Willem Catrinus Wernink

Op deze bijzondere dag hecht ik eraan U met een paar woorden toe te spreken. Er is vandaag al veel gezegd over onze grootvader en overgrootvader Dr. Willem Wernink. Ik vind het mooi dat wij hier samen zijn om hem te gedenken en dat hij na al die jaren het ereteken heeft ontvangen dat hem toekomt. Wat geweldig dat hij ons om die reden hier heeft samengebracht als familie. Samen staan we hier even stil bij zijn verleden, maar ook dat van zijn vrouw Dout en onze ouders Els en Peter. Ook bij Tante Bé en Liesbeth. Wat zij tijdens de tweede Wereldoorlog in de Jappenkampen hebben meegemaakt is zo vreselijk dat wij ons daar geen realistische voorstelling van kunnen maken. Zij zijn in die hel standvastig en moedig gebleven hopend op betere tijden. Helaas kwam voor Willem Wernink de bevrijding enkele weken te laat. Laten wij hem en hen met respect en liefde in ons hart gedenken. Dit jaar koesteren wij de gedachte van 75 jaar leven in vrijheid, waarbij wij ons realiseren dat dit mede te danken is aan hun standvastigheid en levensmoed in donkere tijden. Laten wij met liefde, eerbied en respect gedenken onze grootvader en overgrootvader Willem Wernink en zijn familie en in die gedachte onze vrijheid beleven 'HENDRIK MATTHEUS VAN RANDWIJCK 1909-1966 EEN VOLK DAT VOOR TIRANNEN ZWICHT ZAL MEER DAN LIJF EN GOED VERLIEZEN DAN DOOFT HET LICHT...'. Sluiten

Willem Catharinus Wernink werd geboren op 10 mei 1901 te Koudekerke aan de Rijn als zoon uit een fabrikantengeslacht Wernink Kalkbranderij en Betonfabriek te Leiden.Hij groeit op in een gezin met 5 kinderen in Apeldoorn en bezoekt daar de Koninklijke HBS.Willem studeert Geneeskunde in Leiden van 1919 – 1926 en was lid van het Leidsch Studenten Corps.Op 30 maart 1926 wordt hij benoemd tot Officier van Gezondheid 2e klasse bij het KNIL.Willem Wernink trouwt op 24 april in Apeldoorn met Doutje Hermina Zeijlemaker geboren te Sneek 10-8-1902.Enkele dagen na hun huwelijk vertrekt het jonge paar op 27 april 1926 met de SS Grotius naar Nederlands Indië. Een maand later op 26 mei 1926 komen zij aan in Sabang op Sumatra. Willem wordt ingedeeld bij de Militair Geneeskundige Dienst in Kota Radja (nu Banda Aceh)op de noordpunt van Sumatra, hoofdstad van de provincie Atjeh. Hij neemt aan de West-Kust van Atjeh als militair arts deel aan gevechten met opstandige lokale bevolkingsgroepen en wordt hiervoor in 1926 onderscheiden met het Expeditiekruis (Ereteken voor belangrijke krijgsbedrijven 1925 – 1927 Westkust Atjeh).In november 1926 volgt overplaatsing naar de Militair Geneeskundige Dienst in Lam No aan de Noord-Westkust van Sumatra. Daar wordt op 8 oktober 1927 hun dochter Els geboren.Na nog enkele overplaatsingen in Noord-Sumatra verhuist het gezin in april 1930 naar Malang op Oost-Java, waar Willem gaat werken in het Militair Hospitaal.Op 31 mei 1933 mag het gezin voor 9 maanden met bezoldigd verlof naar Nederland wegens 7 jaar onafgebroken dienst in Nederlands Indië.In de zomer van 1934 komt Willem, inmiddels bevorderd tot Officier van Gezondheid 1e klasse/Kapitein KNIL/Regimentsarts, met zijn gezin met de M.S. Joh. Van Oldenbarnevelt weer terug naar Nederlands Indië.Na een korte periode als Regimentsarts in het voor hun bekende Kota Radja, wordt hij op 15 mei 1935 bevorderd tot 1e regimentsarts en overgeplaatst naar Bandoeng. Hier wordt op 25 augustus 1936 hun zoon Willem Peter geboren. Willem was in Bandoeng lid van de Vrijmetselaarsloge.Vooral in deze periode in Bandoeng hebben Wim en Dout met hun kinderen een heerlijk leven in de uitgebreide koloniale Europese gemeenschap in het Parijs van Java. Zij wonen in een prachtig huis aan de Jalan Sumatra, waarnaast een apart praktijkhuisje