Zevenhuizen, 'Gedenkteken voor alle Gevallen Slachtoffers'

Geschiedenis

Het 'Gedenkteken voor alle Gevallen Slachtoffers' in Zevenhuizen (gemeente Westerkwartier) is opgericht ter nagedachtenis aan acht medeburgers die in de Tweede Wereldoorlog of tijdens de politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië door oorlogshandelingen om het leven zijn gekomen en aan twee geallieerde vliegers die in het dorp zijn gesneuveld.

De namen van de oorlogsslachtoffers luiden: Leo van Dongen, Ritze Vos, Dirk de Jong, Geert Werkman, F. Hummel, A. de Man, Gordon Hudson, Maurice Gant, Jan van Dijk en Jilke de Kleine.

De verzetsstrijders Leo van Dongen, Ritze Vos en Dirk de Jong werden door de bezetter gefusilleerd. In de nacht van 23 op 24 oktober 1944 werden zij door landwachters opgepakt, waarna zij door de Sicherheitsdienst in een boerderij bij De Haspel werden verhoord. Vervolgens werden zij in een overvalwagen weggevoerd en op de plek waar nu het monument staat, doodgeschoten.

Verzetsman Geert Werkman werd op 27 juni 1943 vermoord. Verzetsmannen Fokke Hummel en Antonius de Man werden op 13 april 1945 door landwachters doodgeschoten.

Lange tijd wist niemand wie de twee geallieerden waren die in het eregraf liggen. De gemeente kwam achter de juiste namen, toen na de bevrijding een brief van het Rode Kruis kwam. De piloot Gordon Hudson uit Kaponga in Nieuw-Zeeland en zijn navigator Maurice Gant uit Winnipeg in Canada kwamen om het leven toen hun toestel op 27 maart 1945 op onverklaarbare wijze, vlak bij het Commissiebos, met een ander geallieerd vliegtuig in botsing kwam. In 2000 bezocht de toen 81-jarige Leicester Smith (de piloot van het andere toestel, dat - hoewel beschadigd - door kon vliegen) het graf van de bemanningsleden van de neergestorte Mosquito.

Jan van Dijk en Jilke de Kleine zijn in 1947 tijdens de politionele acties in het voormalige Nederlands-Indië gesneuveld.

Onthulling
Het monument is onthuld in 1948 door mevrouw Aukje v.d. Linde-Kooistra. Na renovatie is het gedenkteken in 1995 opnieuw onthuld door mevrouw v.d. Linde-Kooistra.

Info

Vorm en materiaal
Het 'Gedenkteken voor alle Gevallen Slachtoffers' in Zevenhuizen (gemeente Westerkwartier) is een eregraf, bestaande uit een gedenksteen en een beeld van een jongetje met grafkrans. Beide zijn uitgevoerd in witte natuursteen. Het beeld is geplaatst op een voetstuk met in reliëf vier heraldische wapens. Aan weerszijden van het beeld bevinden zich de graven van tien oorlogsslachtoffers uit Zevenhuizen. Op elk graf is een liggende gedenkplaat van zwarte natuursteen aangebracht.

Teksten
De tekst op het voetstuk van het beeld luidt:

'ZY GAVEN HUN LEVEN
VOOR ONZE VRIJHEID

†

1940 – 1945

DE BEVOLKING VAN ZEVENHUIZEN'.

De tekst op de gedenksteen luidt:

'TER GEDACHTENIS
AAN HEN DIE VIELEN
IN NED. INDIË

JAN VAN DIJK
* 1926 † 1947

JILKE DE KLEINE
* 1927 † 1947

HUN KAMERADEN'.

Restauratie
Het gedenkteken is in 1995 gerenoveerd.

Overige info

Locatie
Het monument is geplaatst op de Algemene begraafplaats, gelegen aan de Kerkhoflaan in Zevenhuizen (gemeente Westerkwartier).

Bronnen

• Ron Boef (kleinzoon van beeldhouwer Wladimir de Vries);
• Nieuwsblad van het Noorden van 2 mei 1998 en 28 februari 2002;
• Leekster Courant van 17 november 1994 en 21 april 1995;
• Roder Journaal van 18 april 1995;
• Sta een ogenblik stil... Monumentenboek 1940/1945 van Wim Ramaker en Ben van Bohemen. (Kampen, Uitgeversmaatschappij J.H. Kok Matrijs, 1980). ISBN 90 242 0185 3.