Woudstra, David (Dé)

Enschede 21-07-1908

Mauthausen 10-12-1942

Dé Woudstra was de oudste van de twee zoons van Herman Woudstra en Aaltje Salomons. Hij groeide op in Enschede, waar zijn vader in de Kalanderstraat een banketbakkerij had, die tevens kosjere diners en recepties verzorgde, waarvan voor hoogtijdagen als bruiloften en Bar-Mitswahs een druk gebruik werd gemaakt. Maar de bekendheid van de zaak reikte verder dan Enschede en omgeving; de kosjere produkten van banketbakkerij Woudstra werden door het hele land verstuurd.

Dé, die zijn vaders aanleg deelde, volgde in Deventer de banketbakkers- en koksopleiding en kwam daarna in de zaak. Hij was een bekwaam vakman, met een speciaal talent voor het maken van suikerwerken.

In het begin van de jaren dertig leerde hij op een door zijn tante Flora en oom Frits gegeven partij Henny Polak kennen, die als coupeuse werkte bij Woudstra het Huis der Mode, de zaak van zijn oom en tante.

Op 17 oktober 1933 trouwden Dé en Henny, tegelijk met Mozes Swelheim* en Annie Weijel, een nicht van Dé. De twee paren stonden samen in de grote Enschedese synagoge en vierden gezamenlijk hun bruiloftsfeest.

Dé en Henny gingen in de Hengelosestraat wonen, waar Herman Woudstra een filiaal had geopend. Henny nam de winkel voor haar rekening, terwijl Dé in de bakkerij in de Kalanderstraat bleef werken.

Dé was een uitgesproken hondenliefhebber en in de eerste jaren van huwelijk hielden Henny en hij dan ook honden. Een daarvan was de greyhound Bella, die Dé zelf trainde en uit liet komen op de windhondenrennen.

Naast zijn twee banketbakkerszaken richtte Dé's vader in 1933 met een compagnon de Hollandia Cracker- en Matzefabriek op, waarvan zijn jongste zoon Willy eerst bedrijfsleider en een paar jaar later directeur werd. In die functie werd hij, toen hij in 1938 naar Glasgow ging om ook daar een matzefabriek te vestigen, opgevolgd door Dé, die tegelijkertijd met zijn vrouw en zijn op 23 september 1936 geboren dochtertje Alice het door zijn broer achtergelaten huis in de Padangstraat betrok.

Dé was een vriendelijke man, die altijd voor iedereen klaar stond. Hij was ook een harde werker, wie het bedrijf na aan het hart lag. Dat laatste zou hem in de oorlog noodlottig worden.

Bij de razzia van 14 september 1941 ontkwam Dé aan arrestatie doordat de politie, die ook in de Padangstraat aan de deur kwam, uitdrukkelijk naar een andere Woudstra vroeg en door Henny onverrichterzake werd weggestuurd. In de maanden daarna leefde hij - ook omdat hij enkele malen zonder ernstige gevolgen bij de SD had moeten komen - in de veronderstelling dat hij dankzij het feit dat hij in de levensmiddelenbranche werkte, weinig risico liep. Wel trof hij, voor het geval dat hem toch iets zou overkomen, maatregelen voor de veiligheid van zijn vrouw en dochtertje, maar zelf verwierp hij het idee van onderduiken omdat hij de fabriek niet onbeheerd wilde achterlaten.

Het duurde tot eind juli 1942, toen Dé op een warme middag op kantoor zijn jas met de gele ster uittrok en in zijn overhemd een bezoeker ontving ... een bekende. Kort nadat het bezoek vertrokken was, werd Dé van kantoor weggehaald "wegens het niet dragen van de ster". Via het politiebureau in Enschede werd hij naar het Huis van Bewaring in Arnhem gevoerd en vandaar half augustus overgebracht naar Amersfoort. Daar werd hij, zoals blijkt uit een uit de trein gegooide en twee dagen later bij zijn vrouw bezorgde correspondentiekaart, op 23 september - de zesde verjaardag van zijn dochtertje - met honderd man op transport gesteld. Op de kaart schrijft hij dat hij denkelijk naar Oberhausen gaat, waar hij "verwacht het beter te krijgen dan in Amersfoort".

Het doel van de reis was niet Oberhausen maar Mauthausen, waar Dé na tweeënhalve maand als derde van de familie Woudstra** om het leven werd gebracht. Hij was 34 jaar.

Henny Woudstra en haar dochtertje doken onder en ontkwamen zo aan de vervolgingen, evenals Dé's kort voor de oorlog uit Schotland teruggekeerde broer en zijn gezin. Ook Dé's ouders doken onder, maar alleen zijn vader beleefde de bevrijding; zijn moeder viel in handen van de Duitsers en werd op 22 oktober 1943 vermoord in Auschwitz.

* Mozes Swelheim; geb.Almelo 20-01-1903; overl.Mauthausen 10-10-1941

** Zie S.L.Woudstra.