Europese begraafplaats te Makassar Makassar viel onder territoriaal commandant kolonel M. Vooren. Hij was de commandant van omstreeks 1.000 militairen te Makassar en die van 200 militairen van het Indische leger elders op zuidwest Celebes. Vooren ging ervan uit dat het onmogelijk was de kust te verdedigen en had besloten om de troepen, zodra het moment daar was, in het binnenland terug te trekken en de guerrilla-oorlog te beginnen. In Enrekang had hij voor dat doel een depot laten inrichten en op een der wegen daarheen had hij bij Tjamba (80 kilometer noordoostelijk van Makassar) in een diep dal een stelling laten aanleggen. Luitenant-kolonel A.L. Gortmans, die hem vanuit Java toegewezen was, begon te Enrekan met de opleiding tot de guerrilla van omstreeks 400 inheemse militairen. Eind januari werden ook alle vrouwen en kinderen uit Makassar geëvacueerd naar twee bergplaatsjes ten oosten van Makassar, Malino en Pakato. Op 9 februari landden de Japanners: onder dekking van een sterk Japans marine-eskader (een Japanse torpedobootjager werd door een Amerikaanse onderzeeboot tot zinken gebracht) werd duizend man aan wal gezet. Een detachement daarvan trok direct naar Makassar; de inlandse compagnie wist hen enige verliezen toe te brengen en werd als represaillemaatregel drie bij drie bijeengebonden van een brug afgegooid. Kolonel Vooren gaf bevel Makassar te ontruimen en 20 kilometer verderop terug te trekken, dat wilde zeggen naar de Tjamba-stelling, waar men zich inrichtte ter verdediging. Een week later kreeg hij als ultimatum van de Japanners dat als hij niet capituleerde de vrouwenkampen te Malino en Pakato gebombardeerd zouden worden. Van Voorden verwierp het ultimatum en de Japanners sloten de stelling vervolgens in. Tijdens de gevechten rondom de stelling leden de Japanners gedurende enkele dagen zware verliezen maar in de nacht van 27 op 28 februari was Vooren gedwongen de stelling te ontruimen. Men verhuisde naar een kampong, gelegen op 15 kilometer ten noordoosten van de eerdere stelling. Er werden twee troepen geformeerd die zouden proberen Enrekang te bereiken, maar de groepen werden door de Japanners achterhaald. Vooren werd onder bedreiging van de doodstraf gedwongen luitenant-kolonel Gortmans en zijn manschappen te bewegen zich over te geven; hij weigerde tot hij het bericht vernam (9 maart) van de capitulatie van het Indische leger. Alle strategisch belangrijke punten op Celebes waren in maart 1942 in Japanse handen gevallen. In 1943 werd op Midden-Celebes de zelfbestuurder van het landschap Loehoe met 9 familieleden geëxecuteerd, omdat hij weigerde de Nederlandse vlag die voor zijn huis stond te verwijderen. Sluiten

The city of Makassar is located at the southwest coast of Celebes Island and is today one of the most important harbors in Southeast Asia. The Indonesians called it Ujung Pandang. In Makassar area was stationed approximately 1000 men, of whom half was professional and there were 200 men located in the Southwest Celebes. The commander of the Dutch forces was KNIL Colonel M. Vooren. He decided he couldn't defend himself well enough at the coast and was planning to fight a guerilla war inland. He had a depot built in Enrekang with supplies for that purpose and there also existed some fortifications at Tjama, 80 km northeast of Makassar. In the meantime KNIL Lieutenant Colonel Jan Gortmans (nicknamed "Jan Oorlog") had arrived from Java Island and soon recruited ca. 400 natives for military purposes in Enrekang and started to train them for guerilla warfare. At the end of January 1942, all the children and women of European origin had been evacuated to Java Island and the women and children of the native KNIL soldiers were evacuated to two mountain villages east off Makassar, Malino and Pakato where there were camps. On 9 February 1942 came the Japanese Invasion Force (during the Japanese landing Japanese destroyer Natsushio was torpedoed and sunk by US submarine S-37 (Lt. Dempsey) in Makassar Strait, 05 d. 10' S., 119 d. 24' E., causing the only Japanese naval loss in the entire action)).of Makassar at Jeneponto. They immediately headed for Makassar, where they captured a bridge with some KNIL guardsmen. A company of KNIL native soldiers caused some casualties to the Japanese, so the bridge guards were immediately after being captured tied in groups of three with their legbandages and thrown from the bridge into the water. On 6 February 1942 a small Japanese force landed and occupied the town of Gorontalo at Minahassa Peninsula, west of Menado. In the town of Paloe were stationed 5 KNIL brigades in December 1941. Before the Japanese landing party arrived on an auxiliary cruiser on 12 April 1942 and occupied the town, they demolished the town's airfield by activating the stored aircraft bombs on the