Jan Frans Schuur was de buiten echt geboren zoon van Engelina Elsina Schuur en was getrouwd met Albertje Struwer. De reden van zijn arrestatie is niet helemaal duidelijk geworden. Wel is er een krantenartikel met de volgende tekst: "Overtredingen van allerlei aard. Jan Frans Schuur, fabrieksarbeider te Winschoten, heeft op een aanvraagformulier voor een schoenenbon in strijd met de waarheid ingevuld, dat hij nog niet eerder een dergelijke bon had ontvangen. Overeenkomstig den eisch wordt hij deswege veroordeeld tot f 20.-- boete subs. 20 dagen hechtenis" Er werd beweerd in de familie dat Jan Frans gewerkt zou hebben bij steenfabroiek Strating in Winschoten, maar bij nazoeken van de archieven door de heer Strating van gelijknamige steenfabriek is daarvan niets gebleken. In 1942 wordt het eerste kind, een zoontje van Jan Frans en zijn vrouw Albertje Struwer geboren, maar lang heeft hij daar niet van kunnen genieten: nauwelijks een half jaar later wordt hij gearresteerd door de bezetters. In de familie werd aangegeven dat dit was gebeurd naar aanleiding van diefstal maar dit kon niet worden onderbouwd. Op vrijdag 30 april 1943, komt Jan Frans binnen in het kamp Herzogenbusch (Vught). In het kamp Herzogenbusch was een werkplaats waar de gevangenen artikelen voor Philips moesten produceren. Ruim drieduizend gevangenen werkten onder het Philips kommando waar onder meer de zogenaamde 'knijpkatten' werden geassembleerd. Op 26 juni 1943 zien we Jan Frans in kamp Moerdijk, daar zaten vanaf maart 1943 tussen de 500 en 1000 joden gevangen. Er waren wat kleinere kampjes omheen gesitueerd (Zwijndrecht, Barendrecht,Moerdijkbrug(hier moesten stenen worden opgeruimd en andere schoonmaakwerkzaamheden verricht worden)Willemstad (bij een kanaal werken met grint en cement) Dordrecht (bunkers), twee eigenljke Moerdijkcommando's in het dorp zelf en een Schneiderkommando : kleermakerij voor hoge Duitsers. In Moerdijk is Jan Frans ook enkele keren ziek geweest. Op 24 februari 1944 wordt Jan Frans overgeplaats naar Roosendaal waar het kamp is gevestigd in het stenengebouw van de landbouwinterschool. (Paulus Smits verhaald erover in het dagblad De Stem van dinsdag 20 september 2010 (Strepenpakskes n Wouwseweg) De gevangenen werden vooral ingezet voor het graven van zogeheten tankvallen. Op 2 juni 1944 wordt Frans weer tewerkgesteld in Eindhoven (Philips) , maar naar alle waarschijnlijkheid is er hier sprake van herplaatsing in kamp Vught. Wel wordt er elke dag heen en weer gependeld tussen Vught en Eindhoven. Ik durf dat aan te nemen omdat Jan Frans van 5 op 6 september 1944 zou worden weggevoerd naar Sachsenhausen. De laatste politieke gevangenen werden op 5 september 1944 en in de nacht van 5 op 6 september 1944 gedeporteerd naar Sachsenhausen. Dat gebeurde in de nachtelijke uren. Onmiskenbaar was de deportatie het gevolg van ' bijltjesdag' of ' dolle dinsdag' ; een dag waarop de Duitsers in paniek raakten door de snelle opmars van de geallieerden. In allerijl werd kamp Vught ontruimd . Ruim drieduizend gevangenen werden op de treinen gezet. Sachsenhausen: Op 5 september 1944 is al een groep mannelijke Schutzhaflinge in goederentreinen naar Sachsenhausen vervoerd. Op 6 september volgt een tweede groep, in totaal 2800 mannen, onder wie Jan Frans Schuur.Neuengamme: We schrijven 16 oktober 1944 als Jan Frans Schuur, de