Hendrikus Theodorus Marneth

-1- Herdenkingstoespraak dd 11 nov. 2016 te ULFT tgv de uitreiking van de alsnog postuum toegekende MOK aan wijlen sgtmaj. Hendrik Th. MARNETH Geachte Heer en Mevrouw Marneth, geachte families,… goede morgen allemaal, Fijn dat U allen hier vandaag aanwezig hebt willen zijn ter gelegenheid van de uitreiking van de alsnog aan Uw Oom, Sgtmaj Genie KNIL Hendrikus (Hendrik) Theodorus MARNETH alsnog toegekende onderscheiding, namelijk het Mobilisatie- Oorlogskruis. En zoals U dat reeds bekend is, zal ik straks - namens de Minister van Defensie, mw. Jeanine Hennis- Plasschaert - deze onderscheiding uitreiken aan dhr Ger. Marneth. Allereerst echter weer ik de familie Marneth bedanken voor Uw fijne gastvrijheid om deze “Bijzondere bijeenkomst” bij U thuis te kunnen laten plaatsvinden. Ds. & Hrn., ik zei zojuist “bijzondere dag” want we zullen Uw Oom vandaag niet alleen GEDENKEN maar ook EREN.. Mijn motto daarbij is altijd geweest “ERE wie ERE toekomt!. Straks Ds. & Hrn, NADAT ik genoemde Eervolle medaille heb uitgereikt zal ik nog verder ingaan op de gebeurtenissen rond Uw Oom tijdens WOII. Hendrikus (Hendrik) Theodorus MARNETH werd op 4 nov 1902 te Gendringen geboren. Zijn ouders waren Frederik Wilhelmus MARNETH en Harmina Berendina MARNETH- LEISINK. Oom Hendrik was al vroeg wees; eerst overleed zijn moeder en vervolgens overleed zijn vader in 1915 toen hij 13jaar oud was; waar hij verder is opgegroeid, is helaas niet bekend.In 1928 besloot hij zijn geluk in “de OOST” te beproeven en verbond zich op 24 juli 1928 voor de “Overzeese Dienst”- zoals dat toen heette, voor vijf jaren ingaande met de dag van geschikt-bevinding voor uitzending; voorts werd hij daarbij toegelaten als Geniesld. 2e kl.; Op 29 okt 1929 werd hij vervolgens geschikt bevonden, voor uitzending zowel binnen als buiten Europa ;hij kreeg daarbij tot zijn grote genoegen Fl..400,= als premie uitgekeerd. ..2-2- Op 20 nov 1928 scheepte hij zich tenslotte welgemoed te Amsterdam in, a/b van het schip van de Mij “Nederland”, het m.s. “J. P. Coen”. In de daarop volgende jaren had Hendrik het bij de Genie van het KNIL goed naar zijn zin en verbond zich op 29 okt 1933 opnieuw bij de Genie van het KNIL en wel als Sergeant Telefonist bij het 2de Bat Genietroepen te Tjimahi. Op 13 feb. 1935 heeft hij vervolgens - na verbreking van het lopende contract - zich voor 6 jaar herverbonden. Daarna ging hij op 1 april 1935 met Europees verlof met het schip van de Koninklijke Rotterdamse Lloyd , het ms “DEMPO”; na zijn verlofperiode keerde hij op 26 sep 1935 weer met hetzelfde schip, het ms. “Dempo”, naar Indië terug. Bij het uitbreken van de oorlog met Japan was hij ingedeeld als sgt. maj. telefonist bijhet 2de Bat. Genietpn van het KNIL. Ds. & Hrn. ik ben nu gekomen aan het einde van het 1ste deel van mijn toespraak………………………………………………………………………………………. Ik wil nu eerst overgaan tot de uitreiking van de versierselen van de Eervolle onderscheiding ,nl. het MOBILISATIE – OORLOGSKRUIS. Daarbij zal ik eerst beginnen met het voorlezen van het Toekenningbesluit en vervolgens de oorkonde voorlezen………… mag ik dhr. Ger Marneth verzoeken op te staan en naar voren te komen; ……uitreiking en felicitaties.Ik wil nu beginnen Ds. & Hrn met het 2de deel van mijn toespraak, die zal gaan over de periode van de 2de Wereldoorlog. Bij het uitbreken van de oorlog met Japan in 1941 was sgt. maj. Hendrik Marneth ingedeeld bij de Verbindingdienst,( als telefonist) bij het 2de bat. Genietpn. Na de capitulatie van ons Koloniale Leger werd sgt. maj Hendrik Marneth op 17 maart 1942, door het Japanse Leger geïnterneerd. Dat gebeurde in eerste aanleg in Tjimahi/Bandoeng maar tenslotte werd hij met andere kvgn. begin 1943 overgebracht naar de voormalige KNIL. kazerne van het Xde Bat. Inf. te Batavia; ..3-3- deze kazerne werd door het Jap. Leger gebruikt als“doorgangskamp”, om de kgvn. o.a. via de havenstad Tandjong Priok, met vrachtschepen op transport te stellen naar o.a. Singapore, Birma, Siam , Japan en andere Indonesische eilanden.Op 12 apr. 1943 stonden 1000 kgvn. waaronder Sgtmaj Hendrik Th. Marneth in het kamp aangetreden, t.w. 32 Offn en 968 OOn , Kpls en Manschappen met al hun hebben en houden. Men had geen idee waarheen ze zouden worden getransporteerd, maar van geruchten hadden de kgvn. gehoord dat