Gerrit Jan Schutten

Gerrit Jan Schutten wordt in Enschede geboren op 29 december 1919 als zoon van fabrieksarbeider Herman Schutten (*Hengelo 1888) en Johanna Berendina Assink (*Hengelo 1886). Het echtpaar is in april 1914 in Hengelo getrouwd. Schutten heeft een oudere broer Herman (*Neede 1916).

In de meidagen van 1940 is Gerrit Jan Schutten sergeant in het Nederlandse leger. Na de capitulatie heeft hij een handel in kruidenierswaren in Enschede. In maart 1943 gaat hij werken als ambtenaar bij de belastingen in Hengelo. Hij is verloofd met Fredi ter Weer die in Hengelo Ov. woont. Als hij zich moet melden voor krijgsgevangenschap duikt hij onder bij goudsmid Bert Schaftenaar en zijn vrouw Dini in Harderwijk. Dini is de zuster van Fredi, zijn verloofde. Het echtpaar Schaftenaar heeft een juwelierswinkel op Markt 16 in Harderwijk, waar ze boven wonen. Bert Schaftenaar is al vroeg in de oorlog betrokken bij de verspreiding van Vrij Nederland en zijn winkel is een dekmantel voor het verzet. Verzetsmensen vergaderen in de werkplaats en logeren er voor korte of langere tijd. Voorzichtigheid is geboden, want schuin tegenover de zaak zit de Concertzaal, een ontspanningsplek voor de Duitsers. Gerrit Jan Schutten raakt via Schaftenaar betrokken bij het verzet. Hij gebruikt als alias Geert Assink (de achternaam van zijn moeder, onder deze naam is hij later ook gefusilleerd. Samen met Schaftenaar zorgt hij voor de verspreiding van Vrij Nederland in het noordwesten van de Veluwe, waarschijnlijk een regionale variant. Ook biedt hij hulp aan onderduikers en is hij betrokken bij koerierswerk, Zoals voor bijvoorbeeld koeriers- en inlichtingendienst Rolls Royce: een landelijk netwerk dat september 1944 wordt opgericht om de spoorwegstaking te omzeilen. Markt 16 in Harderwijk is in het laatste oorlogsjaar postadres voor deze organisatie.

Begin 1945 rolt de Sicherheitsdienst echter de Rolls Royce-lijn Amersfoort – Zwolle op: hetzij door verraad, hetzij door loslippige medewerkers. Telkens volgt, arresteert en verhoort de SD weer een nieuwe koerier of posthouder, wat leidt tot de inval op een volgend adres. Op 15 februari 1945 worden Gerrit Jan Schutten, Bert en Dini Schaftenaar en een inwonende luitenant thuis op Markt 16 gearresteerd. Dini heeft de nacht ervoor over de inval gedroomd, maar haar zorgen worden door de anderen weggewuifd. Via de Willem III-kazerne in Apeldoorn belanden Gerrit Jan Schutten en het echtpaar in gevangenis De Kruisberg in Doetinchem. De luitenant overlijdt op transport naar Duitsland.

Op 2 maart 1945 worden Gerrit Jan Schutten en Bert Schaftenaar gefusilleerd aan het Rademakersbroek bij Varsseveld in de Achterhoek, samen met 44 andere (verzets)mannen uit heel Nederland. Hun dood is een represaille voor het ombrengen van vier Duitse militairen door verzetsgroep De Bark, die in de laatste oorlogswinter z'n hoofdkwartier heeft in een boerderij in buurtschap De Heurne vlakbij Dinxperlo.

Dini wordt uiteindelijk na gevangenschap in kamp Westerbork in het noorden van Nederland door de geallieerden bevrijd en komt eind april terug in Harderwijk. Fredi en moeder Ter Weer fietsen op 1 mei vanuit Hengelo naar haar toe. Ze treffen Dini gezond aan en het weerzien is gelukkig en droevig tegelijk. Bert Schaftenaar wordt op vrijdag 4 mei in Harderwijk begraven. Gerrit Jan Schutten wordt op woensdag 9 mei in Enschede begraven. Er zijn veel bloemen en een krans van de Binnenlandse Strijdkrachten. Zijn baar is bedekt met de Nederlandse vlag en veel mensen willen hem de laatste eer bewijzen. Moeder Ter Weer schrijft in een brief eind mei: “En zo zijn wij van onze jongens af, waarvan wij zoveel hielden. Jullie kunnen je niet voorstellen wat of het is, te denken dat ze er niet meer zijn.” Dini Schaftenaar zet in haar eentje de winkel van haar man voort. Zus Fredi trekt eind mei ‘45 bij haar in als steun en om te helpen met het huishouden, terwijl haar zus de winkel en werkplaats runt. Fredi trouwt uiteindelijk met de Harderwijkse groenteboer Klaas van Stralen en krijgt samen met hem twee kinderen.