Christiaan Eugène Treiture

Gisterochtend is een patrouille van het PAG peloton met enige J.V.D. mensen uitgerukt in de richting van Karangtengah. ’s Middags omstreeks 14:30 uur is er hevig automatisch vuur gehoord in die omgeving. Er is daarop niet gereageerd, daar werd aangenomen, dat een goed bewapende patrouille zichzelf wel redden kon. ’s Avonds om 23.00 uur was er echter nog steeds niets gehoord van de patrouille. Er zijn toen twee patrouilles uitgezonden, waarvan één bestaande uit twee carriers van de Stafcie. Deze patrouilles bleven zonder resultaat.

Vanochtend kwamen er verontrustende berichten binnen. Een Loerah* had gemeld, dat er 7 man gesneuveld waren en later kwam er van de Wedana een bericht, dat een Loerah bericht gestuurd had, dat er twee man gesneuveld waren. Een patrouille ging hierop af en toen waren de geruchten niet van de lucht: de één zei ‘alle acht gesneuveld’, de ander 5. De ziekenverzorgers moesten er heen, daar lijken gevonden waren en daar ze 5 draagbaren meegenomen hadden, nam men aan dat er 5 man gevonden waren. Later kwamen de mensen van de patrouille terug en hoorden we dat de gren. ekl. Döbken en de gren. ekl. V. Vliet gevonden waren bij de kampong Tjidenkol +/_ 2 km N van de grote weg tussen Karangtengah en Tjisaät. Döbken was een man van de P.A.G. die bij de J.V.D. ingedeeld was. Zaterdagavond hadden we (Hommes? en ik) nog met hem zitten praten bij de Wedana en had hij nog als tolk gefungeerd. Maar waarschijnlijk bij de TNI erg goed bekend doordat hij bij de JVD werkte en veel kerels verhoord heeft. Hij was gewapend met een “Owen gun” en van Vliet was de bren-schutter. Ze hebben waarschijnlijk als vuurdekking gezeten voor een omtrekkende beweging van de rest van de patrouille. Tot het laatst moeten ze geschoten hebben. v. Vliet heeft een schot door zijn linker arm gekregen en is in het hart getroffen en op slag gedood. Döbken heeft een kogel in zijn zij gehad, die er aan de andere kant uit kwam. Hierdoor is hij waarschijnlijk bewusteloos geraakt, is hij (waarschijnlijk) gewurgd, daar vingerafdrukken op zijn keel stonden. Ze werden gevonden op korte afstand van een zeer groot aantal lege hulzen. De lichamen waren naakt, alleen Döbken had een hemdje aan tot onder de oksels opgerold. Ze lagen in een kuil met wat aarde over hen heen. Van de anderen werd geen spoor gevonden. Het zijn de Sgt. majoor Treiture, gren. Broeksma en Middelkoop en 3 KNIL soldaten (Indon.) van de J.V.D.

Vanavond hoorden we een nieuwe ramp nl. dat de kpl v/d Hulst van de 4e Comp. vandaag ook gesneuveld was. Ook deze kpl kende ik persoonlijk zeer goed. De gren. Verburg is hierbij zwaar, de majoor Zwaans en de chauffeur Freriks licht gewond. Het moet weer op de Barosweg gebeurd zijn, een beruchte weg naar Tjalindoeng. De Siliwangi Divisie schijnt daar wel in ons gebied geïnfiltreerd te zijn.

