Gerrit Christiaan Hendrik Plantagie

Plantagie, voluit Gerrit Christiaan Hendrik Plantagie, was geboren in 1897 in de buurt van Arnhem en overleed op 24 maart 1945 in Dachau. Plantagie was predikant in het Gelderse Dieren in de gereformeerde kerk daar. Deze gemeente zou zijn enige standplaats blijven. Plantagie verzette zich als predikant stevig tegen het nationaalsocialisme. Dat deed hij niet alleen via zijn preken, maar ook door de catechisaties aan de vele jongeren in de gemeente. Ook ging hij, inmiddels in de oorlog, als bestuurslid van de christelijke school met ouders in gesprek over de invloed die de Duitsers op het onderwijs wilden uitoefenen. In een bijdrage over het verzet in Dieren werd hij de ‘vader van het verzet’ genoemd. Waarschijnlijk was hij al in 1940 door de bekende ds. Frits Slomp (Frits de Zwerver) benaderd om een LO-afdeling (hulp aan onderduikers) op te richten. Die hulp vond veelvuldig plaats. Onder de preekstoel waren wapens verborgen en werd een radio bewaard.
Op 21 januari 1944 werd Plantagie gearresteerd na verraad. Via Arnhem, het Oranjehotel in Scheveningen, Kamp Vught en concentratiekamp Oranienburg kwam hij in het najaar 1944 in Dachau terecht. Plantagie verbleef in Block 26, waar ook andere geestelijken en predikanten verbleven. In die barak had hij het relatief goed, totdat hij 8 maart wegens ziekte verplaatst werd naar het Revier. Op zaterdagmorgen 24 maart overleed hij daar en werd hij in een massagraf begraven.
Op 7 juni 1945 werd hij in de gemeente van Dieren herdacht. Zijn weduwe mevrouw Plantagie – Jansen, spande zich in om zijn lichaam naar Nederland te krijgen. Op 8 september 1960 werd hij herbegraven op het Ereveld van Loenen, net als drie anderen, waaronder de bekende dr. H.B. Wiardi Beckman. Ds. Frits Slomp hield daar een overdenking, met als thema ‘Door de liefde van Christus, geïnspireerd tot het hoogste offer’.

Meer weten?
Door Hans Werkman is uitgebreid onderzoek gedaan naar Plantagie. Verslag van zijn bevindingen deed hij in een artikel in: Van kansel naar barak. Gevangen Nederlandse predikanten en de cultuur van herinnering. Onder redactie van George Harinck en Bert van Klinken (2011). Zoetermeer: Uitgeverij Meinema.
Door Werkman zijn verschillende documenten over het leven, overlijden en begrafenis van Plantagie bij elkaar gebracht. Denk daarbij onder meer aan een schrift met preekaantekeningen van ds. Plantagie, aantekeningen van zijn overdenking in Dachau, brieven van collega-predikanten die ook in Dachau verbleven aan zijn weduwe en de originele kartonnen kaart die op de kist van Plantagie in Dachau werd geplaatst. Dit archief is in te zien aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, in het archief van het Historisch Documentatiecentrum Protestantisme, via ingang 1189.