poort van zijn laatste concentratiekamp binnengaat, dat van Neuengamme bij Hamburg. Henk Rolsma, gevangene 77431, torsperre schrijft er over in zijn boek Neuengamme. Jan Frans krijgt het gevangenenummer JF 9236, maar in Neuengamme ook 59236. In Neuengamme krijgt Jan Frans op paaszondag 1 april 1945, een pakket van het Rode Kruis, volgens K.E. Dijktra Jan Frans zijn laatste dagen zijn wel geteld als hij verblijft in Neuengamme. Hij zal niet meer terugkeren naar zijn vrouw Albertje en zijn zoon en zijn moeder Engelina Elsina Schuur in het Nederlandse Winschoten. Vanaf dit moment doen er zich twee lezingen voor verbonden aan het overlijden van Jan Frans. Na het einde van WOII wordt Jan Frans aanvankelijk als vermist opgegeven. Moeder Engelina Elsina hopte dat haar zoon nog terug zou keren. Ze hoopte, net als zoveel andere moeders onder soortgelijke omstandigheden, op een wonder. In het stuk: " Friese verzetsstrijders' staat het omschreven: "Bij de meeste families mochten de deuren niet op slot, jarenlang. Immers , tot ver in de jaren '50 kwamen er nog treinen met terugkerende gevangenen uit het oosten. Gesprekken deden de ronde: misschien kon hij het Russische kamp niet uit, misschien was hij gehersenspoeld. In de meeste huiskamers hing een groot portret van de vermiste.' Bij Engelina Elsina Schuur was het eender; Jan Frans kon nog weer terugkomen, zijn moeder had nooit de achterdeur op slot. Moeder Engelina Elsina Schuur laat een artikel plaatsen in de communistische krant ' De Waarheid' waarin ze opheldering vraagt over haar zoon Jan Frans. Er komt een reactie van een zekere ' Zuidema' die een kampgenoot geweest was van Jan Frans. Zuidema wordt geconfronteerd met de tekening van jan Frans Schuur (deze tekening is later zoekgeraakt) Volgens Zuidema was Jan Frans , kort voor de ontruiming , overleden aan dyfterie. Gezien de berichten over ziekten in Neuengamme ligt het meer voor de hand dat het dysenterie geweest zal zijn. (E.D.F. Dijkstra bericht over de ontruiming van Neuengamme: bij de ontruiming, tegen het einde van WOII, werden een aantal zieken, gewoon aan hun lot overgelaten; we gaan het revier binnen en wat we daar op de dysenterieafdeling te horen krijgen is afgrijselijk. Hier liggen plusminus 65 mensen in een toestand die elke beschrijving tart. Ze zijn reeds enkele dagen aan hun lot overgelaten, sedert de laatste dokter met het laatste transport vertrok') Bij nazoeken in de bestanden van Neuengamme blijkt dat er een zekere Jan Zuidema uit Noordbroek afkomstig, gevangen is gehouden. Deze Jan Zuidema was geboren in Zuidbroek ,28-01-1921. Bij controle op de bestanden van de graven van het nieuwe kerkhof in Zuidbroek, dat deze Jan Zuidema aldaar te zijn begraven. Dat zou dus een aannemelijke bron kunnen zijn. Volgens de andere lezing, die van het Rode Kruis, zou Jan Frans vermist zijn na het bombardement van het gevangeneschip Cap Arcona in de Lübeckerbocht. Naar mijn gevoel moeten we niet uitsluiten dat Zuidema zich kan hebben vergist. Naast Jan Frans was er ook zijn familielid Reint Roelf Schuur die in Neuengamme gevangen zat, en ze leken wel wat op elkaar. Ze kwamen beiden uit dezelfde regio en verschilden niet veel in leeftijd.JAN FRANS SCHUUR staat op de lijst van oorlogsslachtoffers van de oorlogsgravenstichting (https://oorlogsghravenstichting.nl/persoon/138474/jan-frans-schuur) Sluiten