Pieter Wierenga

Pieter Wierenga werd geboren in Leens op 9 februari 1885. Hij trouwde met Matsen Nennstiehl. Zij kregen een dochter. De familie Wierenga woonde aan de Rijksstraatweg 316.

Wierenga bouwde een carrière op als ambtenaar op de gemeentesecretarie. In de oorlogsjaren was hij gemeentesecretaris in Haren. In die hoedanigheid moest hij op 18 augustus 1941 de drie vliegeniers identificeren, die met hun toestel aan de rand van het Paterwoldsemeer neerstortten.
Wierenga was betrokken bij de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers (LO). Hij stond in contact met Willem Vasbinder uit Haren, de noordelijke coördinator van verzetsactiviteiten.
Waarschijnlijk werden de Duitse maatregelen onder gemeentesecretaris Wierenga niet altijd snel en correct uitgevoerd. Dat kon vrij gemakkelijk tot medio 1943 de NSB’er De Waard als burgemeester geïnstalleerd werd in Haren.
Toen de Knokploeg Groningen op 23 juli 1943 een overval uitvoerde op het bevolkingsregister, wist Wierenga daar ongetwijfeld van. Terwijl de burgemeester in de wachtkamer zat opgesloten, werd op de eerste verdieping een deel van bevolkingsregister door de KP’ers in brand gestoken. Gemeentesecretaris Wierenga en ambtenaar B. Heijes pookten het vuur nog eens extra op. Het vernietigen van persoonskaarten was belangrijk voor de sabotage van de arbeidsdienst: iemand die niet in het systeem stond, kon niet worden opgeroepen.

In de herfst van 1944 kreeg de gemeente Haren opdracht van Beauftragte Hermann Conring om een lijst samen te stellen met de namen van alle mannen die beschikbaar waren om graafwerkzaamheden uit te voeren voor de Organisation Todt (OT). Om Haren te kunnen verdedigen tegen aanvallen van de naderende geallieerden moesten er tankgrachten, loopgraven en schuttersputjes worden gegraven. De medewerkers van de secretarie saboteerden de lijst door namen weg te laten en door er ook verscheidene mensen op te zetten die ongeschikt waren voor het zware werk.
Burgemeester De Waard keek de opgestelde lijst na, ontdekte de malversatie en gaf zijn gemeentesecretaris opdracht een nieuwe lijst te maken. Wierenga sprak erover met het personeel en in dat gesprek besloot het gemeentepersoneel dat de lijst niet gemaakt zou worden, een collectieve verzetsdaad. Dat werd in de ochtend van 16 november door Wierenga aan de burgemeester meegedeeld.
De Waard nam ogenblikkelijk contact op met de Commissaris van de Provincie Groningen, de NSB’er C.F. Staargaard. Het voltallige secretariepersoneel besloot daarop onder te duiken. Binnen een half uur was het hele gemeentehuis leeg.
De Waard waarschuwde meteen de SD, die een klopjacht begon op de gevluchte ambtenaren. Pieter Wierenga fietste snel naar huis om zijn vrouw in te lichten en gedag te zeggen. Hij zou meteen onderduiken bij familie in Emmen. Met wat persoonlijke bezittingen, een kistje sigaren en tabak achter op de fiets gebonden, fietste hij zo snel mogelijk naar het zuiden.
Bij De Punt trok Wierenga de aandacht van enkele patrouillerende landwachten. Vooral in de bagage waren zij geïnteresseerd. De rookwaren werden Wierenga fataal. De landwachten zagen hem aan voor een illegale handelaar en namen hem mee naar het landwachthuis in Vries. Hier belden zij de burgemeester van Haren om te melden wie zij gearresteerd hadden.
De Waard was omringd door SD’ers die, toen zij hoorden wie er in Vries werd vastgehouden, ogenblikkelijk op pad gingen. Iets na één uur ’s middags werd Pieter Wierenga achter het wachtlokaal van de landwacht in Vries doodgeschoten door een SD’er. Hij werd 59 jaar.

De twintigjarige dochter van Pieter Wierenga moest het lichaam van haar vader identificeren. Wierenga werd begraven op de gemeentelijke begraafplaats De Eshof. Zijn graf is vooraan bij de hoofdingang te vinden, een ereplaats. Op de grafsteen staat: ‘In verzet gevallen voor de gemeenschap’.

In 1948 werd een straat vlakbij het Boeremapark naar Pieter Wierenga genoemd: de P. Wierengaweg. In de hal van het gemeentehuis werd in 1948 een gedenksteen onthuld voor de twee in de oorlog omgekomen gemeenteambtenaren: Eemke van der Veen en Pieter Wierenga. De steen werd in 1975 overgeplaatst naar het huidige raadhuis.



Gedenksteen in het gemeentehuis van Haren