Zaandam, monument op de Joodse begraafplaats

Geschiedenis

Het monument op de Joodse begraafplaats in Zaandam (gemeente Zaanstad) is opgericht ter nagedachtenis aan alle joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gedeporteerd naar vernietigingskampen in Duitsland, Polen en Oostenrijk. Van hen zijn 171 mensen niet terugkeerd.
Tevens ligt er in een vitrine in de entreehal van het Gemeentehuis Zaanstad een boek met de namen van 171 Joodse inwoners van de zeven voormalige Zaangemeenten, nu Zaanstad, die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgebracht. P.H. Heere verzamelde deze gegevens op basis van historisch onderzoek. De namen van de slachtoffers zijn gekalligrafeerd door de Benedictinessen van de Onze Lieve Vrouwe Abdij in Oosterhout. Wekelijks wordt een pagina in dit boek omgeslagen, zodat alle namen twee tot drie maal per jaar zichtbaar zijn. Daarmee worden de doden levend in de herinnering geroepen. Wijlen Prins Bernhard onthulde dit speciale gedenkteken op 3 april 1990.

Onthulling
Het monument is onthuld op 4 mei 1948.

Info

Vorm en materiaal
Het monument op de Joodse begraafplaats in Zaandam (gemeente Zaanstad) is een bakstenen zuil met een ingemetselde gedenksteen van witte natuursteen. Aan weerszijden van de zuil bevindt zich een bankje.

Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:

'WIJ BLIJVEN GEDENKEN
ISRAELS KINDEREN
UIT ONZE GEMEENTE EN
ANDERE GEMEENTEN DOOR
DE VIJANDEN VAN HET GOEDE
WEGGEVOERD EN GEDOOD
IN DE JAREN 5702-5705'.

Overige info

Locatie
Het monument is geplaatst op de Joodse begraafplaats, gelegen aan de Westzanerdijk in Zaandam (gemeente Zaanstad). Om het gedenkteken te bezichtigen dient de sleutel bij de beheerder te worden gehaald.

Bronnen

• Sta een ogenblik stil... in Zaanstad - Herdenkingsmonumenten in Zaanstad 1940-1945 van Rob Vreeken (Zaandam, Elkaland Drukkerij V.O.F., 2001);
• Herdenkingscomité Zaandam.

'Monumenten Spreken'
Een korte documentaire over dit monument is hier te bekijken. Aanvullende informatie over de 28 monumenten in de Zaanstreek is te vinden op de website Monumenten Spreken.