stond, waar Willem na zijn dagelijkse militaire werk in de namiddag spreekuur hield als huisarts voor de Nederlanders/Europeanen en Javanen. In 1941 werd hem het Officierskruis voor 15 jaar trouwe dienst toegekend.Als reactie op de Japanse aanval op de Amerikaanse legerbasis Pearl Harbour 7 december 1941 volgt op 8 december de Nederlandse oorlogsverklaring aan Japan. Na de op 27 februari 1942 verloren Slag in de Java Zee begint op 28 februari 1942 de invasie van Java door de Japanse strijdkrachten. Na een korte, hevige strijd capituleert Nederland op 8 maart 1942 voor de Japanse overmacht.Dr. Willem Wernink heeft van 28 februari - 8 maart 1942 na het uitbreken van de oorlog met Japan, in voormalig Nederlands Indië op Java de Nederlandse troepen als arts in de strijd bijgestaan. Na de capitulatie werd Dr. Wernink als krijgsgevangene in verschillende Japanse concentratiekampen geinterneerd. Eerst van 1942 tot 1944 op Java en erna op Sumatra, waar hij als dwangarbeider aan de Pakan Baroe spoorweg heeft moeten werken. Deze 220 km lange spoorweg van Pekanbaru naar Muaro werd op last van de Japanse bezetter door Nederlandse, Britse en Amerikaanse krijgsgevangenen en Romusha’s (Javaanse dwangarbeiders) aangelegd om kolen van de westkust naar de oostkust van Sumatra te vervoeren. Het traject liep door een onherbergzaam landschap van jungle, moerassen en bergen. De omstandigheden waren loodzwaar en mensonterend. Dr. Wernink heeft in dit kamp zijn medegevangenen als arts zoveel mogelijk met raad en daad bijgestaan en van door hem meegesmokkelde medicatie voorzien. In dit kamp is Willem Wernink op 23 juli 1945, enkele weken voor de Japanse capitulatie onder erbarmelijke omstandigheden aan uitputting, ondervoeding, pellagra en beri-beri overleden.Er heeft slechts een maal een trein over deze spoorweg gereden om na de Japanse capitulatie de bevrijde krijgsgevangenen te vervoeren.Ten tijde van de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945 bevonden zijn vrouw Dout en de kinderen Els en Peter zich in het vrouwenkamp Halmaheira te Semarang op Java. Ook de zuster van Dout, Bé en haar enige dochter Liesbeth bevonden zich in dit kamp. Na het uitbreken van de oorlog hebben zij Willem nooit meer teruggezien.Op het landgoed Bronbeek is een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de dwangarbeid aan de Pakan Baroe spoorlijn, waarop zijn naam vermeld staat.Op 23 mei 1950 werd Dr. Willem Catharinus Wernink herbegraven op het Ereveld Pandoe in Bandoeng op Java. Sluiten

Uitreiking postume onderscheidingen door Kolonel K.G.J. van Dreumel, Militair Commandant van Bronbeek 6 maart 2020Dames en heren van harte welkom op ons mooie Bronbeek. Ik kan mij werkelijk geen meer geschikte locatie voorstellen om deze postume uitreiking van onderscheidingen plaats te laten vinden. Het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek werd door Koning Willem III in 1863 ingesteld om uit Indië teruggekeerde oud-militairen een plaats te geven waar zij hun oude dag konden genieten. Veelal oud KNIL-militairen, die Nederland vaak nog nooit of al heel lang niet meer hadden gezien en met hun specifieke problemen extra aandacht nodig hadden. De Koning schonk ons dit prachtige landgoed en deze al even mooie gebouwen. Bronbeek ademt de sfeer van Indië en het KNIL: de historische achtergronden in het museum en in de commandantswoning om u heen, de Indische keuken in onze Kumpulan, nog een enkele KNIL-veteraan onder de bewoners. Buiten de monumenten en de regelmatige herdenkingen voor onder andere vrouwenkampen, jongenskampen, Birma-Siam en Pakanbaroe spoorlijnen en zeetransporten. Deze laatste twee herdenkingen, die steeds in augustus onder grote belangstelling plaatsvinden hebben een directe relatie met de uitreiking van vandaag. Zeetransporten staat stil bij de verschrikkingen op de hell ships. Met deze vrachtschepen brachten de Japanners krijgsgevangen en dwangarbeiders naar kampen buiten Indië. Op de schepen waren de omstandigheden afschuwelijk en tot overmaat van ramp werden vele van deze schepen uit de hel getorpedeerd door geallieerde onderzeeboten. 