ze naar een plaats zouden worden gestuurd, waar zij heel hard moesten werken. ‘s Middags om 17.00 uur marcheerde de eerste groep van 500 Ned. kgvn. naar het station van Jakarta, 2 uur later gevolgd door de 2de groep van 500 kgvn. Alle kgvn. moesten instappen in treinwagons voor 30 mensen, maar nu moesten er 50 man + hun uitrusting, in één wagon. Het was een verschrikkelijke treinreis, dat tenslotte bleek Soerabaja als eindbestemming te hebben, alwaar men vervolgens na 24 uur aankwam. De meeste ramen van de wagons waren gesloten en men zat erin, als haringen in een ton, met heel weinig water en vrijwel zonder voedsel. Op gejaagd door luid schreeuwende Koreaanse bewakers werden de kgvn. na aankomst in Soerabaja afgemarcheerd naar het voormalige “Jaarbeursterrein”, dat als interneringskamp was ingericht. De situatie in het kamp was verschrikkelijk; vele kgvn. leden aan ernstige oogziekten en er waren vele gevallen bij van acute dysenterie. Later bleek, dat een aantal kgvn. al tijdens de treinreis waren overleden. Na 4 dagen verblijf in het Jaarbeurskamp vertrokken 3 groepen van ca. 2000 kgvn vanuit het Jaarbeurskamp per trein naar het station Goebeng bij het havenemplacement van Tandjong Perak. In de haven lagen 6 Jap. schepen klaar, die zoals later bleek de kgvn. naar de Molukken en Flores zouden brengen. ..4-4- Deze transporten zouden naderhand de beruchte naam krijgen van “Molukkentransport” met bestemming de Molukken en het eiland Flores. Op 18 apr. 1943 vertrok sgt. maj. Hendrik MARNETH samen met 6300 kgvn a/b van 6 Jap. schepen vanuit Tandjong Perak; 4 daarvan gingen rechtreeks naar Ambon/de Molukken en 2 schepen gingen naar het eiland Flores. De Japanse Commandant van het gehele transport was de wrede en beruchte Luitenant- Kolonel Anami. sgt. maj. Hendrik MARNETH werd via Ambon met zijn groep kgvn. naar Amahei op het eiland Ceram gebracht. Op Ceram en Flores moesten de kgvn onder erbarmelijke en onmenselijke omstandigheden gedwongen werken aan o.a. het aanleggen van vliegvelden. Op 10 okt. 1943 was men in Amahei gereed met de aanleg van het vliegveld, waarna de kgvn. eind okt. werden overgebracht naar het kamp Haroekoe. Dit kamp stond onder leiding van de beruchte sgtmaj. Mori (Bambu Mori). Door het grote aantal doden en ernstig zieke kgvn, besloten de Japanners na enige tijd de kgvn. naar Java terug te brengen en te doen vervangen door nieuwe krachten.Op 26 nov. 1943 scheepte sgt. maj Hendrik MARNETH zich samen met 540 Am. en Ned. kgvn te Amboina in, a/b van het Jap. schip ss “Suez Maru”; hieronder bevonden zich ook 157 man van de oorspronkelijke Amaheigroep, waar ook sgt. maj. Hendrik Marneth deel van had uitgemaakt. Op weg naar Java werd het ss “Suez Maru”, nabij het eiland Kangean, (ten oosten van Madoera/ten Noorden van Bali) ’s morgens om 09.02 uur op 29 nov. 1943 door de Amerikaanse onderzeeboot, USS “Bonefish” , onder Co. van Comdr. Tom Hogan aangevallen en met 4 torpedoes tot zinken gebracht; 132 Ned. kgvn. verloren daarbij het leven. ..5-5-Zij, die op het moment daarna nog in leven waren en die in de zee trachtten een goed heenkomen te vinden - waar mogelijk ook Hendrik MARNETH zich bij heeft bevonden - werden in opdracht van LKol. Anami,door de manschappen van de Jap. Lnt. Koisho, vanuit een Jap. mijnenveger W 12, alsnog met mitrailleurschoten gedood; m.u.v. één Brits militair, Ken Thomas, die na 24 uur op zee te hebben rondgedobberd, door het Aus. Corvette HMAS BALLARD werd opgepikt en gered. Al de overige kgvn verloren daar hun leven; ……….allen vonden daar hun “ZEEMANSGRAF”! LKol. Anami werd na WOII daarvoor door de Ned. Temporaire Krijgsraad ter dood veroordeeld; de doodstraf werd in Singapore ten uitvoering gebracht.Ds. & Hrn, Ik ben nu bijna aan het einde van mijn herdenkingsrede gekomen. Het moge duidelijk zijn Ds. & Hrn. , dat wij - al deze onschuldige slachtoffers die in Zuid- Oost Azië hun leven voor ons Vaderland hebben gegeven - nimmer mogen vergeten. Deze bijzondere dag Ds. & Hrn. geeft aan ons de gelegenheid, om al deze slachtoffers van de 2de Wereldoorlog vandaag gezamenlijk te gedenken. Redenen waarom ik U verzoek allen op te staan en “één minuut”stilte te willen houden.MOGE GOD’S ZEGEN OP HUN ALLEN RUSTEN, dankUwel!s- Gravenhage, okt. 2016Jacq. Z. Brijl, Luiteant- kolonel bd. drg. “Bronzen Leeuw”. Sluiten