Hendrikus Phielix

Hendrikus Phielix is geboren op 26 maart 1900 te Gorinchem. Hij was een zoon van Hendrik Philippus Phielix die op 25 mei 1899 te Gorinchem in het huwelijk trad met Dirkje de Munnik.

Als sergeant bij het korps Mariniers diende hij zich op 13 mei 1943 te melden in het Wehrmachtslager aan de toenmalige Zonnebloemstraat in Amersfoort, ten einde te worden teruggevoerd in krijgsgevangenschap. Hij heeft geen kans gezien hier onderuit te komen en heeft zich inderdaad op die dag in Amersfoort gemeld.

De reis naar Duitsland en het verblijf in het kamp Altengrabow zijn beschreven in het “Dagboek sergeant 1e klassen Marcus de Zee, Krijgsgevangene no. 105367”, dat in 2019 door E. van der Most is bewerkt en digitaal beschikbaar is via www.krijgsgevangen.nl.

Nog dezelfde dag is hij op transport gesteld naar het Stammlager XI-a Altengrabow in Duitsland, waar hij een dag later aankwam. Na een kort verblijf in een ontluizingsbarak, werd hij de volgende dag overgebracht naar het onderkomen in een van de voormalige paardenstallen. In Altengrabow werd hij geregistreerd als krijgsgevangenen nummer 104755. Als correspondentieadres gaf hij op: Van Bennekomweg 38-A Doorn.

De tijd in Altengrabow werd gekenmerkt door het onder druk zetten van de Nederlandse onderofficieren, ten einde hen zo ver te krijgen dat ze “vrijwillig” zouden gaan werken. Daartoe werd hun zeer weinig en buitengewoon slechte voeding verschaft, werden ze ondergebracht in ongeschikte stallen en werd het hen maar mondjesmaat toegestaan om brieven te schrijven en te ontvangen. In korte tijd leidde dit tot een groot aantal zieken, waarvan er een aantal is overleden. Ondanks de zeer slechte omstandigheden heeft een groot aantal onderofficieren principieel geweigerd te gaan werken voor de Duitsers, waardoor ze in veel gevallen in een strafkamp terecht kwamen.

Het “Dagboek sergeant 1e klasse Marcus de Zee” vermeldt op donderdag 26 augustus 1943 het volgende: “Vanmorgen werd ik verrast met 1 brief en 1 briefkaart van thuis van 13 juli jongslede. Ik was erg blij weer eens iets te horen. Allen waren nog gezond. Vanmiddag als eten tapioca in melkpoeder als pap ontvangen. Het was zoet en smaakte ons allen verrukkelijk. Voor de zieken die buikloop hebben was het nu juist iets wat hen van pas kwam. En het mooiste was, dat er ook genoeg van was, iets wat niet veel voor komt. Het verstrekte eten was naar men zegt van het Rode Kruis. Vandaag 14 onderofficieren vertrokken die zich hadden opgegeven om te gaan werken in de landbouw. Sergeant H. Phielix (kgf 104755), is heden om 07.00 uur overleden, ook aan de buikloop. Hij was sergeant van de mariniers. Weer één die zijn land, zijn vrouw en kinderen nimmer meer zal terug zien. Wat een ellende.”

Hendrikus Phielix overleed in het krijgsgevangenen Lazarett van Altengrabow aan een acute darmontsteking. Hij werd begraven op de krijgsgevangenenbegraafplaats "Standort-Friedhof, op het terrein van de Trupenübungsplatz Altengrabow in graf nr. 212. In 1948 zijn de Nederlandse graven vanuit Altengrabow tijdelijk overgebracht naar het Cimetière Nationale le Française Berlin-Frohnau (H-VII-2). Later, op 25 maart 1949, zijn de stoffelijke resten bijgezet op het Ereveld Loenen, vak E nr. 81.

Bron: E. van der Most, “Besondere Krankheitsgeschichten und Ärztliches Geheimnis“, uitgave in eigen beheer, Gouda, 2020.