Samuel Meihuizen

Samuel Meihuizen werd in Soerabaja, Nederlands-Indië, geboren op 16 juli 1878 als zoon van Samuel Meihuizen en Henriëtte Philippine Hofland. Vader Samuel werkte als geneesheer in Soerabaja. Zoon Samuel zou in de voetsporen treden van zijn vader, net als zijn oudere broer Pieter Willem en jongere broer Frederik Hendrik. Sam studeerde in Delft af in de Indologie, een wetenschappelijke cultuur- en talenstudie. Zijn Indische loopbaan begon hij als ambtenaar der algemene secretarie in het toenmalige Buitenzorg op West-Java. Nadat hij de rang van hoofdcommies verworven had, studeerde hij van 1909 tot 1914 geneeskunde in Utrecht.

In april 1914 werd hij benoemd tot gouvernementsgeneesheer in Weltevreden, een voorstad van de voormalige hoofdstad Batavia op Java. Ruim tien jaar later bekwaamde hij zich als tandarts, waarvoor hij studeerde aan de universiteiten van Utrecht, Berlijn en Freiburg.

Op 8 november 1900 was hij getrouwd met Ariëtte Koolemans Beijnen, naast vier zoons de enige dochter van de legerofficier en historicus Gijsbertus Johannes Willem Koolemans Beijnen en Cornelia Adriana van den Bergh. Uit het huwelijk waren tussen 1904 en 1918 zeven kinderen geboren: Barbara, Ariëtte, Suze, Samuel, Gijsbertus, Jannetje en Sijtse.

Enkele jaren voor de Tweede Wereldoorlog, in 1933, vestigde Samuel zich met zijn gezin aan de Dalweg nummer 10 in Baarn om daar met enthousiasme als arts en tandarts aan de slag te gaan.In deze periode maakte hij kennis met nieuwe opvattingen over het endocriene stelsel, dat bestaat uit klieren die stoffen afgeven ten behoeve van lichamelijke functies. Zoals de alvleesklier, die het hormoon insuline produceert dat het suikergehalte van het bloed bepaalt. De verheugende resultaten die hierin behaald werden, hielden zijn belangstelling gevangen. Het zou hem later, in de oorlog, goed van pas komen. In de eerste jaren van de oorlog was de onderdrukking en de Jodenvervolging uiteraard ook in Baarn merkbaar. Het werd moeilijk om aan medicijnen te komen. Zelfs voor hem als arts waren er onvoldoende mogelijkheden om medicamenten te verkrijgen o.a. voor zijn vrouw, die zwaar suikerpatiënt was en insuline nodig had. Maar Samuel ging niet bij de pakken neerzitten en kocht op verschillende markten in de omgeving alvleesklieren om daarvan de voor zijn vrouw zo noodzakelijke insuline te maken.

Als menslievend persoon, die erom bekend stond dat hij zich inzette voor de armen, was de Jodenvervolging Samuel een doorn in het oog. Dat deed hem ertoe besluiten om zes joodse onderduikers in huis te nemen. Door zijn vele contacten met patiënten en andere inwoners van Baarn en met hun hulp was hij in staat te voorzien in het levensonderhoud van de onderduikers. Eind 1944 betrapte Samuel één van zijn onderduikers op het stelen van brood uit de voorraadkast. Dit voorval was voor hem onvergeeflijk en de dief werd onmiddellijk het huis uitgezet. De uitgezette onderduiker begaf zich regelrecht naar de ‘Ortskommandant’. Onder de voorwaarde dat hij van vervolging gevrijwaard werd, verried hij Samuel Meihuizen en diens vijf overige onderduikers. Toen dokter Meihuizen die dag thuis kwam van zijn ronde, kreeg hij de schrik van zijn leven, zijn huis was verlaten! Zijn vrouw en de ondergedoken joden bleken opgepakt te zijn door de Sicherheitsdienst (SD).

Toen Samuel daarop zelf naar de ‘Ortskommandant’ stapte, werd ook hij vastgenomen. Terwijl zijn vrouw Ariëtte weer in vrijheid werd gesteld, werd Samuel, samen met zijn Joodse onderduikers uiteindelijk gedeporteerd naar het Oostenrijkse concentratiekamp Mauthausen. Kamp Mauthausen lag in een gebied met aanwezigheid van graniet en de gevangenen werden tewerkgesteld voor de winning ervan. Mauthausen stond bekend om de zeer slechte verblijfs- en arbeidsomstandigheden, mishandeling, straf, ziekte en honger bepaalden het beeld van alledag. Gevangenen werden doodgeslagen, opgehangen of doodgeschoten. Zieke gevangenen liet men bevriezen, verhongeren of ze werden gedood met fenolinjecties of gifgas. Een overlevende van het kamp vertelde later dat dokter Meihuizen er nog zoveel mogelijk geholpen heeft.

Op 6 maart 1945 stierf Samuel Meihuizen in gevangenschap. Echtgenote Ariëtte Koolemans Beijnen overleefde de oorlog, maar door haar suikerziekte en de ontberingen van de oorlog was haar gezondheid ernstig verzwakt. Op 25 augustus 1947 overleed ze in Amersfoort op 68-jarige leeftijd.

In mei 1947 werd op het Stationsplein het Baarnse Vrijheidsmonument officieel overgedragen. En op 29 oktober 2001 onthulde prins Bernard een plaquette aan de rechterzijde van het monument met de namen van de Baarnse inwoners die in de Tweede Wereldoorlog hun leven ‘gaven’ voor onze vrijheid. Ook Samuel Meihuizen wordt op deze plaquette vermeld....

Sluiten