Noordeloos, monument op de Algemene begraafplaats
Geschiedenis
Het monument op de Algemene begraafplaats te Noordeloos (gemeente Molenlanden) is opgericht ter nagedachtenis aan de vier medeburgers die door oorlogshandelingen zijn omgekomen.
De namen van de vier slachtoffers luiden:
Nico de Haas, H. den Hartog, Govert Slob en Evert Vonk.
Nico de Haas werkte bij het bevolkingsregister in Den Haag. Het kantoor waar hij werkte, 'Huize Kleijkamp', herbergde een archief met duplicaatkaarten van alle ooit in Nederland uitgegeven persoonsbewijzen. Voor de bezetter een adequaat middel om vervalste persoonsbewijzen te ontdekken. Daarom werd in Londen besloten dit archief door middel van een bombardement te vernietigen. Dit moest uiterst nauwkeurig gebeuren, want het kantoor lag midden in een woonwijk. Een tweede voorwaarde was dat de aanval overdag moest gebeuren, omdat volgens de informatie van de medewerkers alles in metalen kasten was opgeborgen en deze alleen overdag openstonden. De aanval werd op 11 april 1944 door zes bommenwerpers uitgevoerd. Het gebouw lag in puin, het archief was vernietigd, maar 61 mensen vonden de dood. Onder de slachtoffers was de in Noordeloos geboren Nico de Haas. Hij was 22 jaar oud.
H. den Hartog werd na de Tweede Wereldoorlog als militair uitgezonden naar het voormalige Nederlands-Indië. Op 11 februari 1947 sneuvelde hij in Semarang op Java. Hij is 23 jaar geworden.
Govert Slob was tijdens de bezettingsjaren actief in het verzet. Nadat de Sicherheitsdienst in Rotterdam informatie over de L.O.-afdeling in deze streek ter ore was gekomen, zette de dienst een pseudo-onderduiker in. Hij heette G. Moelker, alias Henk Globach. Deze man infiltreerde in de groep. In de nacht van 26 op 27 oktober 1943 werden invallen gedaan in Hoornaar, Noordeloos en Meerkerk. Negen mensen werden gearresteerd: Gerrit Slob ('Gart de Slager'), zijn broer Govert Slob, Arie Blokland en zijn zoon Arie uit Hoornaar en Arnold Schakel uit Meerkerk. Ook werd een aantal onderduikers opgepakt. Na verhoor werden zij overgebracht naar Vught. Goof Slob mocht nog de begrafenis van zijn moeder bijwonen. Floor Bos en Wout Schakel stelden zich borg voor hem. Burgemeester Wisboom schreef enkele dagen na zijn arrestatie een brief aan de Sicherheitspolizei. Hij wilde graag weten of 'Govert Slob, Landwirt und städtischer Steuereinnehmer' spoedig vrijkwam. Anders moest hij een ander aanstellen. Slob werd echter naar Duitsland gebracht en stierf in Wesseling op 17 februari 1944. Ook Arnold Schakel vond de dood in een concentratiekamp. De anderen hebben de oorlog overleefd.
Evert Vonk werkte tijdens de oorlog op een distributiekantoor. Op deze wijze kon de verzetsman op vrij eenvoudige wijze aan bonkaarten komen. Hiermee kon de Landelijke Organisatie voor hulp aan Onderduikers aan voedsel komen voor de vele onderduikers. Vonk werd op 6 mei 1944 in de trein gearresteerd en uiteindelijk naar het concentratiekamp Bergen-Belsen gedeporteerd. Daar stierf hij op 13 maart 1945 op 22-jarige leeftijd.
Onthulling
Het monument is geplaatst op 30 december 1946 door de familie van de slachtoffers, in samenwerking met de gemeente Giessenlanden.
Info
Vorm en materiaal
Het monument op de Algemene begraafplaats te Noordeloos (gemeente Molenlanden) is een grafzerk.
Tekst
De tekst op de gedenksteen luidt:
'TER NAGEDACHTENIS
AAN
G. SLOB
HOORNAAR, 29 SEPT. 1889
WESSELING (DL), 17 FEBR. 1944
H. DEN HARTOG
NOORDELOOS, 12 MRT. 1923
SEMARANG (N.I), 11 FEBR. 1947
N.A. DE HAAS
NOORDELOOS, 25 MRT. 1916
's-GRAVENHAGE, 11 APR. 1944
E. VONK
NOORDELOOS, 18 SEPT. 1922
BERGEN-BELSEN (DL), 13 MRT. 1945'.
Overige info
Bronnen
- Historische Vereniging Hoogblokland, Hoornaar en Noordeloos;
- Drie dorpen in oorlogstijd (Historische Vereniging Hoogblokland, Hoornaar en Noordeloos, 1995). ISBN 90-900-82 69-7;
- Monumenten/gedenktekens in de provincie Zuid-Holland voor overleden militairen in het voormalig Nederlands-Indië en Nieuw Guinea in de periode 1945-1962, uitgegeven door de Verenigingen Oud Militairen Indië- en Nieuw-Guineagangers Zuid-Holland Noord en Zuid-Holland Zuid.