Johannis (Han) Mulder was 38 jaar, toen hij op 21 december 1944 als gevolg van een razzia op transport gesteld werd om in Duitsland slavenarbeid te gaan verrichten.Wie was Hans? Hij was ongehuwd, molenaarsknecht van beroep en woonachtig in Stad aan het Haringvliet op Goeree-Overflakkee. Alhoewel, tijdens zijn arrestatie niet meer, omdat zijn hele dorp geëvacueerd was naar Middelharnis als gevolg van de inundatie: grote delen van ‘de eilanden’ waren in februari 1944 onder water gezet omdat de Duitsers rekening hielden met een geallieerde invasie.Han was een neef van mijn vader (en dus een achterneef van mij) en hij schijnt een vrij timide man geweest te zijn die nog bij zijn ouders inwoonde. Tot 1940 was het leven overzichtelijk geweest in de besloten gemeenschap op het eiland, waar iedereen elkaar kende. In het begin had men niet veel last van de bezetter, die de hoofdzakelijk in de agrarische sector werkzame mannen met rust liet vanwege de broodnodige voedselproductie. Bovendien was er in deze behoudende geloofsgemeenschap een discussie gaande, of de Bijbeltekst dat ‘men gehoorzaam diende te zijn aan de overheid die boven hen gesteld was’ ook nu letterlijk genomen diende te worden.Toen de eerste opkomstdatum van de melding voor mannen tussen 17 en 40 jaar weinig succes had, werden forse maatregelen aangekondigd: elke tiende die aangetroffen zou worden werd doodgeschoten en zijn woning zou verbrand worden. Dit dreigement en het besef dat hun eiland gemakkelijk afgesloten kon worden, deed honderden mannen besluiten zich alsnog te melden. Behalve Han behoorde ook mijn vader tot die groep. Het viel hem des te zwaarder vanwege het feit, dat zijn vrouw 7 maanden zwanger was van hun eerste kind.In het ruim van een binnenvaartschip kwamen ze via Rotterdam in de Van Heutszkazerne in Kampen terecht en na enkele dagen ging het per trein verder om uiteindelijk in een ‘Arbeitslager’ in de buurt van Bochum te belanden. Het werd mijn vader en enkele anderen al heel snel duidelijk, dat het gevaar door geallieerde bombardementen in deze regio zeer groot was. Men besloot een ontvluchtingspoging te doen en ondanks sterke aandrang, besloot Han Mulder om niet mee te gaan. De keuze was natuurlijk ook erg moeilijk: het risico van een bombardement afwegen tegen het risico van een mislukte vluchtpoging!Hans bleef dus en het dramatische gevolg was, dat hij op 15 januari (amper 2 weken na aankomst) door een bombardement om het leven kwam. De vluchtgroep slaagde in hun poging en wist onderdak te krijgen bij een bejaarde Duitse boer op het platteland. Ik denk dat de beste man dolblij geweest dat hij 3 stevige en deskundige knechten aan het werk kon zetten! Na enkele weken, toen hij vermoedde dat zijn kind (mijn broer) geboren zou gaan worden, besloot mijn vader om te proberen te voet naar huis terug te keren. Dat is hem gelukt en een bevriende schipper heeft hem uiteindelijk de laatste lift over het Haringvliet gegeven.Het overlijden van Han werd pas veel later bekend, met als gevolg dat mijn vader zich zijn leven lang verweten heeft dat hij hem niet gedwongen heeft om mee te gaan. Achteraf denk ik dat dit ook de reden geweest is dat ons gezin af en toe zijn graf in Loenen bezocht, wat mede geleid heeft tot mijn betrokkenheid bij de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog en het verhaal van Han in het bijzonder.Han rust nu in graf C94 en op 4 mei jongsleden heb ik achter zijn steen, bij hem gestaan. Sluiten