Hendrik Bos was ongehuwd. Zijn ouders waren Antonius Gerardus Bos & Jacoba Johanna van Duijn. Hendrik Bos was van beroep machinebankwerker. Onduidelijk is of Henk Bos betrokken is geweest bij de verzetsgroep “Ordedienst” (OD). Hij staat niet vermeld in met memoriaal van de O.D. In het gedenkboek van het “Oranje Hotel”, de Scheveningse Strafgevangenis geschreven door E.P. Weber staat een Henk Bos vermeld, maar zonder verdere informatie. Heeft Henk Bos zich onttrokken aan een oproep om voor de Duitsers te gaan werken? Het slachtofferregister van de Nederlandse Oorlogsgravenstichting vermeld dat Henk Bos gestorven is in het "Arbeitserziehungslager Großbeeren" (Zweiglager AEL Wuhlheide in de deelstaat Brandenburg Duitsland. Dat doet vermoeden dat Henk bos zich heeft onttrokken aan de "Arbeitseinsatz).

In het jaar 1938/39 start in opdracht van de Führer het “Germania” project, om van Berlijn een wereldhoofdstad te maken. Om dit te kunnen verwezenlijken begon men voor de poorten van Berlijn met het bouwen van spoorwegstations voor de overslag van goederen. In Großbeeren startte men met de bouw van barakken voor de arbeiders die het station moesten bouwen. In het midden van Berlijn moest ruimte ontstaan, brede straten en pleinen voor het houden van militaire parades en volksfeesten in Nationaal-socialistische stijl. Albert Speer, de persoonlijke architect van Adolf Hitler ontwierp bouwwerken waar de Duitse Rijksdag qua grootte volkomen in zou verdwijnen.

Na het begin van de Tweede Wereldoorlog werd het “Germania” project en daarmee verbonden bouw van verschillende stations o.a. Großbeeren in sterk afgeslankte vorm voortgezet. Steeds meer spoorwegarbeiders werden opgeroepen voor de frontdienst, de barakken van de spoorwegarbeiders kwamen leeg te staan. Het barakkenkamp wordt na vrij korte tijd ingericht als “Arbeitserziehungslager Großbeeren” en bevolkt door arbeiders die in de Nazi-ideologie als asociaal zijn gebrandmerkt. Deze Arbeitserziehunglager stonden onder directe verantwoordelijkheid van de Gestapo de “Geheime Staatspolizei”. De gevangenen moesten worden “opgevoed” tot bereidwillige arbeidskrachten voor de Duitse oorlogsindustrie. Om de gewenste arbeidsdiscipline te bereiken moest de weerstand van de gevangene definitief worden gebroken. Dit werd bereikt door de gevangenen onder de meest mensonwaardige omstandigheden in de barakken onder te brengen en te laten werken aan de bouw van de spoorwegstations. Circa 1.300 gevangenen uit 24 landen overleefden in het relatief kleine kamp Großbeeren deze “Sonderbehandlung” niet.

In Großbeeren is en monument voor de slachtoffers. Hendrik Bos wordt vermeld op de erelijsten in Nederland.

Bronnen:

Stiftung Gedenkstätten Brandenburg

Großbeeren Stadtarchiv

Gemeente Den Haag

Loosduins Museum

Nederlandse oorlogsgravenstichting

Sluiten