Willem van der Plas

Het verhaal vertelt hoe de Stijkelgroep door verraad een noodlottig einde kende. Onder de vele slachtoffers waren ook drie Katwijkers, Maarten Hoek en de zwagers Arie en Willem van der Plas.Het ontstaan De Stijkelgroep was een van de eerste verzetsgroepen die kort na de capitulatie van Nederland in mei 1940 verspreid over het hele land ontstonden. Het initiatief was genomen door drs. Johan Aaldrik (Han) Stijkel. Hij had Engels gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en was al tijdens zijn studietijd betrokken bij het verzet tegen het fascisme. Tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936 – 1939) heeft Stijkel vanuit Portugal deelgenomen aan verzetsacties tegen dictator Franco. Na de capitulatie van Nederland zocht Stijkel contact met leidende politieke en militaire personen. Hij wilde een organisatie vormen waarbij alle verzetsorganisaties onder een éénhoofdige leiding zouden komen te staan. Han Stijkel besloot om zelf nieuwe instructies van de regering in Londen te verkrijgen en spionagemateriaal over te brengen.De opdracht Stijkel kreeg van de regering uit Londen de opdracht om de verspreid in het land ontstane verzetsgroepen tot een eenheid te smeden. Omdat voor elkaar te krijgen reisde Stijkel en leden van zijn groep het hele land door. Stijkel gebruikte als schuilnaam dr. Eerland de Vries. Tijdens het reizen werden op verschillende plaatsen spionagegegevens verzameld die naar Engeland werden doorgegeven. Zo ontstond een grote groep die vermoedelijk uit meer dan 80 leden bestond. *). Nederland had geen ervaring met verzetswerk want het was 150 jaar geleden dat Nederland ten tijde van Napoleon bezetting kende. Dit bracht met zich mee dat er beginnersfouten werden gemaakt zoals het onzorgvuldig omgaan met ledenlijsten en wapens. Ook onderschatte de verzetsgroepen de kracht van de jarenlange ervaring van de Duitse contraspionage. Zo wisten twee uiterst gevaarlijke spionnen Van der Waals en Ridderhof te infiltreren in de Stijkelgroep.*) Waarschijnlijk werd de groep pas tijdens het proces in 1942 door de Duitsers Stijkelgroep genoemd en was het voor die tijd helemaal geen groep, maar losse, verspreide cellen.Naar Engeland Han Stijkel wil op een gegeven moment naar Engeland en probeerde met de kortegolfzender van zijn vriend Cornelis Gude verbinding te krijgen met Engeland. De zender gaf de geest en ze probeerden het toen met de zender van de Haagse politieman Cornelis Drupsteen. Het lukte niet gelijk om verbinding te krijgen met Londen, maar de aanhouder wint en op een avond lukte het wel. Uit Engeland kregen Stijkel en Gude de voorwaarde mee dat ze alleen welkom waren als zij voldoende spionagemateriaal wisten mee te nemen.VerraadEind april had Drupsteen contact met Engeland en kreeg te horen dat Stijkel en Gude door een Nederlandse onderzeeër in de nacht van 1 op 2 april 1941 zouden worden opgehaald. Om de mannen buiten de kust bij de onderzeeër te kunnen afzetten was een boot nodig. De Katwijker Maarten Hoek lid van de Stijkelgroep had de Katwijkse kotter KW 133 ‘Eendracht’ van zijn zwagers Arie en Willem van der Plas geregeld. ”We gaan met God, mannen” riep Han Stijkel vol overtuiging bij het losgooien van de trossen. Enkele minuten later, nog voordat de ‘Eendracht’ de haven van Scheveningen had verlaten, vielen Stijkel, Gude en de zwagers Arie en Willem van der Plas in handen van de Duitsers die de haven hadden geblokkeerd.Twee Nederlandse verraders hadden de Duitsers vooraf ingelicht. De Haagse vishandelaar W.S. van Dam en J. van Wezel, vertegenwoordiger van beroep. Ze waren in de Stijkelgroep geïnfiltreerd en konden maanden lang hun werk doen. Later werd ook Maarten Hoek gearresteerd.Een schertsvertoning In totaal werden er na het verraad 47 mannen en vrouwen van de groep Stijkel gearresteerd en naar het ‘Oranjehotel’ in Scheveningen gebracht. Tot 26 maart 1942 zaten ze daar opgesloten en werden daarna overgebracht naar Berlijn. In juni werden ze uiteindelijk overgebracht naar de Wehrmacht-gevangenis vlak naast het Lehrter station in het centrum van Berlijn.Pas in september 1942 werd de groep berecht tijdens een geheim proces voor het hoogste Militaire Gerechtshof van Duitsland, het Reichskriegsgericht in Berlijn. Het proces was een schertsvertoning en acht maanden later op 4 juni 1943 werden er 39 doodvonnissen uitgesproken.Op 4 juni 1943 stierven 32 mannen voor het vuurpeloton in Berlijn-Tegel waaronder Cornelis Gude en de zwagers Arie en Willem van der Plas. Han Stijkel was de eerste die werd doodgeschoten. Elf veroordeelden werden in concentratiekampen omgebracht en slechts vier van de groep Stijkel keerden terug. Sluiten