Woensdag 2 maart 1949

Vanmorgen belde de kapitein al vroeg op. Ik lag nog op bed en Eickholt riep me: de kapitein is begrafeniscdt en wilde mij mee hebben als zijn “adjudant”. Om even over acht kwam hij met de luit. Visser mij ophalen. Wij haalden de pater op en zijn assistent gren. Mol, die ook naar de begrafenis moeten, daar v/d Hulst RK was. In Soekaboemi gingen we eerst naar het Bat. Bureau, waar we een plan de campagne opmaakten met de majoor Polak. Daarna meldden zich de sgt Zwijnenburg met het vuurpeloton en de sgt Faas met het escorte. Het vuurpeloton van de derde cie had zoiets nog nooit bij de hand gehad, zodat ik die eerst weer een kwartiertje moest oefenen en de bewegingen moest voordoen. Daarna de nodige instructie aan het escorte en de dragers en vervolgens vertrokken we naar de Hp V.A. Daar stelden ze 3 drietonners naast elkaar op, die de kisten moesten vervoeren en gingen we met de dragers naar binnen. Daar gaven we ze nog wat instructie. Onderwijl was de kolonel Blanken, de overste en andere off. gekomen. Ik gaf de chauffeurs nog enige instructie terwijl de dragers de kisten en 16 bloemstukken opnamen. Ze moesten ze nog een heel stuk dragen en toen de kisten buiten kwamen, werd de eregroet gebracht door vuurpeloton en alle anderen. Het formeren van de stoet ging vlot, ondanks de vele wagens, daar ik de chauffeurs vooruit geïnstrueerd had. Voorop reed twee man R.P.. Daarna de jeep met de kapitein en ik + chauffeur, één drietonner met vuurpeloton, drie drietonners met de kisten bloemen en vier dragers ieder, de wagen met kolonel, overste e.a. belangstellenden, en tenslotte de drietonner met het escorte. We reden heel langzaam door Soekaboemi naar de begraafplaats, die aan de andere kant een eind buiten de stad lag. Het formeren van de stoet op de begraafplaats en het opstellen bij de graven ging ook vlot. Eerst verrichtte de pater het nodige, daarna de dominee. Vervolgens spaken de maj. Zwijns en kap. v. Loozen (resp. e.- 4e eb Ostcie) daarna kwam de kolonel naar voren, hield een kleine speech en nodigde allen uit tot afscheid de eregroet te brengen, terwijl de trompetter van de RVA “The Last Post” blies. De kisten werden neergelaten en het vuurpeloton gaf zijn salvo, waarna de dominee het “Onze Vader” bad. De kapitein dankte de aanwezigen voor de belangstelling namens de familie. Hierna volgden de persoonlijke laatste saluuts en vertrokken we. De kapt dronk koffie in de mess en ik in de AmVJ, waarna we naar Tjibadak reden met o.a. de kolonel en de overste. Bij het PAG peloton stopten we, waarin hij zeide dat we in deze tijd niet stil konden staan bij de verliezen en dat de jongens niet teveel moesten piekeren over wier lot nog geen zekerheid was, Ter ere van deze jongens en van de gesneuvelden had de kolonel zoals hij ze “een klein bloempje” meegebracht, dat ze maar op het bureau moesten zetten. Hij had het zelf ’s morgens van zijn dochtertjes gekregen (naar later bleek voor zijn verjaardag) Het was een grote tak witte orchideeën in een stenen vaasje. Zeer mooi. Het toespraakje en deze mooie geste maakten grote indruk natuurlijk.

Toen ik thuiskwam bleken de bijzondere gebeurtenissen nog niet te einde, want onze baboe Soekaja, die ruim twee jaar bij ons werkt en wier man half verlamd is en in Buitenzorg woont, vertrok net in een betja. Haar man en zuster hadden haar gehaald en de kinderen daar de man nu practisch helemaal verlamd was en niets meer kon doen. Het was een hele scene geweest daar Soekaja geweldig gehuild had omdat ze hier weg moest. Het personeel hecht zich geweldig aan je op den duur hier. Dat hebben we al uren gemerkt. We zitten dus zonder baboe, maar voorlopig werkt de baboe van de RRO voor ons, dus veel last hebben we er niet van. Sinds gisteren is er verhoogde waakzaamheid, ik moest althans de wacht van 4 op 6 man brengen. Vanmiddag tikte ik de orders en stelde een wachtlijst samen tot/m maandag daar ik morgen naar Buitenzorg naar een cursus moet tot zaterdag en het weekend bij de fam. Monfils logeer. Van de majoor Zwijns hoorden we nog enige bijzonderheden. Hij was met v/d Hulst, Verburg en Freriks naar een feestje geweest ter gelegenheid van het eenjarig bestaan van Pasoendan (B.B.) en op de terugweg waren ze op het beruchte deel van de Barosweg beschoten door een bende van +/_ 40 man allen bewapend met bren en stens. Over een afstand van +/_ 150 meter werden ze onder vuur genomen Majoor Zwijns zei: “Vuren”en toen hij omkeek, keek v/d Hulst hem verschrikt aan en zei “Ik kan me niet meer bewegen majoor” Hij was zwaar gewond en overleed kort daarna. Freriks werd licht gewond en de majoor kreeg enkele scherfjes in de hals van een kogel, die op het stuur uiteen spatte. Verburg werd ook zwaar gewond en de doktoren durven hem niet te opereren, hoewel het nodig is, maar ze zijn bang, dat hij het dan helemaal niet kan doorstaan. Over de vermiste patrouille hoorden we, dat ze in enkele kampongs gezien waren als gevangenen van een grote troep TNI. Men spreekt van 75 à 150 man. Waarschijnlijk hebben ze zich overgegeven, toen de munitie op was. Volgens berichten zijn ze meegevoerd in de richting van de Gedek (N.O.). Ze waren spiernaakt uitgekleed en mishandeld en bij een kampong was de bevolking bijeen geroepen en werden ze vertoond terwijl de “ploppers” hen dwongen een vuist op te steken en ”merdeka” te roepen. De 3e Cie zou er vanmorgen achteraan gaan met kapitein Eisma (?) maar ik weet verder nog van niets. Het is een zeer trieste geschiedenis en er is weinig hoop meer. Men wilde nog uitlevering vragen in ruil voor enige TNI officieren, die gevangen genomen zijn, maar het zal moeilijk zijn in onderhandeling te treden met zo’n zwervende troep.

