Oss, monument voor Titus Brandsma
Geschiedenis
De Titus Brandsma Gedachteniskerk is zo genoemd ter nagedachtenis aan
Titus Brandsma en herinnert de inwoners van Nijmegen aan de pater en
verzetsman die op 26
juli 1942 in het Beierse concentratiekamp Dachau om het leven is
gebracht.
Titus Brandsma (kloosternaam) werd als Anno Sjoerd Brandsma geboren
op 23 februari 1881 in Oegeklooster bij Hartwerd op de boerderij van
zijn ouders onder de rook van Bolsward.Van 1892 tot 1898 studeerde hij
aan het gymnasium van het Minderbroederklooster St. Antonius van Padua
in Megen, Noord-Brabant. Vervolgens trad hij in bij de karmelieten,
waar hij de kloosternaam Titus aannam. In 1905 werd hij ingewijd tot
priester. Een jaar later ging hij studeren aan de Pontificia Università
Gregoriana in Rome, waar hij promoveerde tot doctor in de wijsbegeerte.
Terug in Nederland doceerde Titus Brandsma filosofie, sociologie en
kerkgeschiedenis aan het studiehuis (Filosoficum) van de karmelieten in
Oss. Hij werd ook hoofdredacteur van een nieuwsblad en stichtte een
katholieke HBS
en leeszaal, alle drie in diezelfde stad. Als lid van het
hoofdbestuur van de orde speelde Titus een niet onbelangrijke rol bij
de vernieuwingsbeweging onder de karmelieten in Nederland. In zijn
hoedanigheid van geestelijk adviseur van de Nederlandsche
Rooms-Katholieke Journalistenvereeniging had hij een groot aandeel in
de modernisering van de katholieke dagbladpers in Nederland en in
betere arbeidsvoorzieningen voor katholieke journalisten.
In 1923 werd Titus Brandsma benoemd tot hoogleraar aan de zojuist opgerichte
Nijmeegse Universiteit. Hij doceerde daar wijsbegeerte en 'geschiedenis van
de vroomheid', en met name de Nederlandse mystiek. In 1935 werd hij door de aartsbisschop
van Utrecht benoemd tot geestelijk adviseur van de rooms-katholieke journalistenvereniging.
Al
in een vroeg stadium waarschuwde Brandsma via publicaties in dag- en
weekbladen en tijdens lezingen en colleges voor de gevaren van het
opkomend nationaal-socialisme. Hij veroordeelde de anti-Joodse
maatregelen van het
Hitler-regime reeds voor de bezettingstijd. Zo was hij
medio 1936 enige tijd lid van het door Nederlandse geleerden en
kunstenaars opgericht Comité van Waakzaamheid tegen het nationaal-socialisme.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam Brandsma als aalmoezenier van de
Nederlandse Katholieke Dagbladpers al spoedig in conflict
met de bezetter na het schrijven van richtlijnen voor de katholieke
journalisten. De samenwerking met de Utrechtse aartsbisschop dr. Jan de
Jong was zeer groot, aangezien deze twee grote katholieke voormannen op
dezelfde golflengte zaten.
Toen de bezetter het verbod uitvaardigde om Joodse leerlingen op de scholen toe te laten, ging er direct een brief
naar alle schoolbesturen met de mededeling dat de kerk geen onderscheid
kende van geslacht, volk of ras. Op 18 december 1941 ging het bericht
uit dat de rooms-katholieke kranten advertenties van de Nationaal Socialistische
Beweging (NSB) moesten weigeren op principiële gronden.
Als
gevolg van deze verzetsactivitetien arresteerde werd Brandsma op 19
januari 1942 gearresteerd door de Gestapo en overgebracht naar de
Scheveningse strafgevangenis (wat als bijnaam 'Oranjehotel' had).
Vervolgens belandde hij via kamp Amerfoort en de strafgevangenis Kleef
in het Duitse concetratiekamp Dachau. Na enkele weken vol
ontberingen en mishandelingen werd hij - levenslang behept met een
wankele gezondheid - uitgeput en doodziek in het kamphospitaal
opgenomen. Na wat medische experimenten maakte een kamparts in de zomer
van 1942 met een dodelijke injectie daar een einde aan zijn leven.
Titus Brandsma werd in 1985 zalig verklaard door paus Johannes Paulus
II. In de loop van de jaren zijn er in Bolsward, Brunssum, Dordrecht,
Delft, Hengelo (Overijssel), Hoogeveen, Venlo en Oss scholen naar hem
vernoemd. Eind 2005 werd Titus Brandsma door de bevolking uitgeroepen
tot de Grootste Nijmegenaar aller tijden.
Info
Het monument voor Titus Brandsma in Oss is een standbeeld van brons
Overige info
Locatie
Het monument voor Titus Brandsma staat bij het Titus Brandsma Lyceum aan de Molenstraat 30 in Oss.