Maarten Brugmans

1. Als krijgsgevangene op transport naar Sumatra. Na de capitulatie van ons leger in Indië in 1942 voor het Japanse Leger, werd Adj. O.O. KNIL. MAARTEN BRUGMANS geïnterneerd in het tot interneringskamp ingerichte KAMP MAKASSER te Batavia, te samen met andere Stadswachters en Australische en Engelse militairen. Op 13 sep 1944, hoorde hij dat hij de volgende morgen op transport zou worden gesteld en dat hij dan - met al zijn goederen ingepakt - tijdig buiten aangetreden moest staan. De bestemming werd echter niet bekend gemaakt De volgende dag marcheerden 700 kgvn, waaronder Maarten Brugmans en andere stadswachters van het voormalige Stadswacht Bat. uit Batavia naar het spoorwegstation van Batavia. Van daaruit werden zij per trein naar Tandjong Priok gebracht, de havenstad van Batavia. Daar ontmoetten zij andere Ned. Kgvn, afkomstig uit de voormalige Kazerne van het Xde Bat. te Batavia. Aan de kade lag het Japanse troepentransport ss “ Yunio Maru”, waarmee men – toen nog voor de krijgsgevangenen met onbekende bestemming – zou worden vervoerd.In Priok moest men uren op de kade wachten alvorens tenslotte tegen de avond te worden ingescheept - overigens gedurende al die tijd - zonder eten of drinken te hebben gekregen. Gelukkig bleek op de kade bij een gebouw van de KPM. een waterkraantje te zijn, waar de krijgsgevangenen gretig gebruik van hebben kunnen maken. In de middag kwamen onverwachts 4200 Javaanse Romusha’s (dwangarbeiders) op de kade aan, die letterlijk als makke schapen in de onderste ruimen van het schip werden gejaagd.Tegen de avond mochten de krijgsgevangenen eindelijk aan boord. Tijdens deze inscheping werden de krijgsgevangenen “als sardientjes in blik” in de ruimen geduwd; deze verbouwde ruimen beschikten o.a. slechts over enkele luchtsluizen en een enkel toilet; het stonk er dan ook vreselijk in deze gloeiend hete ruimen, waarbij men vrijwel zittend moest slapen; het weinige drinkwater was van onbetrouwbare kwaliteit, waardoor vele krijgsgevangenen tijdens de zeereis al spoedig dysenterie zouden krijgen. De reis bleek later dan ook voor de krijgsgevangenen een ware hel a/b van deze schepen te zijn; die kregen dan ook de bijnaam “HELL- SHIPS”. Intussen was het bij de krijgsgevangenen, via geruchten bekend geworden, dat de eindbestemming van de reis vermoedelijk Padang op Sumatra zou zijn; van daaruit zouden de krijgsgevangenen dan naar Pakanbaroe worden overgebracht om hen gedwongen te laten werken bij de aanleg van een nieuwe spoorbaan van Pakanbaroe naar Moeara.2.Gebeurtenissen tijdens de zeereis van de havenstad Tandjong Priok naar Padang, West Sumatra. In de late middag van 15 sep. 1944 lichtte het ss “Junyo Maru” het anker en verliet de haven van Priok om vervolgens samen met 2 Japanse Korvetten in konvooi in N.W. richting te koersen. In de nacht van 17 sep. was het heel slecht weer, maar de dag daarop, ma. 18 sep. 1944, was het in de ochtend al heel heet en stierven enige krijgsgevangenen aan de gevolgen van dysenterie; ze werden door de Japanners, zonder pardon, meteen over boord gegooid. Als het kleine konvooi op 18 sep. ter hoogte was gekomen van de kustplaats Moko Moko bij Benkoelen, werd de “Junyo Maru” omstreeks 16.00 uur ‘s middags aangevallen door de Britse onderzeeboot HMS “Tradewind” (onder commando van LtCdr. S.L.C. Maydon) en met 4 torpedo’s - binnen 20 minuten - tot zinken gebracht. noot: De “Junyo Maru” voerde geen Rode Kruis-tekens, noch de voorgeschreven letters “POW”. De eerste torpedo trof de “Junyo Maru” midscheeps; na een zware explosie begon het schip hevig te trillen, waarbij delen van het schip overal heen werden geslingerd; enkel minuten later werd het schip door een tweede torpedo getroffen, waardoor de “Junyo Maru” na ca 20 minuten onder de golven van de Indische Oceaan verdween. Gedurende dit vreselijke drama verloren ca. 2000 kgvn hun leven; t.w. 1382 KNIL miln.,(waaronder Nederlanders, Surinamers, Ambonesen , Menadonesen en enkele mensen vd Ned. Koopvaardij), Amerikanen, Australiërs en Britse militairen; de meesten van deze laatste groep waren R.A.F. militairen. Voorts verloren 4000 Indonesische/Javaanse dwangarbeiders daarbij hun leven. Slechts 880 Kgvn werden o.a. door een Japans korvet gered. Adj. O.O. KNIL. MAARTEN BRUGMANS overleefde helaas dit drama niet en verdronk in de donkerblauwe wateren van de Indische Oceaan; Maarten Brugmans kreeg daar zijn “ZEEMANSGRAF”. Sluiten