Coevorden, 'Joods monument'

Geschiedenis

---

Het 'Joods monument' in Coevorden is opgericht ter nagedachtenis aan de 124 joodse medeburgers die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn gedeporteerd en omgebracht.

De namen en geboortedata van de 124 joodse slachtoffers luiden:

Mozes Bierman (7-3-1908), Hendrika Aaltje Bierman-Kooperberg (15-4-1906), Jacob Bierman (30-3-1934), Henry Bierman (28-1-1937), Maurits Isodoor Bierman (27-4-1939), Rika Bierman-Meijer (30-12-1890), Mozes Bollegraf (3-1-1881), Max Robert Bollegraf (13-12-1912), Betje Bollegraf-Slager (3-4-1909), Rosa Cato Bollegraf (4-9-1938), Helene Bollegraf (27-1-1915), Cato Slager-Susan (12-2-1874), Bernard van Coevorden (16-4-1876), Henderina Frederika van Coevorden-Engers (7-5-1881), Louis van Coevorden (31-7-1910), Ernst van Coevorden (20-8-1880), Rachel van Coevorden-Vos (20-1-1885), Coos van Coevorden (17-4-1876), Samuël van Coeverden (2-10-1879), Carolina van Coeverden-van den Berg (12-6-1883), Betsy van Coeverden (25-9-1909), Mozes van Coeverden (30-5-1911), Aleida van Coeverden-Bollegraf (3-6-1919), Jakob van Coeverden (25-12-1868), Maurits Samuel van Coeverden (17-11-1902), Therese van Coeverden-Hiegentlich (30-10-1909), Jozef van Coeverden (10-7-1939), Jacob Salomon van Coeverden (4-6-1941), Julius van Coeverden (5-9-1904), David van Coeverden (23-2-1877), Schoontje van Coeverden-Meijer (14-1-1876), Betsie van Coeverden (17-3-1915), Wilhelmina van Coeverden-van der Wijk (4-2-1912),

Jeanette van Coeverden (17-12-1937), Joël van Coeverden (15-12-1872), Marchien van Coeverden-van Coevorden (3-7-1879), Betje van Coeverden (22-4-1905), Mozes Jakob van Coeverden (26-1-1910), Gesina van Coeverden-Nieweg (29-7-1905), Joel Lazerus van Coeverden (7-9-1940), Rika van Coeverden-van Coevorden (25-3-1879), Julius van Coeverden (12-10-1920), Maria Cohen-Nijveen (12-3-1866), Salomon Cohen (18-10-1896), Hegina Cohen (6-2-1900), Leentje Cohen (24-2-1903), Simon Cohen (3-9-1905), Saartje Cohen (17-9-1911), Johanna Willemina Frank-Godschalk (12-1-1876), Marianne Frank (11-9-1916), Salomon Frank (28-2-1918), Jozeph Cohen (2-7-1910), Marcus Frank (21-10-1875), Keetje Frank-Troostwijk (13-2-1884), Hartog Frank (30-9-1915), Mietje Daatje Frank-Zilverberg (8-10-1915), Kitty Sara Frank (20-6-1940), Sarina Jeanette Clara Frank (25-2-1942), Mathilde Frenk-van Tijn (22-6-1939), Jacob Israël Jakobs (31-12-1873), Susanna Jakobs (28-1-1882), Mozes Maurits Jakobs (16-2-1910), Rika Jakobs-Wijler (20-1-1908), Andries Kan (26-10-1873), Jetje Kan-Frank (20-12-1872), David Keizer (15-12-1910), Elisabeth Keizer-Sohlerg (20-9-1907), David Krammer (5-12-1862), Mietje Krammer-Keizer (28-1-1864),

