Putten, Herdenkingshof

Geschiedenis

Het Herdenkingshof te Putten is opgericht ter nagedachtenis aan de razzia van 2 oktober 1944, waarbij 659 Puttense mannen vanuit de Oude Kerk werden weggevoerd naar concentratiekampen. Van hen hebben 552 mannen de Tweede Wereldoorlog niet overleefd.

Op 17 september 1944 werden in Gelderland tienduizenden geallieerde parachutisten gedropt. Met dit grootscheeps bevrijdingsoffensief wilden de geallieerden vanuit België een doorstoot naar Duitsland forceren. Er werd een beroep gedaan op het verzet om de para's optimaal te steunen. Vanuit Londen kreeg de RVV tevens het verzoek om auto's met Duitse officieren te overvallen om zo documenten te bemachtigen. Dit verzoek werd door de landelijke sabotage-commandant van de RVV, de heer Thijssen, (die vanuit de omgeving van Barneveld opereerde) serieus genomen.

In de nacht van 30 september 1944 pleegde een groep verzetsmensen bij Putten een overval op een auto van de Duitse Wehrmacht. Deze verzetsactie verliep echter niet volgens plan. Zowel een Duitse officier als een verzetsman kwam bij dit vuurgevecht om het leven. Een gewonde officier werd gevangengenomen en een ander vluchtte naar een nabijgelegen boerderij. Eén korporaal wist te ontsnappen en waarschuwde de Duitse commandant Fullriede.

De gevolgen voor Putten waren verschrikkelijk. In reactie op deze verzetsdaad werd het dorp op last van generaal Friedrich Christiansen omsingeld. Hij had het bevel gegeven de daders van de aanslag op te sporen en dood te schieten. Bovendien werden alle Puttense mannen tussen 18 en 50 jaar van de vrouwen en kinderen gescheiden en opgesloten in een school en een eierhal. De volgende dag (2 oktober 1944) werden zij afgevoerd naar kamp Amersfoort. De vrouwen en kinderen werden geëvacueerd en het dorp werd platgebrand, met uitzondering van 'Deutschfreundiche Einwohner'. Van de 659 gearresteerde Puttense mannen zijn 552 om het leven gekomen. Ruim 200 van hen kwamen om in het concentratiekamp Neuengamme.

Onthulling
Het monument is onthuld op 1 oktober 1949 door Hare Majesteit Koningin Juliana. In 1992 is in de buurt van de Herdenkingshof een gedachtenisruimte geopend, waar het verhaal van de razzia in woord en beeld wordt weergegeven.

Info

Vorm en materiaal
Op het Herdenkingshof in Putten staat een Euville kalkstenen beeld van een staande vrouwenfiguur in klederdracht. De weduwe heeft een zakdoek in haar hand en kijkt in de richting van de Oude Kerk, vanwaar de Puttense mannen werden weggevoerd. Het beeld is 1 meter 83 hoog.

Tekst
De tekst op het voetstuk luidt:

'2 OCTOBER 1944

GEWIJD AAN DE
NAGEDACHTENIS
VAN DE ZESHONDERD
DIE NIET TERUGKEERDEN'.

Hieronder staat een passage uit Openbaringen 21 vers 4:

'EN GOD ZAL ALLE TRANEN
VAN HUNNE OOGEN AFWISSCHEN'.

Overige info

Locatie
De Herdenkingshof heeft twee ingangen: aan de Dorpsstraat en aan de Van Haersma de Withstraat te Putten.

Bronnen

• Gemeente Putten;
• Contactblad van de Stichting 1940-1945 van oktober 2002;
• Sta een ogenblik stil... Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.

Voor meer informatie
www.oktober44.nl