Johannes Werkhoven

Geachte aanwezigen,

“Wat lijkt hij op mij”, dat waren de woorden van Ties, mijn oudste zoon, toen ik hem de foto’s van zijn overgrootvader liet zien. Bij nader inzien, bleek het toch anders om te zijn. Het waren de foto’s die wij vorig jaar van de familie Werkhoven hebben ontvangen.

Ons blijft altijd de foto bij, die hing aan de wand in de woonkamer van oma. Rechts van de TV. Er was iets vreemd aan de foto. Bij het haar van mijn opa was een stukje beschadigd geraakt. Later was dit op een knullige manier hersteld. De foto intrigeerde mij altijd. Was dit door de beschadiging of omdat ik iets van mezelf in terug zag in die man.

Op een gegeven moment is de foto verhuisd naar de andere wand van de woonkamer. “hij kijkt mij teveel aan” vertelde oma aan mijn moeder. Oma zat altijd schuin voor de tv. En als ze dan tv zat te kijken, keek Jo op haar neer. Dit was de enige keer dat ik iets van emotie hoorde bij mijn oma over de dood van haar man. Haar Jo. Zij vertelde wel eens dat een lieve man was, knap en gezellig. En dat het gezellig was bij de familie Werkhoven. Voor overige bleef het stil.

Toen oma te horen kreeg, dat haar man was omgekomen, is ze per trein naar Essen gereisd, om naar haar man te gaan. Dat had nogal wat voeten in de aarde, maar uiteindelijke lukte dit toch. Bij aankomst was Jo al begraven en hij mocht niet mee naar huis. Het enige wat oma mee terug nam, was zijn koffer met bebloede kleren en andere persoonlijk spulletjes. Bij thuiskomst ( oorlogsjaren) verdween de koffer waarschijnlijk naar zolder. Jaren later, toen oma naar het bejaardenhuis ging en mijn moeder de zolder opruimde kwam ze de koffer tegen. Die al die jaren daar gestaan. Oma had nooit iets gezegd.

“Hij lijkt op mij” zo ben ik begonnen. Dat is het uiterlijk. Eigenlijk wil je ook weten, hoe hij als mens was. Welke eigenschappen heb van je opa meegekregen? Nou, ik kan u vertellen, wat ik vooral niet heb meegekregen; zijn handigheid.

Opa was timmerman. Bij mij thuis staat een zaagbankje wat hij ooit in de jaren 30 heeft gemaakt. Meer dan 75 jaar oud. Een stevig en met vakmanschap gemaakt bankje. Ik doe het hem niet na.

Wat je wel kan zeggen dat mijn opa sociaal betrokken was. Hij was actief lid van de Katholieke vakbond. Het zal mij niet verbaast hebben, wanneer hij uiteindelijk vakbondsbestuurder was geworden.

In zijn brief die hij kort voor zijn dood schreef viel mij de alinea op, waar in opa beschrijft dat hij met enkele anderen dwangarbeiders een vernielde kerk zijn gaan opbouwen. Zo van, nou ja, we hebben ’s avonds niks te doen, laten we dan maar onze handen uit de mouwen steken. En…. Het maakte hen niets uit van wie het kerkgebouw was. Aanpakken. Niet lullen maar poetsen. Andere mensen helpen terwijl jezelf ook niet in de meest ideale situatie zit.

Maatschappelijk betrokken noemen wij dit tegenwoordig. En dat maatschappelijk betrokken zijn, zie ik bij mijn zussen en mezelf terug. In ons werk of in onze vrije tijd. We zetten ons in voor een ander. Als vrijwilliger bij een hospice, lid zijn van een serviceclub of activiteiten organiseren in je gemeente. Dit is een gelijkenis die ik bij ons terug zie en waarvan ik denk dat wij dit van onze opa hebben meegekregen.

Mijn moeder ging op 4 mei naar de begraafplaats in Utrecht, waar een gedenksteen van de katholieke vakbond ligt ter nagedachtenis aan de vakbondsleden die in de oorlog waren omgekomen. Deze plaquette komt uit het pand waar de Katholieke vakbond ooit was gevestigd .Sinds het overlijden van mijn moeder in 2012, ga ik op 4 mei, met mijn kinderen, naar deze plaquette. En dan denk ik, hoe was het gegaan als opa niet onder de muur terecht was gekomen.

En daar….daar denk ik nu weer aan.


Dank u wel.