Andijk, oorlogsmonument
Geschiedenis
Het oorlogsmonument in Andijk is opgericht ter nagedachtenis aan de vijf Poolse bemanningsleden van de Britse bommenwerper die in de nacht van 25 op 26 juni 1942 in Andijk is neergestort.
De namen van de vijf slachtoffers luiden:
Maksymilian Niemczyk, Zygmunt Wieczorek, Stanislaw Wolski, Aleksander Rozdzynski, Wlozimierz Jerzy Mikos.
In de nacht van 25 op 26 juni 1942 was de R.A.F. Wellington MK 1C onderweg naar Bramcote in Groot-Brittannië na een bombardement te hebben uitgevoerd op Bremen. Een in Leeuwarden gestationeerde Duitse nachtvlieger heeft de bommenwerper ter hoogte van het IJsselmeer aangeschoten. Vervolgens is het toestel neergestort op het weiland op de hoek Kleingouw/ Hoekweg in Andijk. Alle vijf de inzittenden kwamen hierbij om het leven.
Oprichting
De oprichting was een initiatief van Gerrit van Keulen. De heer Van Keulen wilde de lokale oorlogsgeschiedenis met dit monument extra benadrukken. In De Andijker van 29 april 2009 vertelt de heer Van Keulen het volgende over het monument:
“Vrijheid is niet vanzelfsprekend. De vrijheid die we nu hebben is zwaar bevochten. En nóg moeten we over onze verworven vrijheden waken! Andijk bood in de Tweede Wereldoorlog onderdak aan honderden onderduikers. En in de nacht van 25 op 26 juni 1942 stortte hier ook een Britse bommenwerper neer. De Poolse bemanning kwam daarbij om het leven. Dát offer wat zij brachten, mag niet vergeten worden! Vandaar dat wij het college van burgemeester en wethouders hebben gevraagd hier langs de Hoekweg een monument te plaatsen ter nagedachtenis van de omgekomen bemanning".
Onthulling
Het monument is geplaatst op 29 april 2009. De officiële onthulling zou plaatsvinden op 26 juni 2009, 67 jaar na het neerstorten van de bommenwerper. Door onvoorziene omstandigheden heeft de onthulling niet kunnen plaatsvinden. Op vrijdag 25 juni 2010 is het monument uiteindelijk officieel onthuld.
Bij de onthulling waren onder andere nabestaanden, vertegenwoordigers van het Poolse ministerie van defensie, hoge officieren van de Poolse luchtmacht en het Andijker college aanwezig.
Info
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Andijk is een grijs hardstenen zuil, waarop het embleem van de 300ste Masovian squadron van de Polish Air Force (P.A.F) is aangebracht. De zuil is geplaatst in een grindbak, die is omringd door rode bakstenen bestrating. Achter het monument staat een wit hekwerk, waarop een informatiebord is bevestigd. Op het bord is de Poolse vlag aangebracht.
Teksten
De tekst op de zuil luidt:
'TER NAGEDACHTENIS AAN
DE OP 26-06-1942
HIER OMGEKOMEN
POOLSE BEMANNINGSLEDEN
MAKSYMILIAN NIEMCZYK
ZYGMUNT WIECZOREK
STANISŁAW WOLSKI
ALEKSANDER ROZDZYNSKI
WŁOZIMIERZ JERZY MIKOS'.
De tekst op het informatiebord luidt:
'OP HET HIER ACHTERLIGGENDE GRASLAND IS IN DE NACHT
VAN 25 OP 26 JUNI 1942 EEN BRITSE BOMMENWERPER
NEERGESTORT WAARBIJ ALLE 5 INZITTENDEN OM HET LEVEN KWAMEN.
HET BETROF EEN BOMMENWERPER VAN HET TYPE WELLINGTON MK 1C
WAARVAN DE GEHELE 5 KOPPIGE BEMANNING UIT POOLSE MILITAIREN BESTOND.
HET BETROF DE N 18 OTU 300 R.A.F. HET OTU HIELD IN
DAT HET EEN OPERATING TRAINING UNIT BETROF.
ZIJ MAAKTEN DEEL UIT VAN HET 300STE MASOVIAN SQUADRON VAN DE POLISH AIR FORCE P.A.F.
HET TOESTEL WAS OP DE TERUGWEG NAAR BRAMCOTE (ENGELAND) NA
EEN BOMBARDEMENTSVLUCHT OP BREMEN TE HEBBEN UITGEVOERD.
TIJDENS DEZE TERUGTOCHT WERDEN ZIJ NEERGESCHOTEN DOOR EEN IN
LEEUWARDEN GESTATIONEERDE DUITSE NACHTJAGER'.
Overige info
Locatie
Het monument is geplaatst de hoek Hoekweg/ Kleingouw in Andijk. Vlakbij deze plaats is in de nacht van 25 op 26 juni 1942 de Britse bommenwerper neergestort, wat met dit monument wordt herdacht.
Bronnen
- Andijker Persbureau;
- www.oorlogsmusea.nl;
- www.andijker.nl.