20.000 krijgsgevangenen kwamen op open zee om het leven. Het meest beruchte schip in dit verband was de Junyo Maru. Tot zinken gebracht door een Britse onderzeeboot nam zij 5600 krijgsgevangenen en dwangarbeiders voor altijd met zich mee. In een klap meer dan vier keer zoveel slachtoffers als bij de Titanic ramp. Enkele van de gedecoreerden hebben ook deze ontberingen doorstaan. Vele overlevenden van deze drijvende hel werden vervolgens doorgeleid naar de dodenspoorlijnen. Aan de Birma-Siam-lijn stierven gemiddeld 75 arbeiders per dag. 15000 krijgsgevangenen en meer dan 100.000 lokale romoesja’s lieten er het leven. Nog een 26.000 arbeiders overleefden de Pakanbaroe-lijn niet. De gedecoreerden hebben ook deze ontberingen doorstaan. Hun offers eren wij vandaag. Ik nodig u van harte uit om na deze uitreiking ook bij deze herdenkingsmonumenten even stil te staan.Deze uitreiking van postume onderscheidingen is een bijzondere gebeurtenis. In een enigszins gespannen verhouding met elkaar is het zowel een min of meer feestelijk bijeenkomst van herinnering, waardering, erkenning en trots, als ook een beladen of zelfs verdrietig moment van herdenking, gemis, het bewust stilstaan bij ontbering en onbeschrijfelijk leed. Misschien nog wel erger, in een aantal gevallen, de onwetendheid. Het lijden werd voor ons verzwegen of we weten het niet, omdat men het eenvoudigweg (letterlijk) niet na kon vertellen.Waarom willen we na al die tijd, nu de decorandi zelf niet meer bij ons kunnen zijn, nog medailles voor hen aanvragen en deze zo feestelijk mogelijk uitreiken. Ieder van u heeft daar zijn of haar eigen beweegredenen voor: misschien eerbetoon, bevestiging, diep gevoelde eretaak, een schaarse tastbare herinnering. Het Koninkrijk der Nederlanden, en daarmee het hele Nederlandse volk, wil er nadrukkelijk zijn blijk van respect en waardering mee uitdrukken voor de inzet onder buitengewoon moeilijke omstandigheden. Respect en waardering die tijdloos zijn en die wij ook na zo vele jaren nog tot uitdrukking willen brengen. Ik wil daar persoonlijk nog iets aan toevoegen en citeer daarvoor de tekst op het monument bij de Amerikaanse Erebegraafplaats Margraten.Each for his own memorial earned praise that will never die and with it the grandest of all sepulchers. Not that in which his mortal bones are laid, but a home in the mind of men.Vrij vertaald: Iedereen verdiend volle eer voor zijn grote daden, verdient het grootst mogelijke monument. Dat monument is niet zijn laatste rustplaats, maar dat is een thuis in de herinnering van de mens, in ónze dierbare gedachte. Niet een stenen monument of een praalgraf vormt het grootst mogelijke eerbetoon, maar voorleven in de herinnering van mensen is groter dan dat. Ik hoop dat de haast nietige kleinoden, die ik mag gaan uitreiken, u helpen dit grootste eerbetoon, uw herinnering, te realiseren en door te geven aan de generaties die na u komen.Mobilisatie-oorlogskruis KB 11 oktober 1948 (STB I 366, 1948) en KB 1 oktober 1992 (STB 559, 1992) [toegekend aan] … oud-militairen, destijds van het Koninkrijk der Nederlanden, die behoord hebben tot de Koninklijke Marine, de Koninklijke Landmacht, het voormalig Koninkrijk Nederlands-Indisch Leger en de Troepen in de Nederlandse Antillen Aruba, alsmede in het voormalig Koninkrijksdeel