Bernardus IJzerdraat
1891-1941
Oorlogsslachtoffer
Is 49 jaar geworden
Geboren op 13-10-1891 in Haarlem
Overleden op 13-03-1941 in Wassenaar, Waalsdorpervlakte
Bijdragen
De volgende bijdragen zijn door bezoekers toegevoegd:
…Nederland zal zijn vrijheidsberoving niet voor zoete koek opeten. We weten wat ons te wachten staat. Al onze voorraden zullen worden weggehaald, voedsel, kleding, schoeisel. […] Onze jonge mannen zullen worden gedwongen elders te gaan werken voor den overweldiger. We krijgen stellig spoedig een nieuwen bloedraad en inquisitie.[…] Schrijf elk bericht twee of meer keer volledig over met verdraaide hand. Doe ongemerkt elk papiertje (ook dit exemplaar) toekomen aan een betrouwbaar Nederlander, die weer hetzelfde doet als gij.
Met deze berichten wilde hij de Nederlanders wakker schudden. Wie was deze verzetsman van het eerste uur? Bernard was getrouwd, had twee zoons en een dochtertje. Sinds 1936 was hij lid van Eenheid en Democratie, een beweging die zich afzette tegen alle antidemocratische stelsels: het nationaal-socialisme, het fascisme, maar ook tegen het communisme.
Hij had gewerkt in het onderwijs en een weefschool geleid. Later werd hij ontwerper en bedrijfsleider van een tapijtfabriek in de Achterhoek. In 1939 ging het gezin daar weg vanwege de Duitse dreiging en hij werd leraar in Schiedam en Vlaardingen.
Op 14 mei 1940 was hij getuige van het Duitse vernietigingsbombardement op Rotterdam. Een dag later kwam hij in actie met zijn 'geuzenbericht'. Daaruit groeide de verzetsgroep de Geuzen, eerst in Vlaardingen, daarna in heel Nederland. De Geuzen pleegden sabotage, verzamelden wapens, maakten lijsten van NSB'ers en ze gingen door met de uitgave van Geuzenactie, in gestencilde vorm. De naam werd in juli De Geus van 1940. Toen werkte Bernard inmiddels als tapijtrestaurateur in het Frans Halsmuseum in Haarlem. Al na enkele maanden waren er een paar honderd personen lid van de Geuzenactie en IJzerdraat reisde het land rond om overal leiding te geven.
Niemand had ervaring met het organiseren van ondergronds verzet, vooral de geheimhouding liet te wensen over. Al in november 1940 lekte uit dat er in Schiedam wapens waren verborgen. Vervolgens kreeg de Sicherheitspolizei een blad van de Geuzenactie in handen. En de Duitsers hadden wél ervaring met geheime operaties: binnen een paar weken waren honderden Geuzen gearresteerd en opgesloten in de strafgevangenis van Scheveningen, ook Bernard IJzerdraat.
De hoofdverdachten werden langdurig verhoord en gemarteld; slechts enkelen, zoals IJzerdraat, hebben kunnen zwijgen. Het proces tegen de Geuzen, eind februari 1941, was een monsterproces; op 4 maart volgde de uitspraak: 18 doodvonnissen. Drie veroordeelden waren minderjarig en ontliepen de doodstraf. Omdat de bezetter toch 18 man wilde doodschieten, werden hun plaatsen ingenomen door drie communistische februaristakers. Op 13 maart werden de achttien gefusilleerd op de Waalsdorpervlakte, de eerste massa-executie in Nederland. 157 andere Geuzen gingen in april 1941 op transport naar concentratiekamp Buchenwald; van hen haalden 53 het einde van de oorlog niet.
De eerste verzetsgroep, de Geuzen, was uitgeschakeld, maar Bernard IJzerdraat had één belangrijk doel wel bereikt: Nederland was wakker geschud.
SluitenGeplaatst door Coördinator Archief Oorlogsgravenstichting op 19 juli 2014
Geplaatst door Coördinator Archief Oorlogsgravenstichting op 19 maart 2013
Geplaatst door Coördinator Archief Oorlogsgravenstichting op 19 maart 2013
Meer bijdragen
Geplaatst door Anke B. Hettema op 06 juni 2015
Levensloop
Geplaatst door Anke B. Hettema op 06 juni 2015
Levensloop
Geplaatst door Anke B. Hettema op 06 juni 2015
Levensloop
Geplaatst door Anke B. Hettema op 06 juni 2015