Zuidzande, oorlogsmonument
Artiest:Ernst Joachim
Geschiedenis
Het oorlogsmonument in Zuidzande (gemeente Sluis) is opgericht ter nagedachtenis aan negentien medeburgers die tijdens 'De Beschieting' van 6 t/m 29 oktober 1944 zijn omgekomen.
De namen van de negentien slachtoffers luiden:
D. Bareman, A.M. Brevet, E.A. Bruijsschaart-Koene, C.J. Castelijn-de Kramer, A.M. Kunst, D. de le Lijs, M. de le Lijs-Lansu, J. Neuféglise, J.M. Overdulve, J.A. Risseeuw, W. Robijn, A. v. Schaffel, P.H. Verbuijt, M.E. Verhage, A. Versprille, M. v.d. Vijver-Tiersen, C. v.d. Voorde-Hamelink, E.E.A. v.d. Voorde-Wage en J.S. de Zutter-Merk.
Geen streek in Nederland werd zo zwaar getroffen als West-Zeeuws-Vlaanderen tijdens de bevrijding in het najaar van 1944. Per vierkante meter vielen daar de meeste granaten. De stadjes en dorpen lagen 24 uur per etmaal onder geallieerd granaatvuur. Overdag maakten de alom aanwezige geallieerde vliegtuigen het leven boven de grond vrijwel onmogelijk. Het aantal slachtoffers onder de burgerbevolking liep in de honderden. Plaatsen als Breskens, Schoondijke, Oostburg en Sluis werden vrijwel met de grond gelijk gemaakt. Het aantal kapot geschoten huizen overtrof percentueel gezien elk ander gebied in Nederland. Het land was letterlijk omgeploegd door een regen van bommen en granaten.
Na de val van Antwerpen op 4 september 1944, zette de bezetter alles op alles om de monding van de Westerschelde, de toegang tot de zeehaven Antwerpen, tot de laatste man te verdedigen, teneinde de opmars van de geallieerden te vertragen. Het gebied ten noorden en ten zuiden van de monding van de Westerschelde was tot één grote vesting omgebouwd. Hier speelde zich in de herfst van 1944 een beslissende slag af, die na twee maanden van hevige gevechten en ten koste van grote verliezen in het voordeel van de geallieerden werd beslist. Het hoogtepunt van de strijd in West Zeeuws-Vlaanderen viel tussen 6 en 29 oktober.
Oprichting
Aanleiding voor het plaatsen van het herdenkingsmonument was de verschijning van de historische roman 'De middag van de paarse nevel' van Cornélie van de Reepe in 2001. Cornélie van de Reepe woonde als 8-jarig meisje tijdens 'De Beschieting' (6 tot 29 oktober 1944) in Zuidzande. In haar boek beschrijft Cornélie Dieleman (van de Reepe is haar meisjesnaam) o.a. haar confrontatie met het kerkhof aan de Mariastraat in Zuidzande in 2001. Daar zag zij dat alle zichtbare tekens van de graven van de slachtoffers waren verwijderd. Dat was voor haar aanleiding om zich niet alleen in te zetten voor het behoud van de graven, maar ook om samen met de heer L.Wille het initiatief te nemen tot de oprichting van een monument.
Onthulling
Het monument is onthuld op 5 november 2004 door mevrouw Dieleman-van de Reepe, samen met haar kleindochter.
Na de val van Antwerpen op 4 september 1944, zette de bezetter alles op alles om de monding van de Westerschelde, de toegang tot de zeehaven Antwerpen, tot de laatste man te verdedigen, teneinde de opmars van de geallieerden te vertragen. Het gebied ten noorden en ten zuiden van de monding van de Westerschelde was tot één grote vesting omgebouwd. Hier speelde zich in de herfst van 1944 een beslissende slag af, die na twee maanden van hevige gevechten en ten koste van grote verliezen in het voordeel van de geallieerden werd beslist. Het hoogtepunt van de strijd in West Zeeuws-Vlaanderen viel tussen 6 en 29 oktober.
Oprichting
Aanleiding voor het plaatsen van het herdenkingsmonument was de verschijning van de historische roman 'De middag van de paarse nevel' van Cornélie van de Reepe in 2001. Cornélie van de Reepe woonde als 8-jarig meisje tijdens 'De Beschieting' (6 tot 29 oktober 1944) in Zuidzande. In haar boek beschrijft Cornélie Dieleman (van de Reepe is haar meisjesnaam) o.a. haar confrontatie met het kerkhof aan de Mariastraat in Zuidzande in 2001. Daar zag zij dat alle zichtbare tekens van de graven van de slachtoffers waren verwijderd. Dat was voor haar aanleiding om zich niet alleen in te zetten voor het behoud van de graven, maar ook om samen met de heer L.Wille het initiatief te nemen tot de oprichting van een monument.
Onthulling
Het monument is onthuld op 5 november 2004 door mevrouw Dieleman-van de Reepe, samen met haar kleindochter.
Info
Vorm en materiaal
Het oorlogsmonument in Zuidzande (gemeente Sluis) is een gehavende keukenstoel van brons, geplaatst op een voetstuk van rode baksteen. Op de voorzijde van het voetstuk is een plaquette van messing aangebracht.
Tekst
De tekst op de plaquette luidt:
'TER NAGEDACHTENIS AAN HEN,
DIE IN DE VOORMALIGE GEMEENTE ZUIDZANDE
HET LEVEN LIETEN TIJDENS DE PERIODE VAN DE BESCHIETING
6 TOT EN MET 29 OKTOBER 1944
JACOBUS NEUFÉGLISE 51 JAAR
ABRAHAM VERSPRILLE 74 JAAR
DAVID BAREMAN 44 JAAR
ADRIAAN M. KUNST 78 JAAR
ADRIAAN VAN SCHAFFEL 75 JAAR
WILLEM ROBIJN 78 JAAR
CHRISTINA VAN DE VOORDE - HAMELINK 74 JAAR
JACOBUS A. RISSEEUW 51 JAAR
MARIA VAN DE VIJVER - TIERSEN 87 JAAR
EMMA E.A. VAN DE VOORDE - WAGE 24 JAAR
CORNELIA J. CASTELIJN - DE KRAMER 23 JAAR
ELISABETH A. BRUIJSSCHAART - KOENE 75 JAAR
JOZINA S. DE ZUTTER - MERK 37 JAAR
ABRAHAM M. BREVET 8 JAAR
MARIA E. VERHAGE 45 JAAR
DANIÉL DE LE LIJS 70 JAAR
MARIA DE LE LIJS - LANSU 70 JAAR
PETRUS H. VERBUYT 74 JAAR
JACOBUS M. OVERDULVE 2 MAANDEN
DIT MONUMENT WERD ONTHULD VRIJDAG 5 NOVEMBER 2004.'
Overige info
Locatie
Het monument is geplaatst op het plein bij de kerk van Zuidzande (gemeente Sluis).
Bronnen
- De heer Theo Snijders;
- Website http://www.gemeentesluis.nl/;
- Website http://www.go2war2.nl/.