Suriname, die in werkelijke dienst zijn geweest in de periode van 6 april 1939 tot 3 september 1945.Willem Wernink Wernink Jr., Willem Catharinus, geboren op 10 mei 1901 te Koudekerke aan den Rijn. In 1922 sloot Willem Wernink een vrijwillige verbintenis als aspirant-officier van gezondheid (militair arts) bij het leger in Nederland. De overheid betaalde daarmee zijn studie geneeskunde met de verplichting om als arts een verbintenis bij het leger aan te gaan. Wernink studeerde geneeskunde aan de Universiteit van Leiden. Na zijn kandidaatsexamen te Leiden slaagde hij in juni 1924 voor het doctoraal examen in de geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna volgde hij aldaar de artsenopleiding. Op 30 maart 1926 werd Wernink als arts benoemd tot Officier van Gezondheid 2de klasse (eerste luitenant). Niet bij de Koninklijke Landmacht in Nederland, maar bij het KNIL. De volgende maand trad hij in het huwelijk met Doutje Hermina Zeijlemaker. Wernink werd na zijn aankomst in Nederlands-Indië direct geplaatst bij de Gewestelijke Militair Geneeskundige Dienst in Atjeh, Noord-Sumatra. Hij diende daar van 1926 tot 1930 op verschillende plaatsen. Hij was drager van het Ereteken voor Belangrijke Krijgsbedrijven met de gesp Westkust Atjeh 1925-1927. Dit betekent dat hij betrokken was bij het neerslaan van opstandige beweging(en) in die onrustige provincie van de Nederlandse kolonie. Na Atjeh volgde in 1930 een plaatsing bij het Militair Hospitaal te Malang, Java. Op 2 september 1930 werd hij aldaar garnizoensarts. In 1933 had Willem Wernink na zeven jaren onafgebroken dienst recht op negen maanden Europees verlof. Na zijn verlof in Nederland keerde Wernink in begin 1934 als garnizoensarts van Koetaradja terug naar Atjeh. Hij was in maart van dat jaar nog bevorderd tot Officier van gezondheid 1ste klasse (kapitein). Vanaf 1935 werkte Wernink als garnizoensarts te Bandoeng en op de ziekenzalen van het Militair Hospitaal te Tjimahi en Bandoeng. In oktober 1941 werd hij overgeplaatst naar Batavia. Na de mobilisatie van het KNIL in december 1941 werd in Midden-Java een extra regiment geformeerd: Groep Zuid. Kapitein arts Wernink werd bij dit zwakke regiment ingedeeld als regimentsarts. Het regiment lag in de zogenaamde Vorstenlanden en trok na de Japanse landing bij Kragan achter de rivier Serajoe bij Tjilatjap terug. Daar kwam het in gevecht met Japanse troepen. Het KNIL capituleerde op 8/9 maart 1942. Als krijgsgevangene werd Wernink opgesloten in No. 1 Branch Camp of Java POW Camp, Bandoeng met krijgsgevangenennummer 15965. Dit kamp had een gedetacheerd kamp in Bandoeng en drie gedetacheerde kampen in Tjimahi. In welk van de vier kampen hij precies heeft gezeten wordt uit zijn Japanse interneringskaart niet duidelijk. Op 7 juli 1944 werd hij verplaatst naar No. 1 Branch Camp of Malay POW Camp met krijgsgevangenennummer 19472. Dit kamp lag aanvankelijk in Medan en werd in juni 1944 verplaatst naar Pakanbaroe. Daar werd een spoorlijn aangelegd. Op 8 november 1944 sloeg het noodlot verder toe: hij werd ziek. Nog geen maand voor het eind van de oorlog overleed de Officier van Gezondheid 1ste klasse W.C. Wernink op 23 juli 1945 in het Patient Receiving Station aan beri-beri. Op basis van zijn verdienste en als blijk van respect en waardering voor zijn inzet onder buitengewoon moeilijke omstandigheden en het door hem gebrachte hoogst mogelijke offer werd hem postuum toegekend: Mobilisatie-oorlogskruis uit te reiken aan zijn kleinzoon Marc van Milligen de WitDames en heren, mag ik u (als u daartoe in staat bent) verzoeken op te staan om samen, na het signaal taptoe, een minuut stilte in acht nemen, waarna het Wilhelmus zal klinken. Sluiten