Swalmen, oorlogsmonument

Geschiedenis

Het oorlogsmonument in Swalmen is opgericht ter nagedachtenis aan alle medeburgers die in de Tweede Wereldoorlog of tijdens de politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië door oorlogshandelingen zijn omgekomen.

De namen van de negen slachtoffers luiden:

H.G.M. Bovendeerd, J.M. Evers, H.P.G. Geraedts, Lei Kluitmans, F.H. Konings, H.J. Peters, M.S.J. Ramakers, J.A.L. Schevenhoven en J.L. Simons.

Leonardus J.H. Kluitmans was de vliegensvlugge rechtsbuiten van de Swalmer voetbalclub N.A.S. (Na Arbeid Sport). Tijdens de Tweede Wereldoorlog verrichte hij koeriersdiensten voor het verzet en was hij betrokken bij de verspreiding van het in Swalmen gedrukte illegale blad Christofoor. Hij fungeerde bovendien als schakel in een vluchtlijn voor gestrande geallieerde piloten. Ook bood hij hulp aan onderduikers. Toen de bezetter begin 1945 in Swalmen de evacuatie naar de noordelijke provincies in gang zette, nam een in Swalmen verstopte Canadese piloot contact op met Kluitmans. Hij wilde door de linies heen naar de geallieerden. Toen het mislukte de Roer over te steken, werd de Canadees in de grensstreek door de Sicherheitsdienst opgepakt. De militair werd onderworpen aan een scherp verhoor. Hij kon de druk niet weerstaan en noemde een aantal namen. Kort daarop werd Kluitmans gearresteerd en in Brüggen verhoord. Daarna werd hij overgebracht naar de gevangenis in Mönchengladbach. Vervolgens werd hij op transport gesteld naar Buchenwald. Kluitmans kwam op 29 april 1945 om het leven tijdens een transport naar Dachau. Op 11 maart 1982 onthulde mevrouw M. Kluitmans-Bremmers in Swalmen een naambord van de straat genoemd naar haar omgekomen echtgenoot.

Acht inwoners van Swalmen sneuvelden als militair:

• H.J. Peters, gesneuveld in Dordrecht op 13 mei 1940;
• J.A.L. Schevenhoven, gesneuveld in de Ierse Zee, 26 september 1940;
• J.M. Evers, gesneuveld in Tarakan (Indonesië), januari 1942;
• J.L. Simons, overleden in Deurne, 3 oktober 1939;
• H.C.M. Bovendeerd, overleden in Utrecht, 30 november 1941;
• H.P.G. Geraedts, overleden in Perth (Australië), 13 oktober 1945;
• M.S.J. Ramakers, overleden in Nijmegen, 4 januari 1947;
• F.M. Konings, overleden in Djakarta (Indonesië), 27 juni 1949.

Onthulling
Het monument is ingezegend in 1951 door pastoor Hoen.

Info

Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Swalmen is een geglazuurde keramische piëta. Het beeld is geplaatst op een triptiek van natuursteen met drie ingemetselde gedenkplaten van marmer. Het beeld is 1 meter hoog. De triptiek is 1 meter hoog, 4 meter breed en 80 centimeter diep.

Teksten
De tekst op de linkerplaat luidt:

'GEDENK IN UWE GEBEDEN
AL ONZE
BURGER - OORLOGSSLACHTOFFERS
1940 - 1945
LEI KLUITMANS
VERZETSSTRIJDERS'.

De tekst op de middenplaat luidt:

'DEN VADERLANT GHETROUWE
GEVALLEN OP HET VELD VAN EER:
H.J. PETERS, KORP. 1E R.W.
DORDRCHT 13.5.1940
J.A.L. SCHEVENHOVEN, OFF. VLIEGER
3E KL. K.M. IERSE ZEE 26.9.1940
J.M. EVERS, KORP. K.N.I.L.
TARAKAN JAN. 1942.'

De tekst op de rechterplaat luidt:

'OVERLEDEN IN DIENST VAN HET VADERLAND
J.L. SIMONS, SOLD. R.G.
DEURNE 3 OCT. 1939
H.G.M. BOVENDEERD, KORP. 13E R.I.
UTRECHT 30 NOV. 1941
H.P.J. GERAEDTS, STOKER K.M.
PERTH (AUSTR) 13 OCT. 1945
M.S.J. RAMAKERS, SOLD. 14E R.I.
NIJMEGEN 4 JAN. 1947
F.H. KONINGS, SOLD. 1E R.P.
MEESTER CORNELIS (IND) 27 JULI 1949'.

Wijziging
De plaquette met de naam van verzetsman Kluitmans is in 1975 op de linkerplaat aangebracht.

Overige info

Locatie
Het monument is geplaatst op de R.K. begraafplaats, gelegen aan de Bosstraat te Swalmen.

Bronnen

• Gemeente Swalmen;
• Limburgse monumenten vertellen 1940-1945 van H.J. Mans en A.P.M. Cammaert. (Maastricht, Stichting Historische Reeks Maastricht, 1994). ISBN 90 70356 67 8.