Wormerveer, monument aan de Zaanweg

Geschiedenis

Het monument aan de Zaanweg te Wormerveer(gemeente Zaanstad) is opgericht ter nagedachtenis aan de vijf mannen die hier op 11 oktober 1944 door de bezetter zijn geëxecuteerd.

De namen van de vijf slachtoffers luiden:

Cornelis Dijksterhuis, Beene Dijkstra, Jan Goldschmeding, Dirk Hofland en Jan van der Weerd.

De fussilade was een vergelding voor het doodschieten van politieman Bouwens door het verzet vier dagen eerder.

Het monument staat vlak bij het vroegere gemeentehuis van Wormerveer. Hier lagen de bevolkingsregisters opgeslagen, die tijdens de oorlog vaak een belangrijk doelwit waren voor het verzet. De registers werden door de bezetter onder andere gebruikt om vast te leggen wie jood was en wie niet. Ook konden met behulp van de gegevens jonge mannen worden aangewezen voor verplichte tewerkstelling in Duitsland. Om dit te voorkomen heeft het verzet een overval op het gemeentehuis gepleegd en het bevolkingsregister gestolen. De overvallers bonden de NSB-burgemeester vast, plakten pleisters op zijn mond en rolden hem in het vloerkleed als slagroom in een ronde wafel. Sindsdien had de burgemeester de bijnaam 'Piet Oublie'. Het register werd in jute zakken gestopt, op een paardenkar geladen en opgeborgen op de zolder van de toenmalige christelijke school aan de Wandelweg. Na de oorlog kwamen de papieren weer tevoorschijn.

Info

Vorm en materiaal
Het monument aan de Zaanweg te Wormerveer (gemeente Zaanstad) is een wit natuurstenen gedenksteen met in reliëf een ster en een bloemstuk. Op de steen is een bronzen plaquette bevestigd.

Tekst
De tekst op de plaquette luidt:

'DIRK HOFLAND
GEB. 17-12-'93 TE KROMMENIE
BEENE DIJKSTRA
GEB. 29-7-'15 TE AMSTERDAM
JAN VAN DER WEERD
GEB. 22-5-'91 TE KAMPEN
JAN GOLDSCHMEDING
GEB. 23-2-'21 TE AMSTERDAM
CORNELIS DIJKSTERHUIS
GEB. 1-9-'18 TE GRONINGEN

GEFUSILLEERD 11 OCT. 1944
TE 8 UUR V.M.'

Overige info

Locatie
Het monument staat vlakbij het vroegere gemeentehuis van Wormerveer, gelegen aan de Zaanweg.

Bronnen

• Sta een ogenblik stil... in Zaanstad - Herdenkingsmonumenten in Zaanstad 1940-1945 van Rob Vreeken (Zaandam, Elkaland Drukkerij V.O.F., 2001).
• 4 Mei Comité Wormerveer.

'Monumenten Spreken'
Een korte documentaire over dit monument is hier te bekijken. Aanvullende informatie over de 28 monumenten in de Zaanstreek is te vinden op de website Monumenten Spreken.