runway. In the beginning of 1941 there also existed small KNIL garrissons in Poso and Loewok, but were redeployed between July and October 1941. After October 1941 there were no KNIL military units in those places. Later (date is unknown) were 3 KNIL brigades transferred from Poso to Kolonodale, increasing the town's garrison up to 5 KNIL brigades. After the fighting around Menado a small number of KNIL troops escaped to Poso via several ways. At the end of February 1942 they numbered approximately 60 men. This force was renamed as "Detachment Poso". One KNIL brigade of this force was send to Ampana to stifle an uprising. They stayed there until 10 April 1942, when they were recalled back to Poso. The garrison in Paloppo numbered 5 KNIL brigades. The Dutch KNIL troops retreated to Tjamba as planned and prepared for action. About a week later Colonel M. Vooren received an ultimatum. If he didn't surrender the camps at Malino and Pakate would be bombed. He refused, but the pamphlets dropped by planes seriously damaged moral of KNIL troops. The Japanese decided to attack from the north and south. They drove with tanks to the northern part of the Gulf Boni where they encountered resistance, but that wasn't big enough to stop them. That was in Palopo and the surviving soldiers retreated again and now the Tjamba fortifications faced the enemy from two sides; north and south. The Japanese encoutered heavy resistance by KNIL troops for several days but in the night of 27 February-28 February 1942 KNIL Colonel M. Vooren had to decide to leave Tjamba. Two groups were formed, one of 60 men and another of 100 men. They were the strongest and allowed to make it to Enrekang. By that time the native supply carriers had left and many soldiers had thrown away their weapons. Both groups were overtaken by the Japanese troops and eventually captured. The forward had lost the Japanese two times, but there weren't any native KNIL soldiers left. They all deserted. KNIL Colonel M. Vooren was threatened and wanted to make him to go to Enrekang to persuade KNIL Lieutenant Colonel J. Gortmans to surrender. He refused that but later changed his mind when he heard that the main KNIL troops have already surrendered. He went to Enrekang with a Japanese staff officer and managed to delay the talks. In the meantime Gortmans had noticed he can't expect any help from the natives and decided to surrender together with the remaints of his force- ca. 300 KNIL soldiers. He had previously released ca. 400 natives meant for guerilla war. KNIL Lt-Col Gortmans was together with his officers taken to the Makassar POW camp, where he took command over Allied POWs. Later in the war he was beheaded by the Japanese guards. Sluiten

Na het ontvangen van verschillende berichten op 23 Jan 1942, dat een Japanese Invasievloot zich reeds in de Zeestraat MAKASSER bevond en kennelijk het voornemen had om in de directe omgeving van MAKASSER te landen, besloot de Troepencommandant de KNIL eenheden vanuit MAKASSER naar het binnenland te verplaatsen en te laten terugvallen op de MARIO TJAMBA stelling. De Europese vrouwen en kinderen werden gelijktijdig naar MALINO geëvacueerd. De totale sterkte van ons Leger ter plaatse bestond uit: - 2 compagnies beroeps militairen van het KNIL; - 1 compagnie Kort Verband (inheemse) militairen; - 1 militie compagnieie; - 1 Landstorm compagnie (oudere militieplichtigen); - voorts nog enkele Inf. Brigades à 18 man en een reserve korps van gepensioneerde miln. Verder had het KNIL enkele brigades gelegerd in PARE PARE en ENREKANG.Op 8 feb 1942 om 24.00 uur landde een enorme Japanse strijdmacht op een kuststrook op ca. 3 km ten Zuiden van Makasser, die onmiddellijk naar die plaats oprukten en Makasser snel volledig bezetten. Een deel van de KNIL eenheden had intussen de MARIO TJAMBA stelling ter verdediging betrokken. Deze stelling sloot aan bij een 14 km lange bergpas bij Bengo en liep in het Noorden tot Maros.Op 9 feb 1942 viel reeds een grote eenheid van o.a. Japanse wielrijders onze stellingen aan. Bij de eerste gevechten gelukte het om deze overmachtige en met zware en automatische wapens uitgeruste Japanse eenheden tegen te houden; zo gelukte het 1ste Luitenant G.A. Blume met 20 KNIL militairen, een Japanse eenheid bij Bantimoeroeng in een hinderlaag te laten lopen, waarbij 91 Japanse miln. werden gedood. Na vele hevige gevechten moest echter het kleine en matig geoefende en slecht bewapende KNIL leger, op 7 mrt 1942, uiteindelijk voor de Japanse overmacht capituleren.Tot de vele gesneuvelden behoorde ook Ls.Sld. KNIL. Christoffel Daniël Hermanus Bottelier ; hij sneuvelde tijdens moedige gevechten op 28 feb 1942 te MARIO TJAMBA. Hij ligt begraven op het Ned. Ereveld te Candi, SEMARANG/ Midden- Java, verzamelgraf Mario Tjamba, loc.: 226:227 Sluiten