In memoriam Jan Stroobach

*18 januari 1926 †3 augustus 1946

Jan Stroobach werd geboren op 18 januari 1926 op de Pieter Latensteinstraat 22 in Zaandam, als tweede zoon van Pieter Stroobach en Aaltje Busch. Als in mei 1940 Nazi-Duitsland Nederland binnenvalt is Jan 14 jaar. Jan behoort tot de gereformeerde kerk en is zich zeer bewust van het onrecht dat geschiedt. Hij zit op de Ambachtschool in Zaandam en leert voor timmerman.1)

1)De Zaanlander WOENSDAG 3 JUNI 1942 Timmerlieden Klasse T: J. Brinkman, J. de Hart, J. Stroobach, J. Tanger, krijgen hun diploma.

De bezetter heeft dringend behoefte aan gekwalificeerd personeel en de oproep om in Duitsland te gaan werken volgt snel. Met zijn oudere broer Jaap duikt Jan onder in de buurt van Dedemsvaart, om aan de arbeidsinzet te ontkomen. Hij krijgt verkering met Jopie Harms. Hij sluit zich aan bij een plaatselijke verzetsgroep. Hier leert hij om te gaan met wapens.

In mei 1945 wordt Nederland bevrijd en al snel volgt er een oproep over de radio om de Nederlanders in Indië te bevrijden van de Japanners:

2)Koningin Wilhelmina voor de radio op 5 mei 1945: ‘Onze taal kent geen woorden voor hetgeen in ons aller hart omgaat in deze ure der bevrijding van geheel Nederland. (…) Ons allen wacht een groote taak, waarmede wij, nu wij weer gelukkig verenigd en geheel onszelf zullen zijn, terstond een aanvang moeten maken. (…) Meer dan ooit zijn wij in den geest verenigd met onze Rijksgenoten van Nederlandsch Indië, die nog zoo bitter onder den zware druk van den vijand moeten lijden. Landgenoten, wij houden thans den blik gericht op de toekomst, waarin onder den zegen van den Allerhoogste, Nederland zal herrijzen en zijn hooge roeping in de wereld te vervullen.

Deze woorden sprak de toenmalige Nederlandse Koningin Wilhelmina op 5 mei 1945, de dag dat Nederland werd bevrijd van de Duitsers en de Tweede Wereldoorlog in Nederland ten einde kwam. Nederlands-Indië, destijds de grootste kolonie van het Nederlandse Rijk, was nog bezet door de Japanners. Koningin Wilhelmina sprak hier al over een ‘groote taak’ en ‘hooge roeping’ ‘onder den zegen van den Allerhoogste’, wat duid op de ‘morele’ taak van Nederland om ook Nederlands-Indië te bevrijden van de asmogendheden. Er werd dan ook een plan opgezet om Nederlandse troepen naar Nederlands-Indië te verplaatsen om de kolonie te bevrijden van de Japanners.

‘Beeld en Geluid, ‘Koningin Wilhelmina spreekt bevrijd Nederland toe 1945’ (z.d.), verkregen van http://in.beeldengeluid.nl/kanaal/3225-1945/3235-
koningin-wilhelmina-spreekt-bevrijd-nederland-toe

Jan meldt zich -na de radio oproep van Koninging Wilhemina- als vrijwilliger (OVW’er=Oorlogs Vrijwlliger) om de landgenoten in de Oost die in kampen zitten te helpen bevrijden van de Japanners. Hij wordt ingedeeld bij het 1ste Regiment Infanterie 1-11, (de zgn.Margriet brigade), legernummer 240118002 en krijgt de rang van korporaal omdat hij in het verzet al heeft leren omgaan met wapens. Hij krijgt zijn opleiding in Nederland en Engeland.

Drie maanden later, in augustus 1945, bombardeert Amerika Hiroshima en Nagasaki met een atoombom en capituleert Japan. Op 28 oktober 1945 vertrekt Jan met het troepenschip ‘De Nieuw Amsterdam’ vanuit Engeland naar Indië. Inmiddels is bekend geworden dat de Nederlandse landgenoten en Indische Nederlanders in Indië erg worden vervolgd door ongeregelde Indische troepen. Dit wordt de Bershiap-periode 3) genoemd.

3)De Bersiap-periode was een gewelddadige periode in de Indonesische geschiedenis die duurde van ongeveer oktober 1945 tot begin 1946. Na de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 ontstond een gezagsvacuüm in het toenmalige Nederlands-Indië. Amerikaanse historici spreken van
een genocide.

Jan is gesneuveld op 3 augustus 1946 bij Tjiandjur/Cianjur, dit ligt ten Westen van Bandung. Hij is begraven op het Ereveld Pandu/Bandung, Vak II, nr. 450.