1944
Na verdrukt te zijn en geknecht
Herwonnen wij vrijheid en recht.'
2. '29 october 1944
Onze vrijheid is herkregen
Door trouw en moed in Godes zegen.'
3. '29 oktober 1944
In recht en vrijheid leven wij
Ontworsteld aan de dwinglandij.'
4. '29 october 1944
De vreemde tyrannie verdreven
De vrijheid en het recht herleven.'
Op 24 juli 1946 werd de definitieve tekst toegestuurd aan Provinciale Commissie. Op 24 augustus kreeg timmerman-aannemer Joh.van der Poel opdracht de steen te bestellen en te plaatsen voor Fl. 150,- en Fl. 75,- voor het aanbrengen van de wapens van Zeeland en Ovezande op de steen. Er werd Fl. 15,- in rekening gebracht voor het vervoer van de steen van Middelburg naar Veere (waarschijnlijk voor het graveren van de steen). De uiteindelijke tekst van de steen is door kapelaan Loerakker aangeleverd.
Onthulling
De gedenkplaat is onthuld in 1946.
Info
Vorm en materiaal
De bevrijdingsplaquette in Ovezande (gemeente Borsele) is uitgevoerd in marmer. Links op de gedenkplaat is het wapen van Ovezande aangebracht, recht het wapen van Zeeland.
Tekst
Op de plaquette is een tekst aangebracht van kapelaan Loerakker:
'29-10 OVEZANDE BEVRIJD 1944
IK BEN 'T IN STEEN VERSTIJFD VERZET VAN OVEZANDE
IK BEN HET BLIJ BEWIJS DAT GOD U NIET VERGAT
TOEN GIJ IN OORLOGSLEED EN LIJDEN TOT HEM BADT
VERDWENEN IS VOORGOED DE SCHENNIS EN DE SCHANDE.'
Overige info
Locatie
De gedenkplaat is ingemetseld in de gevel van het voormalige gemeentehuis van Overzande, gevestigd aan de Hoofdstraat te Ovezande (gemeente Borsele).
Bron
De heer Ben Vermeule uit Ovezande.