Amsterdam, gevelsteen aan de Fazantenweg
Geschiedenis
De gevelsteen aan de Fazantenweg in Amsterdam herinnert aan de bombardementen op de Fokker-fabrieken in juli 1943, waarbij 206 burgers om het leven kwamen. Tevens herinnert het gedenkteken aan de wederopbouw van de woonwijk in 1946.
Op 17 juli 1943 vonden een bombardement van de geallieerden plaats, gericht op de Fokker-fabriek aan de Papaverweg in Amsterdam-Noord. De fabriek was gevorderd door de bezetter en produceerde voor de Duitse oorlogsmachinerie. De bezetter had de gebouwen van de fabriek gecamoufleerd, waardoor ze moeilijk te onderscheiden waren van de omliggende woonwijken. Voor de Amerikaanse Bomb Group 385 en 386 was het de eerste operatie boven Noordwest Europa. Toen de 41 bommenwerpers boven IJmuiden vlogen, werd duidelijk dat de weersomstandigheden ongunstig waren. De formatie kreeg hierop opdracht de aanval af te breken. Er onstond echter verwarring onder de -nog onervaren- bemanning. Twintig bommenwerpers keerden terug, maar de rest vloog door richting de Fokker-fabriek. Het bombardement verliep rampzalig; ruim 200 brisantbommen kwamen terecht op woonwijken in Amsterdam-Noord. Geen enkele bom trof de fabriek.
Op 25 juli werd wederom een aanval op de Fokker-fabriek uitgevoerd, ditmaal door tien Britse Mitchell bommenwerpers. Deze aanval was wel succesvol, de Fokker-fabriek werd geheel vernietigd. Op 28 juli vloog een groep van twaalf vliegtuigen van het Vrije Franse eskader richting Amsterdam-Noord. Het nieuws van de geslaagde aanval op de fabriek had de geallieerde strijdkrachten nog niet bereikt. 48 bommen werden afgeworpen, waarvan er geen de overblijfselen van de Fokker-fabriek raakte. Voor de tweede maal werden de woonwijken in Amsterdam-Noord getroffen.
Bij de drie bombardementen kwamen in totaal 206 burgers om het leven. 93 van hen vonden hun laatste rustplaats op de Noorderbegraafplaats in Amsterdam-Noord.
Onthulling
Het monument is onthuld in 1946.
Info
Vorm en materiaal
De gevelsteen aan de Fazantenweg in Amsterdam is uitgevoerd in natuursteen.
Tekst
De tekst op het gedenkteken luidt:
'GEBOMBARDEERD
17 JULI 1943
HERBOUWD 1946.'
Overige info
Locatie
Het monument is ingemetseld in de gevel van het pand aan de Fazantenweg 14-16 te Amsterdam.
Bron
40-45 in Noord - Herinneringen in Amsterdam-Noord aan de bezetting van Pieter Roemer (Stadsdeel Amsterdam Noord, 2005).