Donderdag 3 maart 1949 - 29 maanden van huis! –

6.30 gewekt door Berrier (wachtcdt) Om 7.00 zou colonne uit Soekaboemi vertrekken naar demonstratie van de geweergranaat. Van StafCie moet ik erheen met de lt Kievits en sgt Wiersma. Ik moest in Buitenzorg blijven voor de cursus, die na de demonstratie volgde. +/_ 7.15 kwam lt Kievits ons met de jeep halen en we stegen in en wachtten op de colonne. Toen die om 7.45 nog niet verschenen was, vertrokken we en we waren precies op vastgestelde tijd 8.30 bij station Batoe Toelis. Daar stonden al verschillende wagens met deelnemers en ook de majoor v Hooff, die nu Brigademajoor is, was er in de prachtige luxe wagen en kwam ons de hand schudden. We lieten onze jeep bij het station met de chauffeur Keizer om de laatkomers de weg te wijzen en reden in de wagen van van Hooff met de colonne over de brug enige km de weg op tot we bij een stuk vrij vlakke grond kwamen, waar op afstand van 10 – 220 m schijven in de vorm van bilik matten opgesteld waren (7 stuks). We stapten uit en de cursusleider majoor Wijnen gaf eerst theorie over de bom en daarna werd door een demonstratieploeg geschoten. Toen de theorie al grotendeels gehouden was kwam een colonne grenadiers (9.15) De kapitein van Loozen was te laat gekomen, zodat ze pas om 7.45 uit Soekaboemi vertrokken en bovendien hadden ze nog pech gehad onderweg. De demonstratie was wel interessant, daar er flink wat bommen verschoten weerden en we de uitwerking naderhand konden waarnamen. Later gingen we naar een ruïne met dikke muren (2 bakstenen en pleister aan beide kanten). Er werden drie bommen op geschoten, die een klein gaatje in de muur maakten, maar de muur er achter behoorlijk beschadigden door scherven enz. Hierna gingen we naar de AMVJ waar we koffie dronken. Gisteravond ca 21.00 uur is er nog een wagen van het Stormpeloton beschoten, weer bij Tjisaät. Twee man werden gewond, niet ernstig. Eén had een schot in de bil. Van één knaap was een blikje melk, dat hij in de zak had, stukgeschoten. “Verdomme”, riep hij; “dat zullen ze betalen”!

Vrijdag 4 maart 1949

’s Ochtends bedieningsdrill en commando, ’s middags practisch schieten. ; ’s avonds concert in AMVJ. Zaterdag weer practisch schieten. 38 deelnemers, ieder tien bommen (400 bommen verschoten ruim in totaal) Week-end 5-6 maart bij fam. Monfils Batavia

7 maart terug in Tjibadak . Hoorde dat vrijdag bericht gekomen was, dat 6 man begraven aan de voet van de Gedek. Zaterdagochtend vond een patrouille de twee graven van waaruit bij opening een vreselijke lucht opsteeg. Weer dichtgeworpen. Gravendienst zal voor herbegrafenis zorgen.

