Cornelis Masseus

Cornelis ‘Kees’ Masseus werd op 22 mei 1917 geboren in Zwolle-Kerspel als zoon van Jean Baptiste Masseus (+1918) en Wilhelmina Maria van Apeldoorn (+1942). Na het overlijden van zijn vader verhuisde het gezin naar de Schellerweg in Zwolle. Later woonde Kees aan de Deventerstraatweg. (1)Kees was na zijn schooltijd enige tijd boekdrukker, maar werd later PTT-besteller. Bij de PTT kon hij blijkbaar ook zijn muzikale talent ontwikkelen, want hij was lid van de PTT-Harmonie. Ook was hij lid van PEC. Hij voetbalde in 1937 in ieder geval één wedstrijd in het eerste elftal en in 1938 en 1939 speelde hij in het tweede elftal. (2)Hij werd in door de Duitse bezetter gedwongen om als dwangarbeider (Arbeidseinsatz) in Duitsland te werken en stond bij de Krankenkasse ingeschreven van 19 november 1942 tot en met 10 februari 1944. Hij was in Düsseldorf als postbesteller te werk gesteld (Postamt 2). (3) Volgens familieoverlevering ontsnapte Kees en keerde hij terug naar Zwolle. (1)Door verraad werd hij gearresteerd en naar Duitsland afgevoerd. (1) Volgens de administratie van het concentratiekamp Sachsenhausen werd hij op 15 september 1944 gearresteerd door de Staatspolizei Düsseldorf IV 6b, “Grund: Polit. Holländer”, op 17 september 1944 kwam hij in Sachsenhausen aan. Op die dag verklaarde Kees met zijn handtekening, zijn laatste teken van leven, naar waarheid gegevens te hebben verstrekt. Zijn nummer als gevangene was 93332. (3)Op 13 oktober 1944 werd Kees overbracht naar Buchenwald waar hij op 18 oktober arriveerde, de datum op de lijst eigendommen die hij daar moest inleveren. (3) Hij werd tewerkgesteld in een subkamp van Buchenwald, concentratiekamp Langenstein-Zwieberge (codenaam Malachit). De SS-ers die het kamp leidden, dwongen de gevangenen om tunnels te graven voor fabrieken ten behoeve van de oorlogsindustrie.De omstandigheden in het kamp en in de tunnels waren onmenselijk. Mishandelingen en executies waren aan de orde van de dag. Als gevolg van deze slechte omstandigheden stierven in twaalf maanden tijd ongeveer 2.000 gevangenen. De meeste gevangenen overleefden deze omstandigheden maar kort (1 à 2 maanden). Een herdenkingsmonument op de plaats van een massagraf op de plaats van het voormalige concentratiekamp heet dan ook ‘Vernichtung durch Arbeit’, in lijn met het door de SS op 30 april 1942 gegeven order: “Alleen de kampcommandant is verantwoordelijk voor het gebruik van de arbeidskrachten. Dit gebruik van arbeid moet in de ware zin van het woord uitputtend zijn, om het hoogste prestatieniveau te bereiken.[...] De arbeidstijd is aan geen enkele limiet gebonden. [...] Tijdrovende marsen en lunchpauzes met als enig doel te eten zijn verboden. [...] Hij [de kampcommandant] moet duidelijke technische kennis op militair en economisch gebied combineren met wijs en intelligent leiderschap van de groepen mensen die hij moet samenvoegen tot een hoog prestatievermogen.” (4)Kees was een sterke man (1) en wist die onmenselijke omstandigheden ca. 4 maanden overleven. Hij overleed op 12 februari 1945 volgens een artsenverklaring om 15:30 uur aan ‘uitputting en diarree’. (3) Zijn lichaam werd op 20 februari1945 in het nabije Quedlinburg gecremeerd, zijn as werd er verstrooid. Er staat een klein monumentje met daarop ook zijn naam.Toen het einde van de oorlog in zicht kwam, werden de nog overgebleven gevangenen in groepen verdeeld. Ca. 3.000 verzwakte mannen werden verdeeld over 6 kolonnes en werden lopend afgevoerd. Ca. 1.400 ernstig zieke mannen bleven in het kamp achter. De meesten overleefden deze doodsmarsen niet, wie niet meer kon lopen werd door de SS doodgeschoten. Zie voor meer informatie https://gedenkstaette-langenstein.sachsen-anhalt.de/aktuelles/Er zijn diverse monumenten die de naam ‘Cornelis Masseus’ dragen: (1) Een klein gedenkteken dat ooit in het voormalige postkantoor aan de Nieuwe Markt in Zwolle hing (het hangt nu op de begraafplaats Kranenburg nabij Zwolle), (2) een gedenkteken in het Duitse Quedlinburg, (3) het KNVB-monument in Zeist, (4) een monument voor de in WO II gevallen PTT-ers in Den Haag en (5) een plaquette aan het PEC-stadion te Zwolle.Bronnen: (1) Eric Masseus (gegevens uit familieoverlevering) (2) Overleden Zwolse voetballers WO2 https://erfgoed.zwolle.nl/overleden-zwolse-voetballers-wo2/voetballer-2 (3) Arolsen Archives https://arolsen-archives.org/ (4) Wikipedia lemma ‘Vernichtung durch Arbeit’ https://de.wikipedia.org/wiki/Vernichtung_durch_Arbeit (5) Gedenkstätte für die Opfer des KZ Langenstein-Zwieberge https://gedenkstaette-langenstein.sachsen-anhalt.de (6) Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant 25-1-1937, 8-11-1938 en 6-3-1939 Sluiten