Over de situatie in het VIe Bataljon in Tjimahi werd in 1947 een getuigenverklaring afgelegd door KNIL-soldaat J. Rookmaker. Volgens hem was er in het begin slechts een KNIL-kampwacht. Vele krijgsgevangenen kregen toestemming om het kamp korte tijd te verlaten. De Japanners drongen er bij de Nederlandse kampleiding wel op aan de militairen binnen te houden. ´Bij een inspectie van een Japanse generaal verontschuldigde de Japanse kampleiding zich dat er voor de goede orde op die dag een Japanse schildwacht voor de poort van de kampen moesten staan. (…) Deze schildwacht bleef er toen maar voor het gemak staan en van toen af aan werd de wacht (…) door de Japanners overgenomen.´ De Nederlandse kampleiding kreeg daarna de opdracht kampverlatingen te bestraffen. ´Toch werden nog veel uitbrekers door de Japanners opgevangen en zó lang vastgehouden tot ze en-bloc naar het kamp werden teruggebracht. (…) De Japanse wachten stoorden zich niet aan hun meerderen en gaven soms de krijgsgevangenen gelegenheid tot ontsnappen. Hiervoor werd echter de Hollandse commandant aansprakelijk gesteld, zodat deze zich tenslotte tot de Japanners wendde met het verzoek om versterking van de wachten. Toen echter een honderd tegelijk weggelopen waren, was de situatie niet meer te houden.´ Op 1 mei 1942 werd een duidelijke waarschuwing gegeven dat zij die nu nog trachten te ontkomen gedood zouden kunnen worden. Het is niet bekend of deze waarschuwing bij alle krijgsgevangenen bekend is geworden. Op 5 mei werden 9 personen opgebracht die de avond ervoor het kamp hadden verlaten. Onder hen de twee Nederlandse militairen Peetoom en Braam van wie bekend was dat ze vele keren eerder een nachtje buiten het kamp waren geweest. Hun vrouwen woonden in het nabijgelegen Batoedjajar. Of ze waren niet op de hoogte geweest van de nieuwe richtlijn, óf ze hadden deze niet serieus genomen. Hoe het ook zij, ze werden thuis van hun bed gelicht en meegenomen naar het kamp. Met zeven anderen (twee Ambonezen en vijf Menadonezen) moet hetzelfde zijn gebeurd. Deze laatsten werden bij de gebouwen van het IXe Bataljon neergeschoten. Peetoom en Braam, die verplicht waren geweest hierbij toe te kijken, werden daarop ten aanschouwen van hun ´eigen´kampgenoten in het VIe Bataljon door geweervuur gedood. Rookmaker: ´Dit was het eerste ernstige geval van mishandeling wat wij meemaakten.´ Sluiten