Den heer H. Zoetenhorst H.33 Harfsen Post Almen Gelderland HollandNietleben 7/12 ’43Beste familie Ik heb zaterdag j.l. uw brief ontvangen daarvoor van af deze plaats mijn hartelijke dank. Ik vond het reuze prettig als je zo van huis af bent en je ontvangt een brief van goede bekenden uit (de) het vaderland dan is dat altijd prettig. Ik maak het hier uitstekend, dat in hoofdzaak komt door de pakjes van mijn ouders waarin uw ook altijd het nodige bijdraagt zoals b.v. in het st. Nicolaaspakje het half pond boter waarop opstond “voor veehouders”. Toen ik het uitpakte wist ik uit welke hoek of de wind waaide. Het gezelschap waarin ik verkeer dat interesseert mij niet veel ik ga mijn eigen weg dan heb je ook met geen mens ruzie. Het werk wat ik hier doe dat is van boekbinder af tot opperman een grote overgang. Wat misschien ook wel weer een goede zijde heeft want je wordt er hard door en nu krijg je tenminste waardering voor hetgeen in andere beroepen gepresteerd wordt.Ik kreeg vanmorgen bericht van mijn moeder dat zij melk is wezen halen dus nu heeft zij uw toch noch opgezocht ofschoon het misschien niet zo gauw in de bedoeling heeft gelegen. De vorige maand is het bezoek door het slechte weer uitgesteld. Hoe vindt u het dat mijn broer Jan proefwerk heeft moeten maken? Ik hoop nu maar dat hij er door gekomen is dan is zijn toekomst ondanks alle moeilijkheden van de laatste tijd verzekerd. Als ik niet bij die firma in Halle gebleven was dan had ik niet de Kerstdagen in huis gezeten. Dit zijn toch de dagen waarop je echt merkt dat je van huis af bent. Ik wens u een paar prettige dagen. Het is te hopen dat wij het licht dat wij van Kerstsmis verwachten in het komende jaar tot zijn recht zal komen. Dat dan de mensen ………………. dat het ook mogelijk is om in vrede met elkaar te leven ook voor het jaar 1944 geef ik ik en de verdere familie de beste wensen en ik moet hier een wens aan toe voegen dat dit het laatste jaar is dat wij nieuwjaar vieren onder deze omstandigheden en dat ik daarom weer graag bij uw kan komen melk halen. Het klokje loopt naar half 10 ik ga mijn brik opzoeken het is morgen om halfzes weer dag. Groet ook tante Hanna en Willem van mij en uw en u vrouw Jaantje en Drika tot een spoedig weerziens uw toegewenst door uw Johan.Afzender Joh.An.Wijgman Holl.Lager. Kurzestr. Nietleben, Halle Saale Gemeinschaftslager “Dreieck”Nietleben b Halle Kurzestrasse Sluiten

Den heer H. Zoetenhorst H.33 Post Almen Gelderland HollandNietleben 22 Oct ‘43Beste Familie Nadat ik het nu al zo vaak voorgenomen had om uw te schrijven zal het er nu dan eindelijk van komen. Ik maak het hier goed en zoals ik uit de brieven van thuis vernomen hebt is dit ook met uw het geval. Nadat ik eerst 2 ½ maand op een boekbinderij gewerkt heb zit ik nu al weer bijna een maand in de rommel hier. Bepaald prettig is het niet hier Wij zijn hier met 33 man bijna allemaal Rotterdammers waarvan 4 leden van de Germaansche S.S. en de rest steekt allemaal de poot de hoogte in en zegt Heil Jansen. Dus de omgeving is nu niet van vreemde smetten vrij Doch we zullen maar goede moed houden en daarbij die oorlog duurt geen eeuwen. U bent laatst bij mijn ouder op bezoek, zoals mijn moeder schreef En nu wou ik eens vragen hoe houdt mijn moeder zich. Daar maak ik me nog het ergste ongerust over. Als ik bij die firma in Halle gebleven was dan had ik met Kerstmis met verlof zullen gaan doch dat is nu ook weg. Ik zal nu wel moeten wachten op groot verlof wat misschien wel gauw zal komen. Ik heb hier al een paar mooie uitstapjes gemaakt naar een gedeelte van het Harzgebergte en naar Leipzig. In het Harzgebergte heb je langs de openbare weg allemaal fruitbomen staan toen wij er waren heb ik nog wel een appeltje gegeten. Leipzig is ook een mooie stad als je dat station daar ziet dat is geweldig het liefst maar 27 perrons, dat zie bij ons in Zutphen niet. Toen ben ik naar de Russische kerk geweest die nu bezocht wordt door vele oostarbeiders en naar de gedenktoren van de volkerenslacht van 1813 die bij Leipzig uitgevochten is. Die gedenknaald heeft in 1896 van het bouwen maar 600 millionen R.M. gekost dus een behoorlijk ding, je hebt er beelden in staan die 24 meter hoog en 3 meter breed zijn. Doch uitstapjes maken is nu afgelopen. Er is hier een verordening die zegt dat Hollanders alleen in de Saalkreis mogen komen De Saalkreis is het gebied dat rondom de stad Halle ligt. Wist u dat de Nederlandsche boeren ook voor de voedselpositie van de Nederlandsche arbeiders in Duitsland moet zorgen? We hadden daar laatst een stuk van in de krant staan. Als dit zo is dan mogen de boeren wel meer aardappelen en groenten oversturen want wat je daarvan hier krijgt is niet veel. Ik moet nu eindigen over een half uurtje moet ik de nachtdienst in die is van avonds 6 tot s’morgens half zes dus een behoorlijke werktijd. Ontvang van hier uit de hartelijkste groeten en tot een spoedig weerziens. Tot de volgende brief uw Johan Wijgman Afz. Joh.A.Wijgman Hollandslager Kurzenstrasse 2 Nietleben Halle Saale Gemeinschaftslager Dreieck Nietleben b. Halle/S Kurzestrasse Sluiten