Bardiena Krammer (20-8-1885), Bernard Krammer (10-3-1895), Izaak Krammer (15-11-1890), Rebecka Krammer-Kropveld (6-6-1895), Aleida Krammer (10-4-1926), David Krammer (17-4-1930), Abraham Krammer (25-7-1899), Mietje Krammer-Nord (2-5-1906), Mietje Krammer (27-4-1937), Betje Krammer (23-7-1933), Jacob Kropveld (6-4-1901), Jacoba Kropveld-Lievendag (29-10-1899), Aron Kropveld (6-5-1929), Siegfried Kropveld (28-7-1932), Carolina Kropveld-Leeser (8-4-1875), Jacob Kropveld (4-4-1900), Eike Kropveld (14-11-1908), Mozes Levie (11-1-1899), Sophie Levie-Kropveld (20-12-1903), Mini Levie (14-5-1930), Carolina Levie (?-5-1934), Louis Levie (17-7-1935), Estella Meijboom-Hompes (?-8-1865), Mietje Meijboom (1-10-1891), Laserus Nieweg (11-10-1869), Rosette Nieweg-Meijer (8-12-1868), Emanuel Prins (6-12-1897), Geertje Prins-van Coeverden (10-7-1905), Sophia Prins (20-3-1931), David Prins (6-12-1934), Mozes Liepman Prins (2-3-1941), Comprecht Sanders (11-2-1883), Marianne Sanders-Frank (18-10-1880), Joëlina Gersona van der Vegt-Levie (8-8-1881), Joseph Vos (10-5-1857), Mietje Vos-Bierman (8-11-1859), Izak Vos (20-7-1894), Henriette Vos-Krukzien (10-2-1901), Joseph Vos (2-4-1927), Jeanne Vos (27-7-1932),

Jakob Wallage (11-11-1901), Betje Wallage-van Coeverden (13-9-1906), Jonas Wallage (15-11-1928), Hartog Wallage (30-1-1934), Bertha Wallage (6-8-1938), Sientje Zilverberg-Coster (23-10-1863), Samuel Zilverberg (22-6-1911), Jakob Zilverberg (22-5-1877), Lea Zilverberg-de Vries (26-10-1889), Hartog Zilverberg (15-4-1887), David Zilverberg (30-8-1918), Louis Zilverberg (13-1-1889), Frouke Zilverberg-Simons (9-2-1894), David Zilverberg (24-5-1921) en Marcus van Zuiden (1-8-1884).

Op het monument staan de namen van enkele slachtoffers anders vermeld dan in het Digitaal Joods Monument.

Oprichting
De oprichting van het monument was het initiatief van het Comité Joods Gedenkteken, bestaande uit de heren H. Besselse, D. Broeren, J. Halfwerk, J. Plasman, en O.H. Vermeulen.

Onthulling
Het monument is onthuld op 5 april 1985 door de Commissaris der Koningin van Drenthe, de heer Oele in aanwezigheid van Staatsecretaris Hoekzema, ambassadeurs van België en Polen, de Canadese militairen Reillt en McKinney en rabbijn S. Evers van het Opperrabbinaat Utrecht.

Info

---

Vorm en materiaal
Het 'Joods monument' in Coevorden is een abstracte metalen sculptuur, die het metselverband van de voormalige synagoge benadrukt. Het ovale object heeft rechthoekige uitsparingen. In het midden zit een gat. De sculptuur is geplaatst op een bakstenen muur. Links van de sculptuur is een koperen gedenkplaat aangebracht.

Teksten
De tekst op de sculptuur luidt:

'GEDENK, VERGEET NIET.
2 OKTOBER 1942'.

De tekst op de plaat luidt:

'NAMEN VAN JOODSE STADSGENOTEN OMGEBRACHT IN DE JAREN 1940-1945.

(De namen en geboortedata van 124 joodse slachtoffers)

EEN EEUWIGE NAAM ZAL IK HUN GEVEN, DIE NOOIT
ZAL WORDEN UITGEROEID. JESAJA 56-58.'

Symboliek
Het gat in het midden van het monument symboliseert de blijvend lege plaats die de omgekomen joden in de Coevorder gemeenschap hebben achtergelaten. De muur waarop het object bevestigd is, is het voormalige woonhuis van de rabbi in Coevorden. Het naastgelegen pand was destijds in gebruik als synagoge.

Digitaal Joods Monument
Het joodse oorlogsslachtoffer dat op dit gedenkteken vermeld staat, is tevens opgenomen in het 'Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland'. Hierin vindt u meer informatie over deze persoon met waar mogelijk een korte biografie, familierelaties en adresgegevens.

Onder het kopje 'Geschiedenis' op deze pagina kunt u op de persoonsnaam klikken om doorverwezen te worden naar het Digitaal Joods Monument.

Overige info

---

Locatie
Het monument is bevestigd aan de zijgevel van het voormalige rabbihuis, gelegen op de hoek Kerkstraat/Gasthuisstraat te Coevorden.

Bronnen

• Gemeente Coevorden;
• Inventarisatieproject Sporen van de Tweede Wereldoorlog in Drenthe (uitgevoerd door het Erfgoedhuis van Drenthe, in opdracht van de provincie Drenthe);
• PROFIEL, Joodse oorlogsmonumenten in de provincie Drenthe, Bedum 1999. ISBN 90 5294 1920;
• De heer Wouter van Rossem.