Maandag 14 maart Heb Bureau verhuisd naar Soekaboemi, Masdjid weg Nr 5. Mooi huis, vaste wastafels, douche, closet, stromend water enz. Weelde! In nacht van 13 op 14 maart Soekaboemi aangevallen op vrij grote schaal. Zelfs Vickers mitrailleur op de Grote Postweg. Kamp Delden geweldig beschoten en veel huizen aan de Vogelweg. Burgers reuze benauwd. Mortierpeloton met carriers uitgerukt, reed in kringen eerst om aloon-aloon en daarna grotere kringen om de locatie van vijand vast te stellen. Vrij spoedig verdwenen. Gehele actie ca een uur. Eén man van het RVA** gesneuveld door handgranaat in gepantserde ¾ tonner.

Gingen vanavond naar bioscoop en hoorden, dat in de vooravond de zes man van het PAG-JVD-patrouille herbegraven zijn, in stilte, op kerkhof. Sergeant-majoor Treiture, grenadiers Middelkoop en Broeksma en drie man van het KNIL (Indon.) JVD. Evenals de begrafenis van de anderen werd de omgeving van de begraafplaats beveiligd door carriers, want anders is er kans, dat men de begrafenis van de begraafplaats af schiet. Begraafplaats ligt al een heel eind van de stad, ten zuiden. We wilden juist naar bed gaan, toen een ordonnans de mededeling kwam brengen: “Verhoogde waakzaamheid”. We kunnen gelukkig ons huis goed afsluiten en deden dat ook, waarna we maar gingen slapen.

Vandaag een patrouille van de RVA beschoten. Een jongen bleef achter, toen de patrouille terugtrok, gewond of gedood. Later terug gevonden, geheel in stukken gesneden en verminkt.

Zaterdag 19 maart 1949

Vanavond cabaretavond in de AMVJ. Toen we er ongeveer 22.30 uur uit kwamen, stond er richting Tjiandjoer -niet ver weg- iets behoorlijk in brand. Later hoorden we, dat weer een stel peloppers bezig geweest was.

Maandag 21 maart 1949

De sergeant Faber gesproken. Vertelde, dat de jongens van onze “verloren patrouille” ernstig mishandeld zijn, voor ze “afgemaakt “ werden. De gehele kaak van Broeksma was weggeslagen en o.a. was bij Treiture het gezicht en vooral de mond geheel stukgeslagen. Zoals bekend waren ze in verschillende kampongs “ten toon gesteld”

De PAG had vorige week een vent van die bende gevangen genomen, die na “behandeling” veel bijzonderheden verteld moet hebben. Hij heeft het niet plezierig gehad, naar men zegt (en begrijpt!). Vanavond is er weer verhoogde waakzaamheid in het gehele gebied van Tjitjoeroeg, Tjibadak en Soekaboemi enz.

24 maart 1949

Vanmorgen moest ik even naar Tjibadak voor een bespreking met kapitein Eisma betreffende overname van huizen enz. Er gebeurde gelukkig niets en om ongeveer een uur of elf waren we terug met de jeep ’s Middags moest ik echter even in de Hulpverbandplaats zijn en toen ik daar aankwam, werden juist de lijken van een Chinees en een Indonesiër binnengedragen. De Indonesiër was verschillende malen in buik en borst getroffen. Ook een jong chinees meisje was gewond (long licht geraakt). Ze waren op de weg tussen Soekaboemi en Tjibadak beschoten bij de spoorwegovergang (automatisch vuur). De chinees had een verklaring in zijn zak van de Regent van Salatiga, dat hij vergunning had voor eigen risico op zakenreis te gaan Bij Djampang Koelon sneuvelde vandaag een V.B. soldaat. In zuidelijke richting zagen we weer een felle vuurgloed van ons huis uit gezien achter de mesigit (?)

30 maart 1949

Vanmorgen vroeg werd Selabintana aangevallen en een en ander in brand gestoken. Een patrouille van de PAG reed er heen en ook een politiepatrouille. Bij de brand zagen de PAG-mensen een stel kerels in politie-uniformen staan. Eerst dachten ze met politie van doen te hebben. Een carrier, die draaide, liep op een mijn, zonder ongelukken overigens. De carrier werd licht beschadigd en de sergeant de Wilde kreeg een reuze klap tegen zijn voet, zodat hij het ergste vreesde. Er was echter niets mee, naar later bleek. Plotseling begonnen de kerels bij de brand als gekken te schieten. Twee politiemensen werden zwaar gewond. Eén ervan overleed later op de dag. Van de peloppers zijn er ook verschillende door onze mensen getroffen, getuige de vele bloedsporen.