Aale van der Leij

Aale van der Leij wordt in 1923 geboren in Sleen, thans een dorp in de gemeente Coevorden. Na de dood van zijn vader en mede omdat zijn stiefvader in de gevangenis belandde, werd Aale in oktober 1936 met zijn elfjarige zusje Hillegien en zijn negenjarig broertje Willem in de Weesinrichting Neerbosch opgenomen. Daar krijgt Aale zijn opleiding tot bakkersknecht. In mei 1941 gaat hij als 18-jarige bakkersknecht aan de slag, eerst in Hoensbroek, dan in Dodewaard en daarna in Nieuw-Amsterdam , waar zijn oom woont.In april 1942 wil hij als bakkersknecht dan weer naar Hannover in Duitsland. Zijn oom en directeur-dominee Kluin van de weesinrichting weten dit af te houden, maar als Aale in de zomer van dat jaar een oproep in de krant ziet voor een politieopleiding in Schalkhaar, meldt hij zich spontaan aan voor deze nationaalsocialistische politieopleiding. Ondanks Kluins goede verstandhouding met Aale weet die hem er niet vanaf te brengen. In 1943 krijgt Aale, als onderwachtmeester, geplaatst in de Politiecompagnie Eindhoven, de opdracht tien weken in Maastricht te assisteren bij de grensbewaking met België om smokkel tegen te gaan. In de loop van 1944 ontstaat er onrust en verzet in zijn compagnie. De Duitsers zijn meer en meer aan de verliezende hand, niet alleen in Rusland, maar ook in Italië en sinds D-Day in Frankrijk. Er is insubordinatie en manschappen deserteren en duiken onder.De Duitsers grijpen in. Veertig "raddraaiers" worden in oktober '44 opgepakt en via Kamp Amersfoort naar het concentratiekamp Neuengamme getransporteerd, onder wie Aale. Uiteindelijk komt hij terecht in het buitenkamp Meppen-Versen (Emslandlager IX), waar onder erbarmelijke omstandigheden en nauwelijks voedselverzorging in de modder moet gewerkt worden aan de Friesenwall om een mogelijke geallieerde invasie in Noord Duitsland tegen te houden. Daar sterft hij aan alle ellende op 22 februari 1945. Op 29 april 1946 krijgen Hillegien in Leeuwarden en Willem in Schoonhoven bericht van het Rode Kruis dat hun oudste broer Aale in Neuengamme is omgekomen. Een weesjongen die een verkeerde keuze maakte. Zijn naam staat vermeld op de gedenksteen op het Ereveld in Loenen voor zijn groep politiemannen die in Neuengamme het leven lieten.Bron: Jan Brauer en Henk Termeer, Kinderen, oorlog en bevrijders, Weesinrichting Neerbosch 1940-1945,p.17-19; D.M.de Jaeger, De houding van de Nederlandse politie tijdens de Tweede Wereldoorlog ..., p. 264-267; e-mail Bart Janssen 13 sept. 2015 met foto's; e-mail Bart Janssen 30 jan.2017 Sluiten