Bij een foto van mijn oom Paul, omgekomen in 1944

Zondagmorgen, Rotterdam-Pendrecht, 1960

Paulus Numan (1920 – 1944)

Paulus wordt geboren op 10 juni 1920 in Rotterdam en woont in Klundert, waar hij boekhouder is. Tijdens de Duitse bezetting is hij aangesloten bij de ondergrondse als lid van de afdeling Moerdijk van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO). In die hoedanigheid regelt hij adressen, bonnen en valse papieren voor joden, neergeschoten geallieerde piloten en jongens die aan de Arbeitseinsatz, de verplichte tewerkstelling Duitsland, proberen te ontkomen. Paulus weet uit handen van de Duitsers te blijven, maar komt op 17 september 1944 om het leven bij het bombardement op Zundert. Paulus is 24 jaar geworden en vindt zijn laatste rustplaats op het Nationaal Ereveld in Loenen.

De foto van een ernstige, nog jonge man

in pak en stropdas, - medaille en

verbleekte tekst ernaast -, hangt er in sepia

boven de schoorsteen aan de Slinge,

waar in hun naoorlogse bejaardenwoning

opa en oma genieten van pensioen en AOW.

Het is op zondagmorgen, kort na kerktijd,

naar goed gebruik drinken de groten

koffie, en een glaasje,

straks groentesoep met balletjes voor iedereen.

En opa rookt zijn zondagse sigaar,

-ik krijg het bandje,- pappa zijn saffie, en omdat het zondag is

zit ook mijn moeder aan een filtersigaret.

Hollands gereformeerde sabbatsvree van na de oorlog.

De groten doen de nabetrachting van het

deze morgen uitgedragen

Woord des Heren, maar als er even ruimte is

wurm ik mijn vraag erin:

‘Opa, wie is die meneer? ‘

Er valt een korte, doodse stilte in de kamer,

tot opa zich al hoestend in sigarenrook verbergt

en oma heel abrupt iets in de keuken heeft te stellen,

mijn vader ongemakkelijk het zwijgen ertoe doet,

mijn moeder naar haar zakdoek grijpt,

dan toch vertelt, met snikken in haar stem:

Paul heette hij, net als twee van mijn neven.

Mijn oom dus, van mijn opa en mijn oma enig zoon,

enige broer van mama en haar zussen.

Door zijn geloof geïnspireerd

had hij zich dapper in ’t verzet begeven.

Ironisch feit, door friendly fire

-het waren Britse bommen op het dorpje Zundert

die hem raakten – eindigde zijn leven veel

te vroeg, hij heeft de vrijheid niet gezien.

Nu ligt hij in een oorlogsgraf te wachten

op de jongste dag.

En in mijn kinderjaren zag hij toe, vanuit zijn lijst,

voor altijd jong en ernstig,

hoe wij de duur betaalde vrijheid smaakten.

Henk Fonteyn

Mei 2020

Paul Numan, geboren op 10 juni 1920 in Rotterdam-Kralingen, als oudste zoon van Anthonie Numan en Aaltje Numan-Deddens. Hij had vier zussen: Bep, Toos, Lydie en Anne-Marie. Hij werd op 4 juli 1920 gedoopt in de Gereformeerde Kerk aan de Jeruzalemstraat, ook in Kralingen. Hij is in Rotterdam op de basisschool geweest, waar precies is niet meer te achterhalen, want zijn vader was erg verhuislustig. Naast Kralingen heeft hij op diverse locaties in Vreewijk en Rotterdam Zuid gewoond. Na de basisschool heeft hij de Chr. HBS aan de Mare (Rotterdam Zuid) doorlopen en heeft daar vlak voor de oorlog eindexamen gedaan.

Hij is vervolgens een baan gaan zoeken, zoals toen gebruikelijk was en kwam terecht bij de firma Jacobson van den Berg in Rotterdam, een handelsfirma die sterk op Nederlands-Indië gericht was. Het is zeer waarschijnlijk dat hij daar bestemd was om uitgezonden te worden naar het Verre Oosten, als het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog er niet tussen gekomen was.

Hij is ook kort in militaire dienst geweest, op de officiersopleiding in Gouda. Dat moet een korte periode geweest zijn, want de oorlog brak uit. Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 was hij onder de wapenen, en is daarna gedemobiliseerd. Volgens één van zijn zussen is hij via contacten uit het leger in het verzetswerk in Moerdijk terechtgekomen. Hij werkte daar op het kantoor van koekfabriek Schriek. Vanuit Moerdijk dook hij bij mooi weer weleens op bij de familie in Rotterdam-Zuid, dan kwam hij op de fiets.

Op 17 september 1944 kwamen vanaf 15.00 uur meer dan 2.000 vliegtuigen met troepen, sleep- en vrachttoestellen in oostelijke richting naar Arnhem over Noordwest-Brabant. Dit is het begin van de Operatie Market Garden. In de voormiddag van 17 september wordt de Moerdijkbrug gebombardeerd, maar de bommen vallen op het dorp Moerdijk; hierbij vallen acht burgerslachtoffers, waaronder Paul Numan en zijn vriend uit het verzet, Theo Veenendaal.

De beide mannen werden op het “ongewijde” gedeelte van de katholieke begraafplaats van Moerdijk begraven. In 1945 is op deze begraafplaats nog een herdenkingsdienst gehouden.

Tot begin jaren ’80 waren de graven van Paul en Theo op deze begraafplaats in Moerdijk; daarna zijn ze dankzij de Oorlogsgravenstichting overgebracht naar Ereveld Loenen waar ze samen met duizenden anderen een waardige plek gekregen hebben.